U kunt meer doen dan een sinaasappel uitpersen en echinacea slikken om uw weerstand te verbeteren. Dilemma-coaching bijvoorbeeld. Of u laten masseren. gezondNU presenteert verrassende en beproefde methodes voor een gezonde winter.
1.Vlierbessenextract
Welke stof uit de natuur wint het bij griep? Op zoek naar een antwoord spitte Johan Bolhuis de wetenschappelijke literatuur door. De uitkomst: vlierbessenextract.
Natuurlijke stoffen met een antiviraal effect zijn er veel: Bolhuis telt er maar liefst 206. “Maar als je je beperkt tot stoffen die zijn onderzocht in gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde klinische studies bij mensen met infecties met griepvirussen, is vlierbessenextract (Sambucol) het beste onderzocht.” Dat zegt op zich niet alles, waarschuwt hij. “Dat met goedkope middelen zoals zoethout geen goed opgezette studies zijn uitgevoerd, ligt waarschijnlijk aan het feit dat er geen patent op te krijgen is.”
Het onderzoek
Vlierbessenextract dus. Het eerste onderzoek met vlierbessen was al begin jaren negentig, onder leiding van viroloog dr. Madeleine Mumcuoglu uit Israel. Zij had ook het voorwerk verricht door rond 1970 het werkzame bestanddeel te identificeren in de vlierbessoort Sambucus nigra L en gaf de werkzame stof, die griep- en andere virussen belet de menselijke cel binnen te dringen, de naam AntiVirin.
In 1993 deed zich een griepepidemie voor in Israël en de viroloog zag haar kans schoon. Haar voedingssupplement, op basis van gestandaardiseerd vlierbessenextract, kon worden getest op echte patiënten. “Van de groep die het vlierbessenextract kreeg, was bij 93 procent na twee dagen griep al een duidelijke verbetering te zien. Ze hadden bijvoorbeeld minder koorts. In de controlegroep, die een placebo kreeg, trad bij 92 procent van de mensen pas na zes dagen verbetering op. Ten minste 90 procent van de mensen die vlierbessenextract kreeg, was binnen twee tot drie dagen volledig hersteld. In de controlegroep duurde dit minstens zes dagen.”
De resultaten werden een paar jaar geleden bevestigd door een onderzoek in Noorwegen. “Deze tweede studie werd uitgevoerd bij zestig mensen, die minder dan 48 uur griep hadden. Zij kregen viermaal daags 15ml vlierbessenextract of een placebo, en dit vijf dagen lang. De groep die het vlierbessenextract gebruikte, was gemiddeld vier dagen eerder hersteld.”
Het resultaat
Ondanks deze mooie resultaten, adviseert Bolhuis niet alle troeven op vlierbessenextract te zetten. “Een brede aanpak beschermt waarschijnlijk het beste tegen virusinfecties. Dat begint met een goede basisgezondheid en gezonde voeding. Eet bijvoorbeeld voldoende vers fruit, zoals bessen. Drink zwarte, groene en zoethoutthee. Neem dagelijks een multi met vitaminen en mineralen en daarnaast 2 tot 3 gram vitamine C. Ga op tijd naar bed en zorg voor voldoende ontspanning.”
Bij de eerste verschijnselen van een virusinfectie adviseert hij viermaal daags 15 ml gestandaardiseerd vlierbessenextract. “Ik combineer het vaak met een Kan Jang extract
(Andrographis Paniculata, een plantaardig product – redactie). Verhoog ook de vitamine C tot darmtolerantie, dus totdat winderigheid of diarree optreedt. Ik adviseer mensen hiervoor ieder uur een gram vitamine C in te nemen om te kijken wanneer ze reageren, en de dagen erna die hoeveelheid wat over de dag te verdelen.”
Ook het drinken van zoethoutthee kan herstel opleveren. “Drink maximaal vijf koppen per dag. Hogere doseringen kunnen de bloeddruk opjagen. Bij keelpijn helpt gorgelen met zoethoutthee, eventueel vermengd met kamillethee. Drink sowieso meer dan anders, bijvoorbeeld water en zwarte bessen- of cranberrysap. Neem voldoende rust en probeer gedurende enkele dagen zo weinig mogelijk mensen te ontmoeten.”
2. Dilemmacoaching
Gestreste personen zijn meer vatbaar voor een virus. Stress reduceren is dus gezond. Bijvoorbeeld met dilemma-coaching. Coach Jenk Stronks: “Mensen ervaren dat de lijn tussen hoofd en hart weer ‘geopend’ is”.
Bekend is het experiment dat de Amerikaanse onderzoeker Cohen begin jaren negentig uitvoerde. Hij liet in een laboratorium met proefpersonen, van wie vooraf met een vragenlijst was nagegaan of ze blootstonden aan veel stress, een verkoudheidsvirus verspreiden. Een paar dagen later ging hij na wie van deze mensen verkouden was geworden. Het bleek dat het virus voornamelijk de gestreste personen had besmet.
Als stress leidt tot meer infecties, ligt het voor de hand dat stressreductie het lichaam juist beschermt tegen ziekten. Eén manier om dit te bereiken is dilemmacoaching. Een vorm van begeleid zelfonderzoek die is ontwikkeld door coach Jenk Stronks van het Utrechtse Bureau Inspiratie. “Veel mensen worstelen met dilemma’s die verlammend en stressverhogend werken”, vertelt Stronks. “Ze hebben het gevoel een keus te moeten maken, maar kunnen de knoop zelf niet doorhakken.”
Kiezen uit heel veel
Bij een dilemma moeten we kiezen tussen twee wegen waarbij aan beide keuzes bezwaren kleven. “In de praktijk blijkt echter dat bij een dilemma meerdere keuzemogelijkheden een rol spelen”, weet Stronks. “Als we dit niet zien, kan een dilemma zich voortslepen. Het aantal overwegingen neemt toe, waardoor we echt niet meer weet wat te kiezen. Daarbij wordt ook tijdsdruk ervaren, wat leidt tot oververmoeidheid, burnout en een slechte weerstand.”
Centraal bij dilemmacoaching staat de metafoor van een tafel waaraan alle gedachten die met het dilemma van doen hebben, plaatsnemen. “Deze metafoor maakt het spanningsveld van het dilemma zichtbaar. Op een geordende manier worden alle vragen zichtbaar.”
Stronks noemt het voorbeeld van een cliënt die worstelde met zijn diabetes. “Moest hij wél of niet aan de insuline gaan? Zijn bloedsuikerspiegel schommelde sterk. Aanvankelijk kon hij dat redelijk onder controle houden door aanpassingen in zijn leefstijl en eetpatroon (gezonde voeding en géén toegevoegde suikers meer). Maar na enkele jaren bleek medicatie noodzakelijk. Met grote tegenzin slikte hij medicijnen, maar hij wilde voor zichzelf niet toegeven dat hij de suikerziekte niet zelf kon keren. Hij bleef zoeken naar alternatieve behandelingen.”
Soms leek deze zoektocht even succes te hebben, maar nooit structureel. “Zijn suikerwaarden bleven te hoog en verslechterden na verloop van tijd opnieuw, zodat de overstap naar insuline onafwendbaar leek. Maar in zijn beleving was dat een onomkeerbare stap. Eenmaal afhankelijk van insuline zou de kans op zelfgenezing definitief tot het verleden behoren. Misschien waren er alternatieven die hij nog niet (voldoende) had onderzocht? Hij zat in een impasse, wat zijn weerstand niet ten goede kwam.”
Bij de dilemmacoaching schoven veel gedachten aan, maar de ‘romantische’ onderzoeker (‘er moet nog een andere oplossing zijn’) domineerde het tafelgesprek. “Toen de cliënt het zo nuchter zag, werd hem duidelijk dat hij ‘de liefde’ en ‘de humor’ was kwijtgeraakt. Hij liet hen daarop hun plek aan tafel innemen. Dit inzicht gaf hem ruimte. Een week later had hij een afspraak met zijn internist, waar hij wegging met een recept voor insuline. Hij gunde het zichzelf en het bleek hem goed te doen. Zijn bloedsuikerwaarden normaliseerden.”
Volgens Stronks is een belangrijke meerwaarde van de methode dat mensen aan de hand van het doorzien (en het oplossen) van één dilemma inzicht krijgen in de persoonlijke dynamiek die speelt bij andere dilemma’s. “Dit kan nieuwe dilemma’s voorkomen. Mensen die dilemmacoaching hebben meegemaakt, ervaren bovendien dat de lijn tussen hoofd en hart weer ‘geopend’ is.”
3.Sabaaydi-massage
Een massage met kruiden die niet alleen ontspant, ook heelt. Marian Busch en Judith Guitjens verpandde hun hart aan Sabaaydi-massage.
Bij deze massagevorm wordt het lichaam bewerkt met vochtige kruidenstempels en een massage met warme olie. De kruidenstempels bevatten diverse kruiden waaronder kamfer, tamarinde, citroengras, tumeric (geelwortel), gember, acacia, pandanblad en patchoulli. “De kruiden werken als een booster. Ieder kruid heeft zijn eigen werking, samen versterken ze het immuunsysteem”, vertelt Judith Guitjens
Sabaaydi is een Thaise massagevorm uit Brabant. Dat klinkt misschien raar, toch is dat de ontstaansgeschiedenis van Sabaaydi-massage (afgeleid van het Thaise woord Sawaaydi waarmee je iemand geluk, gezondheid en een goed leven toewenst). In Brabant ontwikkelde Guitjens deze vorm van massage nadat ze zich in Thailand verdiepte in de traditionele kruiden- en oliemassage. Ze nam kruidenstempels mee uit het land en ging aan de slag. Na overleg met een Thaise arts stelde ze een recept samen met geneeskrachtige kruiden, speciaal voor de westerse mens. Het resultaat is een unieke stempelmassage.
Zelfgenezend vermogen
Marian Busch werkt dagelijks met deze massagevorm: “Vooraf reinigen we de huid met warme kompresdoeken. Hierdoor gaan de poriën open. Intussen verwarm ik de kruidenstempels in een stoompan. De warmte maakte de kruiden zacht en soepel en geeft ze een diepere werking. Daarna wordt het hele lichaam gestempeld volgens een vast patroon.”
Tijdens een Sabaaydi-massage wordt tevens de rug manueel losgemaakt. “Hierdoor kan een dieper niveau worden bereikt. Onderliggende blokkades, zowel fysiek als energetisch, worden op die manier opgeheven. Ik besluit een behandeling met een voetmassage, om de mensen weer een beetje uit de diepe ontspanning te halen. Vaak vallen ze in slaap. Soms liggen ze gewoon te snurken; als ik hun rug klaar heb, moet ik ze wakker maken.”
De kruiden hebben een reinigend effect op de organen, zegt Busch. “Afvalstoffen, die de gezondheid kunnen belasten, worden afgevoerd. Dit bevordert het zelfgenezend vermogen, waardoor de weerstand toeneemt. Deze massage is gezond en werkt preventief. Ook door de ontspanning. Wie zich regelmatig laat masseren, staat meer ontspannen in het leven met minder stress. Cliënten rapporteren vooral een heel goede nachtrust en minder hoofdpijnklachten.”
Inmiddels zijn er ook speciale kinderstempels ontwikkeld waarin zes kruiden inzitten, waaronder kaffir limoen, gember en eucalyptus. Ook die hebben een weerstandverhogend effect. “Vooral bij kinderen die veel last hebben van luchtweginfecties, verkoudheden en verstopte neuzen geeft de Sabaaydi-kindermassage verlichting.”
4.Budwig-ontbijt
Een klassieker uit de natuurgeneeskunde voor een betere weerstand: het Budwig-ontbijt.
Een halve eeuw geleden ontwikkelde de Duitse apotheker dr. Johanna Budwig het zogenaamde ‘Budwig-papje’ als het ideale ontbijt om de celademhaling te verbeteren. Het Budwigontbijt werkt weerstandverhogend door goede vetzuren (met name omega-3).
Het papje bevat onder meer zwavelhoudende eiwitten (uit kwark) en meervoudig onverzadigde vetten.
De basis wordt gevormd door minimaal 100 gram verse kwark en een of twee eetlepels lijnzaadolie. Maar er circuleren diverse varianten van het Budwig-papje. Het is mogelijk eindeloos te variëren, door bijvoorbeeld (geroosterd) sesamzaad, dadelstroop of honing toe te voegen voor de smaak. Of vruchten zoals banaan, pruim of kiwi. Wanneer u geen zuivel verdraagt, kunt u soja-yoghurt gebruiken.
5.Zonnebloemoliekuur
Bij een dreigende griep of verkoudheid is de zonnebloemoliekuur een manier om de bovenste luchtwegen te ontdoen van gifstoffen. Bij deze (van oorsprong Russische) methode worden de lymfeklieren en slijmvliezen van de neus- en keelholte gereinigd met behulp van olie. Wel een methode voor doorzetters: want met de olie moet minstens een kwartier in de mond blijven.
Hoe te werk gaan? Neem ’s ochtends op nuchtere maag maximaal een eetlepel en minimaal een theelepel koudgeperste zonnebloemolie in de mond. Spoel en gorgel gedurende 15 minuten. Spuug daarna de olie uit, die inmiddels melkachtig wit is. Spoel de mondholte grondig en meerdere keren met water. Poets daarna uw tanden.
De methode mag meerdere keren per dag worden toegepast, maar steeds op een lege maag. Bij de start van de kuur kan een beginverergering optreden, vooral bij mensen met meerdere klachten tegelijk. Juist dan is het goed het lichaam te reinigen. Breek de kuur dus niet af, maar zet juist door. De kuur mag worden gedaan totdat de klachten zijn verdwenen.
De praktijk van natuurarts Johan Bolhuis in Dieren is bereikbaar op tel. 0313 – 41 97 37 (www.natuurarts.nl). Massagepraktijk De Witte Roos van Marian Busch in Lichtenvoorde is te bereiken op 06 – 51 40 81 33 (www.massagepraktijkdewitteroos.nl). Voor meer informatie over dilemmacoaching: www.bureau-inspiratie.nl. Het boekje Het Grote Weten – Koers door inspiratie is ook te bestellen via deze website.