Met 250 duizend patiënten in Nederland, exclusief de geschatte 100 duizend mensen die het nog niet weten, behoort boezemfibrilleren tot de meest voorkomende hartkwalen in Nederland. Hoe gevaarlijk is deze hartritmestoornis en is er iets tegen te doen?
Vinger aan de pols!
Hartkloppingen hebben meestal weinig te betekenen, maar als ze gepaard gaan met een verhoogde en onregelmatige frequentie, is dat een sterke aanwijzing voor boezemfibrilleren. Je hartslag kun je het beste voelen onder de kaak, of aan de pols bij de duim. Alleen een ECG (electrocardiogram of hartfilmpje) kan echter uitsluitsel geven.
Chaos in de voorkamer
Het atrium, ook wel de boezem of de voorkamer genoemd, is het voorportaal van het hart. Normaal gesproken wordt het bloed uit de linker- en de rechterhartboezem gelijktijdig weggepompt naar de hartkamers, doordat de boezems zich regelmatig samentrekken. Bij boezemfibrilleren verplaatst het elektrische signaal dat het samentrekken regelt zich kriskras door de boezems. Het gevolg is een onregelmatige en (meestal) versnelde hartslag.
Niet fataal, wel gevaarlijk
Op zich is boezemfibrilleren ongevaarlijk. De pompfunctie van het hart vermindert, maar blijft intact. De elektrische circuits van de boezems en de hartkamers staan volledig los van elkaar. Gelukkig maar, want als de hartkamers fibrilleren houdt alles op. Toch is boezemfibrilleren niet geheel ongevaarlijk. Door de verslechterde bloedcirculatie kunnen in de boezems stolsels ontstaan. Bloedstolsels kunnen ernstige schade aanrichten, bijvoorbeeld door ‘vast te lopen’ in de hersenvaten. Jaarlijks krijgen 25 duizend mensen een dergelijke beroerte. Bij vijfduizend mensen is boezemfibrilleren de oorzaak van de beroerte. Medicatie kan dit voor een belangrijk deel voorkomen.
Ongemerkt fibrilleren
Iedereen ervaart boezemfibrilleren anders. Robert Tieleman, cardioloog van het Martini Ziekenhuis in Groningen: “Sommigen komen in paniek de spoedeisende hulp binnen met pijn op de borst, hevige hartkloppingen en benauwdheid. Bij anderen komen we er met een routinecontrole achter. Die mensen hebben nergens wat van gemerkt.” Cardiologen nemen aan dat minimaal 100 duizend mensen zonder het te weten last hebben van boezemfibrilleren. Tieleman: “En dat terwijl ze een verhoogd tromboserisico hebben.” (zie ‘Niet fataal, wel gevaarlijk’)
Grote boezems
Een oorzaak van boezemfibrilleren is een verwijding van de hartboezems. Dit kan ontstaan door een hoge bloeddruk, het slecht functioneren van een hartklep of een verminderde pompfunctie van het hart. Ironisch genoeg hebben ook duursporters een verhoogde kans op deze kwaal: door al dat sporten vergroten zij hun hartboezems. Om het nog wat ingewikkelder te maken: boezemfibrilleren leidt zelf ook weer tot verwijding van de hartboezems. In veel gevallen blijft de oorzaak trouwens onbekend.
Marathons lopen
Sommigen zijn door hun kwaal ernstig gehandicapt; een trap beklimmen kan al te veel zijn. Anderen hebben nergens last van en lopen zelfs marathons. Gemiddeld neemt de pompcapaciteit van het hart met dertig procent af.
M/V
Met 250 duizend patiënten in Nederland, exclusief de geschatte 100 duizend mensen die het nog niet weten, behoort boezemfibrilleren tot de meest voorkomende hartkwalen. Het is een kwaal die vooral ouderen treft. Vanaf 65 jaar neemt de kans snel toe. Veertiger hebben een kans van 1 op 1000, bij tachtigers is dat al één op tien. Van de mensen met boezemfibrilleren is 35 procent vrouw. Dat komt ruwweg overeen met de man-vrouwverdeling bij andere hartkwalen.
Sambal bij?
Wat het fibrilleren uitlokt of verergert verschilt van persoon tot persoon. Cardioloog Tieleman: “Het heeft niet altijd met stress te maken. Sommigen krijgen er juist last van als ze in rust zijn. Alcohol, slaapgebrek of scherp voedsel kunnen ook een aanval uitlokken.”
Preventie
Voldoende slaap, beweging, gezonde voeding, niet roken en matig met alcohol: alles wat goed is voor je gezondheid is goed voor je hart. De antioxidant Q10 is een voedingssupplement dat bloeddrukverlagend werkt. Voor de claim dat Q10 specifiek goed voor je hart is, bestaat (nog) geen bewijs.