Lisa Becker is één van de twee miljoen Nederlanders met migraine. Al deze mensen hopen op een methode die hun hoofdpijnaanvallen afwendt. Het UMC Utrecht denkt de oplossing gevonden te hebben: een internetcursus. Zo simpel kan het toch niet zijn? Lisa zocht het uit.
Kloppende hoofdpijn, een misselijk gevoel, overgevoeligheid voor licht en geluid, het verlies van concentratievermogen. Als ik dat voel, weet ik: vandaag lig ik in bed. Migraine.
Volgens de statistieken deel ik mijn migraine met heel veel anderen; in Nederland zijn zo’n twee miljoen mensen met migraine. Voor al die mensen is de ziekte een spelbreker in het dagelijks leven. ‘Wij’ nemen 5,4 miljoen ziektedagen per jaar op vanwege migraine. Afspraken, feestjes en dagjes uit zeggen we af. En zelfs zorgen voor de kinderen wordt soms onmogelijk. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is migraine één van de twaalf aandoeningen die je het meest beperken in het leven.
Zenuwstelsel
Wat zou het fijn zijn als er een manier is om die aanvallen voor te zijn. Volgens het UMC Utrecht kan dat. Zij MyMigraine, een internetprogramma dat speciaal is ontwikkeld om een migraineaanval af te wenden. Hoewel het programma zich nog in de onderzoeksfase bevindt, zijn de eerste testresultaten zo positief dat psycholoog Marieke van Silfhout, medeontwikkelaar van MyMigraine in de zomer al onderzoeksresultaten publiceerde. Bij 35 tot 40 procent van de proefpersonen nam de migraine met de helft af.
Van Silfhout: “Wat we zien, is dat als mensen een migraineaanval voelen opkomen, ze vaak nog snel iets gaan doen. Ze weten immers dat ze straks zijn uitgeschakeld en niets meer kunnen. Het is een veel voorkomende valkuil van mensen met migraine. Want juist als je de eerste signalen voelt, zou je rust moeten nemen. Dat kan een aanval voorkomen. En dat is het moment waarop MyMigraine inspeelt. Wacht je met ingrijpen tot de aanval in volle gang is, dan ben je te laat. Je zenuwstelsel is dan al ontregeld.”
MyMigraine leert deelnemers te luisteren naar hun eigen lichaam. Van Silfhout: “Gedurende de lessen van de training, en ook nog daarna, houden de deelnemers online een hoofdpijndagboek bij. Zo brengen in kaart op welke momenten de migraine opspeelt en hoe erg de pijn dan is. Dat kan bijvoorbeeld zijn na een bepaalde activiteit of bepaald eten. Door dit in kaart te brengen, ontdek je patronen en krijg je grip op de situatie; je leert de waarschuwingssignalen en uitlokkers van een aanval herkennen en kunt daar beter op inspringen.”
Ontspannen
Het blijkt dat zodra je een aanval herkent, dit met ‘autogene training’, aandacht voor lichaamshouding en leef- en denkgewoontes kunt tegengaan. De autogene training is een vorm van zelfontspanning, toepasbaar op het moment dat een aanval opkomt. “De oefeningen bouwen rust in. De kracht van autogene training is dat je met een paar simpele oefeningen je lichaam in korte tijd geheel kunt ontspannen. Ook leren we de deelnemers hoe zij kunnen omgaan met pijn tijdens een aanval.”
Dat klinkt aanlokkelijk. En ook erg simpel. Ik test het uit. Van onderzoeker Van Silfhout mag ik deelnemen aan MyMigraine. Zodra ik het programma open, begin ik met mijn hoofdpijndagboek. Daarnaast spiek ik al even naar het kopje autogene training. Wat staat mij, naast de lessen, te wachten? Het blijkt dat de ontspanningstraining uit vier fases bestaat, waarbij elke fase begint met nek- en schouderoefeningen. Even later doe ik braaf mee met de oefening. Ik ga rustig liggen. Ondertussen vertelt een stem dat ik me moet concentreren op afzonderlijke delen van mijn lichaam en vervolgens op mijn ademhaling, om zo volledig te ontspannen. De training eindigt met muziek. Dan is ze alweer afgelopen. Toch is de conclusie: het werkt, ik ben volledig ontspannen.
Overgevoeligheid
Ik ben nu wel lekker ontspannen. Maar kunnen deze simpele oefeningen mijn migraineaanval, die mij meestal voor een dag uitschakelt, verzwakken of zelfs voorkomen? Van Silfhout vertelt: “Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat migraine veroorzaakt wordt door een overgevoeligheid van het zenuwstelsel en de hersenen. Vooral in de laatste uren voor een aanval geeft je lichaam waarschuwingssignalen af, zoals vermoeidheid of een sombere stemming. Ook reageert je zenuwstelsel gevoeliger op prikkels uit je omgeving. Al die signalen vertellen je dat er een aanval aankomt. Toch kennen veel mensen die signalen niet. Door ze te leren kennen én door die ontspanningsoefeningen komt het zenuwstelsel weer in balans. Ook verminderen de oefeningen de reactie op prikkels uit je omgeving, waardoor de aanval wordt afgezwakt.”
Betekent dit dat ik in de toekomst zonder pijnstillers kan? Dat durft Van Silfhout niet te beweren. “Het ideale plaatje is dat je dankzij MyMigraine straks geen of minder medicatie nodig hebt, omdat je in veel gevallen de aanval in de voorfase hebt kunnen afwenden. Uit voorgaande onderzoeken blijkt dat 35 tot 40 procent van de proefpersonen die eerder voor ons MyMigraine uittestten, de migraine met de helft afnam. Dat is een heel mooi vertrekpunt. Maar we zijn nog niet klaar met het onderzoek en het uitontwikkelen van het programma. De definitieve resultaten hebben we pas in zomer van 2013.”
Na het volgen van de eerste les en het oefenen van de autogene training ben ik natuurlijk nog lang niet mijn eigen ‘migrainecoach’, daarvoor moet ik de hele training doorlopen. Toch voel ik me wat zekerder; ik heb ineens een ‘tool’ gekregen en voel me minder een speelbal. En, toeval of niet, ik heb geen aanval meer gehad.
7x Zo ontspan je
Zeven tips van MyMigraine voor de ontspanningsoefeningen:
- Doe regelmatig nek- en schouderoefeningen – minstens tweemaal per dag.
- Doe de oefeningen op vaste tijdstippen. Bijvoorbeeld één keer aan het begin en een keer aan het einde van de dag.
- Kies een rustige, prettige plek en met zacht licht.
- Doe de oefeningen niet te gehaast, en ook na de oefeningen is het goed dat je even rust neemt.
- Zorg voor een aangename kamertemperatuur: een temperatuur van 22 graden bevordert de ontspanning.
- Trek gemakkelijke kleding aan, zorg dat je gezichtsspieren los zijn.
- Kies voor een liggende houding, een passieve zithouding (ondersteunt in een stoel) of een actieve zithouding (zonder rugleuning, ook mogelijk in de auto of de trein).
Migraine
Bij migraine raken de hersenen minder doorbloed doordat eerst de bloedvaten in het hoofd zich vernauwen en zich daarna verwijden. Dit zorgt voor hevige aanvallen van hoofdpijn, meestal aan één kant van het hoofd.
Tijdens een aanval is er bonzende of kloppende hoofdpijn (meestal aan één kant van het hoofd). Ook kan je misselijk zijn, gaan braken en overgevoelig zijn voor licht en geluid. Vaak is werken of andere inspanning onmogelijk.
Dit is MyMigraine
- MyMigraine is een online training van het Universitair Medisch Centrum Utrecht en wordt aangeboden aan mensen met migraine. Door het bijhouden van een hoofdpijndagboek en het online volgen van acht lessen ontdek je patronen en valkuilen en leer je ontspanningsoefeningen toe te passen om zo een migraineaanval te voorkomen of af te zwakken.
- MyMigraine is bedoeld voor volwassenen die ten minste twee tot zes migraineaanvallen per maand hebben, bij deze groep is de cursus het effectiefst.
- De voorwaarden voor deelname zijn dat je, afgezien van de migraine, redelijk gezond bent en dat de migraine niet puur hormonaal bepaald is. Dit is waarschijnlijk het geval als een hoofdpijnaanval altijd opspeelt rond de menstruatie.
- Meer weten: mymigraine.nl of mail mymigraine@live.nl