Hoezo terug naar de natuur? Ga tegen je natuur in! Kruip uit je comfortzone om te ontdekken wat nu écht goed voor jou is. Deze ontmoeting staat in het teken van hoe beperkend vrijheid kan zijn en hoe bevrijdend gevangschap soms is. Aan het woord zijn Arjan Erkel, die na een ontvoering twee jaar in gevangenschap doorbracht, en gezondheidscoach Vivian Reijs. Zij liet zich al eens opsluiten voor het goede doel. Wat voor moois kan gevangenschap je brengen?
Zij – Tv-presentator Vivian Reijs heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot gezondheidscoach. Ze helpt mensen in hun zoektocht naar een gezonder en gelukkiger leven en heeft haar eigen gezondheidsplatform (vivonline.nl). Vivian is ‘verloofd’ en heeft een dochter van tien.
Hij – Cultureel antropoloog Arjan Erkel is inderdaad ‘die jongen die ooit ontvoerd was’ en na twee jaar gevangenschap weer vrijkwam. Arjan heeft tegenwoordig een coachingbedrijf ‘Walking Tree’ voor loopbaanontwikkeling en persoonlijke groei. Sinds kort sluit hij mensen tijdens trainingen op, zodat ze dichter bij zichzelf kunnen komen. Arjan is getrouwd en heeft drie kinderen.
Waar: Een prachtige zaal in het Stayokay Hostel te Bunnik (mooie omgeving om te wandelen en daarna in dit hotel een drankje te doen!).
Lekker & leuk: Vivian is helemaal enthousiast over gezondNU en gaat vanavond alvast een van onze recepten uitproberen.
Gebke: “Alleen de rit naar de plek van het interview was al een stap uit mijn comfortzone. Met een van de meest zware lentestormen die ons land heeft gekend, moest ik op pad. Vijftien vrachtwagens werden omgeblazen en ik moest flink werken om koers te houden. Comfortzones, daar gaan we het vandaag over hebben. Persoonlijk blijf ik maar wat graag binnen mijn comfortzone. Warm en vertrouwd. Eruit stappen? Eng! En dat is precies waar coach Arjan Erkel mij (en anderen) van wil losweken.”
“Veel mensen kennen Arjan nog als de cultureel antropoloog die werkzaam was voor Artsen zonder Grenzen en in Dagestan ontvoerd werd. Bijna twee jaar lang werd hij gevangen gehouden (twee jaar lang!). Elf jaar geleden kwam hij vrij en nu sluit hij als coach voor persoonlijke ontwikkeling mensen zelf op in een oude Rotterdamse gevangenis. Toen ik hem vroeg wie hij wilde ontmoeten, zei hij zonder aarzelen: ‘Vivian Reijs’. Die ken ik wel! Tenminste, van tv. Een combi tussen glamour en gevangenschap. Waar komen deze werelden samen?”
Arjan: “We kennen elkaar al sinds 2009, via de Stichting Stop Kindermishandeling, later omgedoopt tot Free a Girl. Deze stichting bevrijdt meisjes over de hele wereld uit de prostitutie. Ik ben een van de oprichters, Vivian is een van onze ambassadeurs. Zo zien we elkaar weleens. Maar eigenlijk houdt het op met een hallo en dag. We hebben het weleens vluchtig gehad over samenwerken, want zij heeft alle expertise in huis voor een gezond lichaam en ik voor een gezonde geest, dát versterkt elkaar. Deze ontmoeting is dus meteen een business meeting én een goede smoes om een heel leuke vrouw te spreken.”
Vivian: “Dank je, dank je, dank je! Klopt, ik ben ambassadeur voor Free a Girl. Voor het goede doel heb ik me weleens twaalf uur laten opsluiten in kooi.”
Gebke: “Hoe was dat?”
Vivian: “Om eerlijk te zijn stelde het niet zoveel voor. Oké, ik mocht twaalf uur lang niet naar de wc wanneer ik wilde, niet bepalen wanneer ik iets at of dronk. Maar dat is niets in vergelijking met wat ik gezien heb tijdens de reis naar India. Daar heb ik onder politie-escorte gezien onder welke omstandigheden die meisjes werken en hoe ze bevrijd werden uit bordelen. Dat vergeet ik nooit en dit mág ook niemand vergeten.”
Arjan: “Gevangen gehouden worden zoals ik is één, maar dan ook nog eens verkracht worden. Dat is …” (Zoekend naar woorden) ” … Ranzig! Door zo’n kind uit een bordeel te halen, geef je het zijn leven terug. Zo simpel is het. De ouders van zo’n meisje zijn niet in staat dat te doen. Ze missen de middelen, ze missen de macht. Zelfs de overheid kan niet adequaat optreden tegen kinderprostitutie. Mijn leven in gevangenschap was in vergelijking met dat van die kinderen een luxe. Mijn ouders zijn altijd voor mijn vrijlating blijven vechten. Mijn toenmalige werkgever Artsen zonder Grenzen heeft mij niet opgegeven. De Nederlandse regering heeft zich ermee bemoeid. Door het hele land waren er mensen die voor mij gebeden hebben, een kaarsje hebben aangestoken of mijn familie een briefje als steun hebben gestuurd. Die onvoorwaardelijkheid, die liefde waarvan ik eigenlijk achteraf pas bewust werd: alleen dat al hebben die meisjes niet. Dus dan kun je hier in Nederland, waar we leven in weelde en vrijheid, je kop in het zand steken, maar als wij deze meisjes niet helpen, doet niemand dat.”
Vivian: “En de kracht die sommige meisjes laten zien als ze uit die bordelen bevrijd zijn … In het begin niet, dan zijn die ogen gebroken van verdriet. Maar er zijn er ook die na verloop van tijd hun lot weten te keren. Die meiden vertelden dat ze in gevangenschap altijd het vertrouwen hebben gehouden dat ze uiteindelijk weer baas over hun eigen lijf en leven zouden worden. Die overtuiging – dát is leven, dát is veerkracht. Dat zijn de mensen die zo’n vreselijke periode met een happy end kunnen afsluiten. Maar, Arjan, hoe was dat voor jou? Heb je altijd vertrouwen gehad dat het uiteindelijk goed zou komen?”
Arjan: “Nee! Niet altijd. Ik zat gevangen in een kamer uitgegraven in bergwand – niet veel groter dan de tafel waar we nu aan zitten. Het was er altijd donker. Mijn ontvoerders droegen bivakmutsen. Er was die continue onzekerheid dat ze zo mijn keel konden doorsnijden. Tegelijkertijd wilde ik mijn leven in gevangenschap tussen muizen en torren zo goed mogelijk maken. Een manier was om een goed contact met mijn ontvoerders te krijgen, een andere om goed voor mezelf te zorgen. Zo goed mogelijk eten, zorgen voor goede hygiëne en blijven bewegen. Ik wilde altijd al een sixpack hebben, dus daar ben ik aan gaan werken in gevangenschap. Doelen stellen. Dat is niet altijd makkelijk; het vergt discipline. En er waren dagen dat ik verlangde naar de dood en dacht: wat heeft een lijk aan een sixpack?”
Vivian: “Wanneer wist je dat je vrijkwam?”
Arjan: “Dat wist ik niet: ik werd naar mijn weten van de ene groep ontvoerders naar de andere overgebracht. Die mannen droegen geen bivakmutsen. Ze zagen er nogal crimineel uit, roken naar drank en sigaretten. ‘Je bent vrij’, zeiden ze. Ik kon het niet geloven. Pas toen ik een diplomaat aan de lijn kreeg, begon de realiteit door te dringen. Op eerste paasdag reisde ik meteen door naar huis. Het voelde als een wederopstanding. Ik ben bij thuiskomst op bed gaan liggen, heb een rilling gevoeld en naar mijn idee is toen alle viezigheid ‘eruit gerild’. Ik heb nooit nachtmerries gehad, ben nooit door trauma’s achtervolgd. Natuurlijk heb ik herinneringen aan die tijd, maar ze zitten me niet dwars. Maar genoeg over die ontvoering! Dat kleeft toch een beetje aan me, zoals Brandend Zand aan Anneke Grönloh kleeft. Zonder dat ik dat negatief bedoel. Het is logisch dat die ontvoering andere zaken in mijn leven overschaduwt. Tegelijkertijd ben ik niet meer de man die elf jaar geleden vrijkwam. Ik heb een geweldig leven, ben bezig allemaal nieuwe dingen te ontwikkelen. Die ontvoering ligt achter me, maar het blijft mijn grootste hit.”
Vivian: “Het is een onderdeel van je identiteit geworden.”
Gebke: “En ook een reden om als coach nu mensen op te sluiten.”
Arjan: “Wat ik door die ontvoering me meer dan ooit realiseerde, is de ongekende luxe van vrijheid waarin we leven. We beschikken in Nederland over alles om het allermooiste uit het leven te halen, maar we laten zo veel kansen liggen. Veertig procent wil ander werk, maar durft niet van job te veranderen vanwege de crisis. Mensen willen eigenlijk op wereldreis, maar blijven slechts dromen. Ze blijven bij een vrouw van wie ze niet meer houden. Het leven is te kostbaar om zomaar aan je voorbij te laten gaan. Je bent het eigenlijk aan jezelf verplicht om je droom te leven.”
Gebke: “Dat was de conclusie na twee jaar gevangenschap?”
Arjan: “Nou nee, eerst ben ik terug naar de basis gegaan. Ik had mijn leven terug, maar geen werk meer. Dus wat moest ik? In gevangenschap had ik me veel dingen voorgenomen. Ik zou meer aandacht geven aan mijn ouders en ik wilde het appartement dat ik huurde kopen. Die eerste fase stond vooral in het teken van het genieten van mijn terugkeer en weer structuur aanbrengen in mijn leven. Daarna kwamen de inzichten.”
Vivian: “Ik ben laatst naar een lezing geweest van Joseph Oubelkas, die vijf jaar lang ten onrechte opgesloten heeft gezeten in Marokko. Toen hij eenmaal hoorde dat hij celstraf kreeg, heeft hij besloten: ‘Ik zit nu wel tussen vier muren, maar de echte vrijheid zit in mezelf.’”
Arjan: “Woorden van een wijs man. Zo is het natuurlijk ook. En daarvoor hoef je geen straf uit te zitten. We creëren allemaal onze eigen gevangenis in de vorm van een hypotheek of een baan waarin we geen voldoening vinden. Het is lastig daaraan te ontsnappen. Als je het relatief goed en rijk hebt, zie je namelijk vaak geen ruimte voor verbetering.”
Vivian: “Vooral mensen die álles hebben – van wie beide ouders nog leven, die leuke kinderen hebben, broers of zussen met wie ze het goed kunnen vinden – juist die mensen klagen.”
Arjan: “Dat komt doordat ze niet beseffen wat ze werkelijk hebben. Er is hier in Nederland zo veel om dankbaar voor te zijn.”
Gebke: “Daar is opsluiting voor nodig?”
Arjan: “Misschien helpt het. Elf jaar na mijn vrijlating kan ik nog steeds genieten van lekker in mijn eentje ongestoord naar het toilet gaan.”
Gebke: “Ik ook, met twee kinderen. Even rust.”
Arjan (lachend): “Jaaaa, dat herken ik. Ik heb er drie. Maar het ‘voordeel’ van opgesloten zitten is ook dat je ineens veel tijd hebt om te denken. Je bent weg van alle luxe. Geen contact met de buitenwereld. Niet langer vrij om te gaan en te staan waar je wilt. Dat verandert het perspectief op de wereld. Ik heb dat tijdens mijn ontvoering in extreme mate ervaren. Maar ik heb het overleefd! Ik ben niet geknakt en dat geeft me het gevoel dat ik de hele wereld aankan. Nog steeds. Ik kan op mijzelf vertrouwen. Dat pakt niemand me af.”
Vivian: “Maar daarvoor moet je wel wat meegemaakt hebben. Ik heb al heel jong mijn vader verloren, toen ik tien was. De vrouw die mijn moeder sindsdien steunde met het huishouden en mijn opvoeding, Mary, stierf totaal onverwacht en veel te jong – pas 34 jaar – in haar slaap. Ze was me zo dierbaar. Zoiets groots neem je de rest van je leven mee. Maar het verdriet heeft nooit het vertrouwen weg kunnen nemen dat het leven iets moois voor mij in petto heeft. Het verlies is mijn kompas om er nú iets van te maken. Ik kan misschien juist daardoor wel intens genieten van kleine dingen. Van fietsen door Amsterdam met de zon op mijn gezicht of die eerste kop koffie in de morgen. Maar om mij heen zie ik veel mensen die echt niet meer weten waar ze blij van worden. Ik vier het leven bewust; elke avond voor het slapengaan bedenk ik wat die dag zo mooi heeft gemaakt.”
Arjan: “Wat ik ook terugkrijg van mensen die zich hebben laten opsluiten, is dat ze het wel prettig vinden, die rust. Geen telefoon, geen computer.”
Vivian: “Oh, dat herken ik. We hebben nu de regel thuis dat we zodra we binnenkomen direct de telefoons in een bak leggen. Anders zit je er de hele avond mee en heb je nooit echt aandacht voor elkaar.”
Arjan: “Dat is het dus. Je kunt gemakkelijk digitaalvrije zones inplannen als je voelt dat die rust goed voor je is. Maar dat moet je dan wel doen. Het is net zoiets als dat mensen vaak dromen van een wereldreis en er maar niets over zeggen, omdat er in hun hoofd van alles in de weg staat om die reis te maken. Mens, durf te dromen! Denk in mogelijkheden. Laat je niet weerhouden door werk, kinderen of een partner die niet mee wil. Wees klaar met ‘maren’. Stel jezelf de vraag: ik zou graag een wereldreis willen maken, wat is daarvoor nodig? Hoe pas ik het in mijn huidige leven in? Maar zover komen veel mensen niet. Ze lopen rond met ideeën, maar pakken niet door. Daar kan ik heel ongeduldig van worden. Dat mensen zulke kansen laten liggen.”
Vivian: “Dat kom ik in mijn werk ook vaak tegen. Er zijn zo ontzettend veel mensen die zich lichamelijk niet goed voelen en wel van dat gevoel af willen, maar daar niet anders voor willen eten of meer gaan bewegen. Verandering is te lastig, te ingewikkeld.”
Arjan: “Je moet wel in die spiegel durven kijken en je afvragen: hoe komt het dat ik zo geworden ben?”
Vivian: “Verander je verhaal, verander je leven. Dat is een uitspraak van mental coach Tony Robbins. Houd niet vast aan wat is geweest, maar wees open en nieuwsgierig naar alles en iedereen om je heen. Dat is voor mij een gezonde manier van in het leven staan.”
Arjan: “Juist! Stap in het onbekende, probeer iets nieuws uit, kijk wat er te verbeteren valt. En ja, misschien ga je dan op je bek. Maar dat is dan zo.”
Vivian: “Precies! Veranderen wil ook niet zeggen dat je complete leven op de schop moet. Verandering zit hem in veel kleine stapjes bij elkaar. Ik ben helemaal niet van extremen zoals streng detoxen. Ga liever elke dag twintig minuten wandelen tijdens je lunchpauze. Laat eens een tijdje melkproducten of graanproducten staan om te kijken hoe je darmen daarop reageren. En al doe je dat maar een week, voel hoe dat voelt voor jou. Verander eens één klein dingetje. Een voorbeeld. Ik was altijd een broodjunkie. Vanaf het moment dat ik wist dat dit eigenlijk niet goed voor me was, ben ik niet acuut gestopt met brood eten. Nee, ik ben gestopt met tarwebrood en overgegaan op spelt. Echt honderd procent speltbrood, gemaakt door de bakker, zonder rotzooi. Inmiddels eet ik geen brood meer. Niet omdat het niet mag, maar omdat ik het lekkerder vind zonder en me er beter bij voel. Maar ik ben niet conservatief. Als jij alleen maar broodjes serveert bij de lunch, eet ik gewoon mee.”
Arjan: “Ik ben helemaal niet zo met gezondheid bezig. Zoals je ziet, zit ik nu aan de cola, vanmiddag heb ik mijn lunch overgeslagen en die chocolaatjes die voor mijn neus staan, daar heb ik er geloof ik ook al twee van op.”
Vivian (lachend): “Drie.”
(Arjan glimlacht betrapt.)
Gebke: “Ben jij niet van de chocola dan?”
Vivian: “Jawel! Heel erg juist.” (Met opgetrokken neus.) “Maar dit is geen chocolade. Dit is melk. Ik eet alleen puur, heel erg puur.”
Arjan: “Maar kan het niet zo zijn dat je lijf soms schreeuwt om een colaatje of iets zoets? En moet ik er dan maar niet aan toegeven?”
Vivian: “Als je ervan geniet, dan kun je dat best doen af en toe. Maar dat wil niet zeggen dat je bepaalde voedingsstoffen mist. Veel voedingsmiddelen, en cola bij uitstek, zitten vol verslavingsgevoelige stoffen: suikers, cafeïne. Houd die spiegel maar eens voor waar je het net over had: is het de verslaving die roept of heb ik dit echt nodig? Ik denk dat het in het geval van cola toch die eerste is. Maar hé, ik sta ook elke ochtend op met een kop koffie en het liefst drink ik koffie verkeerd. Zuivel valt bij mij echter niet goed, dus ik kies de gezonde middenweg: cappuccino. Wel wat melk, maar een stuk minder dan in een koffie verkeerd.”
Gebke: “Het poldermodel in gezondheidsvorm. Ben jij altijd zo goed bezig geweest?”
Vivian: “Nee! Helemaal niet. Ik kom echt uit een suikernest. Mijn oma van 86 lust nu alleen nog maar boterhammen met suiker en mijn moeder gooit traditiegetrouw tijdens het koken een schepje suiker bij de boontjes. Ik kreeg echter last van mijn buik. Geleidelijk aan heb ik ontdekt dat ik door anders te eten me veel beter voelde. Geen opgeblazen buik meer. Heerlijk is dat. Ik begon vriendinnen tips te geven, dat werkte en ik had er plezier in. Ik ben verschillende opleidingen gaan volgen en werk nu als gezondheidscoach. Geweldig vind ik dat, mensen inspireren tot een gezondere leefstijl. Daar is eten heel belangrijk bij, maar je geest net zo. Want als het daar goed zit,” (wijzend naar haar hoofd), “dan zorg je vanzelf beter voor je lijf. En andersom net zo. Als je je fit voelt, sta je geestelijk sterker. Zo is het toch, Arjan?”
Arjan knikt bevestigend. Er valt een stilte. De twee zijn het hele gesprek het alleen maar roerend met elkaar eens geweest. Ik zie één front. Een geslaagde business meeting dus? “Jaaaaa!”, zeggen ze in koor.
Meer weten?
• vivonline.nl
• walkingtree.nl
• freeagirl.nl