Ontspanning geneest niet, maar vermindert wel de pijn; dat is bewezen. Toch wordt de techniek in ziekenhuizen amper toegepast.
Een kind met veel buikpijn leert om via concentratie-oefeningen een bal te maken van de pijn. Die bal gooit hij daarna heel ver weg. Of: hij trekt zogenaamd een handschoen aan – de handschoen beschermt hem tegen de pijn van de naald die eraan zit te komen. Het gevolg: hij voelt minder pijn.
Kinderen die zijn opgenomen op de kinderafdeling van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam leren met dit soort ontspanning- en concentratietechnieken hun pijn te verminderen. Deze technieken, ook wel hypnotherapie genoemd, zijn een groot succes. Wat de kinderen feitelijk doen, is de spierspanning opheffen die (extra) pijn veroorzaakt. Het is wetenschappelijk aangetoond dat kinderen hierdoor minder angst, pijn en stress ervaren.
Het Slotervaartziekenhuis kwam landelijk veel en vaak met deze therapie in het nieuws. Ouders en kinderen van ver buiten Amsterdam kwam om die reden speciaal naar dit ziekenhuis. En als het even kon, vroegen ze naar ‘dokter Ines’.
‘Dokter Ines’ is Ines von Rosenstiel – kinderarts en hoofd van de kinderafdeling van het Slotervaartziekenhuis en degene die de therapie in het ziekenhuis introduceerde. “Hypnotherapie geneest niet”, benadrukt ze. “Het verbetert wel de kwaliteit van leven.”
Troost en rust
Von Rosenstiel maakte tijdens een sabbatical in 2001 kennis met deze complementaire behandelwijze in het Children’s Hospital in Boston toen ze een paar weken meedraaide op de kinderpoli. Hier werden complementaire technieken toegepast naast de reguliere.
“Ik zag wat voor manieren er allemaal zijn om pijn te bestrijden naast het wegspuiten”, zegt ze. “Troost, rust, hypnose, yoga…” Zo ontstond haar wens om zich ook in Nederland hard te maken voor deze Integrative Medicine (IM), zoals het gebruik van complementaire behandelwijzen in de reguliere zorg wordt genoemd.
“In Amerika is dat allang heel normaal”, zegt de kinderarts. “Yoga, meditatie, geleide visualisatie, hypnose en allerlei andere Mind-Bodytechnieken worden er binnen de reguliere geneeskunde aangeboden. Overigens niet alleen in Amerika, ook op een Duits congres over IM ontdekte ik dat in Zweden en Duitsland er verschillende hoogleraren IM zijn. In Nederland heb je niet eens een leerstoel. Er bestaat niet voor niets geen Nederlands woord voor! En ook de wetenschappelijke literatuur die erover is verschenen, wordt hier amper aangeboden.”
Gewend aan pillen
Als die kennis al zo lang voorhanden is, bewezen effectief is en in het buitenland met succes wordt toegepast, waarom dan niet hier?
“In Nederland bestaat een groot vooroordeel jegens de complementaire geneeskunde”, stelt Von Rosenstiel. “Die negatieve houding is bijna fundamentalistisch. In de politiek wordt behoorlijk gelobbyd. Waarom? Uit angst. Uit onwetendheid. Maar ook omdat wij gewend zijn pillen voor te schrijven tegen angst, stress, pijn en slapeloosheid. De pillenindustrie wordt er niet beter van als we die symptomen bestrijden met yoga, hypnose en rust. Dat is ook de reden waarom er in Nederland zo weinig wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar complementaire behandelmethoden; het onderzoek wordt betaald door de farmaceutische industrie.”
“Ik vind dat patiënten recht hebben op de beste behandeling. Ik wil zorg op maat, mensgerichte zorg. Ik vind het bekrompen alleen uit het reguliere vaatje te tappen. Complementaire behandelwijzen die wetenschappelijk onderbouwd zijn, verdienen een plek in het ziekenhuis.”
Aan Von Rosenstiel zal dat niet liggen. Ze geeft college Integrative Medicine aan verschillende universiteiten en leidt artsen op binnen het Slotervaartziekenhuis. “Wat artsen vervolgens doen met de kennis, mogen ze zelf bepalen. Ik vind dat ze in ieder geval moeten weten dat het bestaat.”