Novak Djokovic is op dit moment de beste tennisser van de wereld. Maar hij bereikte de top niet door meer te trainen en betere coaches. Hij werd de nummer één door te stoppen met brood eten. “Ik at als een Serviër; veel pizza, pasta en vooral brood.” Pardon? Dat is hoe elke Nederlander eet … Een fascinerend verhaal over een topsporter die een lange strijd voerde. De tegenstander? Zijn eigen lichaam.
Zelfs voor mensen die weinig weten van sport, laat staan tennis, is de sportieve loopbaan van Novak Djokovic fascinerend. We leerden hem kennen als een exceptioneel getalenteerde tennisser die voor 2010 omhoogschoot in de tennisrankings. Maar toen begon hij ineens wedstrijden te verliezen. Met de ogen van de wereldpers op hem gericht, zagen we hem de ene wedstrijd glorieus winnen, om de volgende keer in te storten. Hij strompelde soms de baan af, letterlijk ondersteund door begeleiders. Joelend publiek en pijnlijke vragen in de pers: hoe kon een topsporter op dit wereldtoneel zo niet-fit zijn?
Hoe groot is het verschil nu; Djokovic lijkt in de beste vorm van zijn leven te zijn en hij staat eerste op de wereldranglijst. Maar waarom was hij toen vaak ziek? En nu weer zo fit? Het antwoord geeft hij in het boek Eten om te winnen en in de reclamecampagne van Céréal waarvan hij sinds vorig jaar het boegbeeld is. Het antwoord is simpel: geen gluten.
In het boek zegt hij het zelfs letterlijk: “Ik weet zeker dat jij ook op het hoogste niveau wilt spelen dat je kunt. Begin met het veranderen van je voedsel.”
Toen u vijf jaar geleden wedstrijden begon te verliezen, was uw enige antwoord: meer trainen. Dat klinkt logisch. Toch ging u niet ineens weer winnen.
“Ja, iets in mijn lichaam klopte niet. Ik was een professioneel tennisser en was topfit. Toch had ik constant lichamelijke problemen bij lange wedstrijden. Ook herstelde ik moeilijk na lange matches. Ik had vaak last van buikpijn, allergieën in het voorjaar en ademhalingsproblemen. Ik onderging allerlei behandelingen bij verschillende artsen. Alles wat ik deed, verbeterde iets. Toch werd ik niet fit.”
Wanneer legde u de link tussen uw prestaties en uw voeding?
“Ikzelf heb die link nooit gelegd! Een arts zag mij in 2010 een wedstrijd verliezen op tv en hij herkende de signalen van iemand die een glutenintolerantie heeft – het ene moment was ik fit, het andere moment stortte ik in. Hij zocht contact met mij. Om eerlijk te zijn, op dat moment wist ik niet eens wat gluten was. Ik at zoals mijn moeder me dat had geleerd: gewoon gezond, niet te veel fastfood, niet te veel snacks. Natuurlijk let je als sporter de hele dag op de hoeveelheid eiwitten, koolhydraten en vetten. Maar ik had niet het idee dat ik iets fout deed.”
Wat u at was dus niet goed?
“Nee. De arts raadde me een gluten- en lactosevrij dieet aan. Het was een schot in de roos. Het gebrek aan energie, al mijn lichamelijke klachten; ze verdwenen. Toen ik er meer over ging lezen, ontdekte ik dat gluten bij een intolerantie je immuunsysteem kunnen verstoren. Ik begon als proef met twee weken glutenvrij eten, maar ik ben niet meer gestopt.”
U bent geboren in Servië – toen u opgroeide, was uw land in oorlog. U maakte bombardementen mee en er was voedselgebrek. Brood hield uw familie letterlijk in leven. Nu maakt brood u ziek. U schrijft: ‘Brood is mijn kryptoniet.’
“Ja!”( Hij lacht.) “In de Servische eetcultuur speelt tarwe een hoofdrol. We eten zelfs pasta en pizza mét brood erbij. Bovendien hadden mijn ouders een pizzarestaurant. Dus brood, pasta en pizza – tarwe zat in bijna al mijn maaltijden. En gluten dus ook! Maar het is misschien wel een van de belangrijkste redenen waarom juist ik zo’n sterke glutenintolerantie heb ontwikkeld. Gluten past niet goed bij mijn lichaam, dat is een genetisch gegeven. Maar als je in je jeugd ook nog heel veel brood eet, versterkt dit het effect van intolerantie.”
Gluten zijn vergif!, dacht ik toen ik het boek dichtsloeg.
“Nee, dat klopt niet. Gluten is een component in graan dat er van nature in zit. Op zich goed dus! Maar als je er intolerant bent voor bent, zoals ik, is het wel vergif. Gluten ondermijnde mijn hele immuunsysteem. De allergische reacties in het voorjaar, de buikpijn, de vermoeidheid, het gebrek aan energie … Sinds ik geen gluten meer eet, hoeft mijn lichaam hier niet meer tegen te strijden. Ik ben dus totaal veranderd. Het is echt niet nodig dat iedereen in deze wereld stopt met het eten van gluten.”
Wij kennen u als een grappig persoon. Kan het zijn dat u zelfs grappiger bent sinds u glutenvrij eet?
“Haha, sinds ik ben geswitcht naar glutenvrij eten, ben ik inderdaad veranderd. Anders eten heeft alle aspecten van mijn leven beïnvloed. Mijn lichaam natuurlijk, maar ook mijn geest. Ik ben nog steeds de persoon die ik was; mijn persoonlijkheid, mijn emoties, ze zitten ingebakken in mijn DNA. Maar het eten wat je eet bepaalt in grote mate hoe je je voelt. Het voedsel dat ik at, maakte me moe en zorgde voor tekorten. Natuurlijk ga je als je moe en ziek bent niet vrolijk rondspringen en grappen maken. Met minder energie ben je altijd in een slechtere bui. Ik heb dus hetzelfde karakter als toen ik jonger was. En dat karakter koester ik. Maar ik ben wel veranderd. Anders eten is dé grote verandering in mijn leven.”
Ziet u uw boek en uw verhaal over gluten als een missie?
“Ja. Ik hoop dat ik het leven van mensen kan veranderen. En dat gebeurt ook. Vandaag na de training kwam een man naar mij toe en hij vertelde dat hij door glutenvrij eten zich beter voelt. Gelukkig is niet iedereen glutenintolerant. Maar ik wil de boodschap verspreiden dat als je weinig energie en veel allergieën en veel buik- en darmpijn hebt, je moet onderzoeken of je darmen wel de voeding kunnen absorberen die je eet. Een voedingstest is een fundamentele stap.”
“Ik ga dus niet prediken wat goed eten is. Ik deel mijn eigen ervaring: dit is het effect als je eten eet wat je ziek maakt. Glutenvrij eten veranderde mijn leven, carrière en mijn tennis. Dat kan voor jou ook zo zijn – die boodschap probeer ik uit te dragen. Als je moe bent, moet je niet proberen wakker te blijven door een pil te nemen. Je moet uitrusten. Zo is het ook voor voeding: wees je bewust wat je eet, luister naar je lichaam en herken de signalen.”
Geïnspireerd door het interview en het boek van Novak Djokovic ontwikkelde gezondNU een gluten-challenge. Twee weken lang kun je ‘gewoon’ gezond eten, maar wel helemaal glutenvrij. De challenge vind je op gezondNU.nl/glutenchallenge
Novak Djokovic staat als professioneel tennisser eerste op de wereldranglijst. Hij won acht grandslamtoernooien – van de Australian Open en US Open tot Wimbledon. Hij was in 2011, 2012 en 2014 de nummer één van de wereld in de ATP Rankings.
Het boek en de missie van Novak Djokovic om iedereen kennis te laten maken met de voordelen van glutenvrij eten vielen op bij het merk Céréal. Het voedingsmerk, dat voeding aanbiedt aangepast aan specifieke behoeftes, waaronder ook glutenvrije producten, was gecharmeerd van zijn positieve manier om mensen aan te sporen voeding te zoeken die je energie geeft en niet energie kost. Dit ligt ook in lijn met hun eigen missie. Sinds een jaar is Djokovic daarom het boegbeeld in campagnes van Céréal.
Gluten: gevoelig of intolerant?
- Mensen met coeliakie reageren intolerant op gluten – een eiwit in graan. Gluten brengt schade toe aan de darmen. Coeliakie wordt vastgesteld door een darmbiopt.
- Er zijn mensen bij wie geen coeliakie kan worden aangetoond, maar die wél goed reageren op een glutenvrij dieet. Van deze groep wordt gesteld dat ze gevoelig zijn voor gluten.
“Het voedsel dat ik at, maakte me moe en zorgde voor tekorten”
“Glutenvrij eten veranderde mijn leven, carrière en mijn tennis. Dat kan voor jou ook zo zijn – die boodschap probeer ik uit te dragen”