gezondNU presenteert: acht natuurlijke ontstekingsremmers uit keukenkast, kruidentuin of supermarkt. Voor een krachtige, smaakvolle weerstand.
1. Salie
Op de ‘Grootste objectieve website voor complementaire en alternatieve geneeskunde’ (www.IOCOB.nl) zijn diverse wetenschappelijke gegevens verzameld rond de ontstekingsremmende werking van salie. Volgens hen weet het kruid raad met hardnekkige bacteriën. Salie-extract schijnt zelfs twee maal zo krachtig op te treden als het reguliere ontstekingsremmende middel indomethacine. Ook wat betreft keelpijn en koortslip scoort salie-extractie goed. Zo toont laboratoriumonderzoek aan dat salie de virussen die verantwoordelijk zijn voor een koortslip, tot meer dan negentig procent onschadelijk maken wanneer ze nog niet de cel zijn binnengedrongen.
Gebruik – In de keuken; salie is lekker bij vis. Maar u kunt er ook mee gorgelen als u blaasjes in de mond heeft. Neem een theelepel saliebladeren, overgiet die met een kwart liter gekookt water, laat twintig minuten trekken en dan kunt u gorgelen. Voor thee: doe twee theelepels salieblaadjes in een pan met een kwart liter water. Breng alles aan de kook. Voor het drinken even zeven.
Medisch extraatje – Salie heeft een antioxidante werking en is in het bezit van fyto-oestrogenen (goed bij de overgang)
Opgelet! – Salie-extract kan ervoor zorgen dat de melkproductie afneemt bij vrouwen die borstvoeding geven. Verder; gebruik liever geen salie bij koorts of hoge bloeddruk.
2. Melisse
Ook een medische alleskunner: melisse. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat smeren met zalfjes met melisse goed is tegen een koortslip. Ook is het kruid opgewassen tegen schimmels en effectief bij bacteriën. Het versnelt verder het herstel na een verkoudheid.
Gebruik – Melisse is lekker om gerechten op smaak te brengen of verfrissend als thee (en meteen ontspannend). De etherische melisse-olie kan in een brandertje worden verdampt. Bij zweren of insectenbeten kunt u gekneusde bladeren direct op de pijnlijke plekjes brengen. Een aftreksel van bladeren die u drinkt als thee (enkele blaadjes per kopje heet water, tien minuten laten trekken) kan worden gebruikt bij verkoudheid.
Medisch extraatje – Melisse is veelbelovend als het aankomt op het verbeteren van ons brein. Waarschijnlijk beïnvloedt het de neurotransmitters acetylcholine en GABA in de hersenen positief – goed voor het geheugen.
3. Kurkuma
Kurkuma (geelwortel) is volgens dr. David Servan Schreiber (arts en schrijver) het krachtigste natuurlijke middel tegen ontstekingen dat we op dit moment kennen. In Amerika staat kurkuma zelfs op de wetenschappelijke agenda. Onderzoeken die de geneeskrachtige werking onderschrijven stapelen zich op. Zo zou de geneeskrachtige stof van de geelwortel ‘kurkumine’ de moleculaire ‘meesterschakeling’ blokkeren die verantwoordelijk is voor ontstekingen.
Gebruik – Vermeng een kwart theelepel kurkumapoeder met een halve theelepel olijfolie en voeg er veel zwarte peper aan toe. U kunt dit mengsel gebruiken om groente en soep op smaak te brengen of als basis voor een dressing over een salade.
4. Gember
“Ook gember is een krachtig middel tegen ontstekingen en een prima antioxidant; effectiever dan vitamine E”, meldt dr. David Servan Schreiber. In de Chinese geneeskunde wordt gember traditiegetrouw ingeschakeld om ‘vocht uit de longen te verdrijven’. Het blijkt effectief te werken tegen infecties in zowel longen als luchtwegen. Gember activeert de lymfedrainage. Dat kan ertoe bijdragen dat u vastzittend slijm makkelijker ophoest.
Gebruik – Voeg vers geraspte gember toe aan roerbakschotels. Marineer vruchten met citroensap en geraspte gember of drink gemberthee. Snijd daarvoor een stuk gember in dunne plakjes, overgieten met kokend water, een kwartiertje laten trekken en drinken maar.
Opgelet – In een enkel geval geeft gember buikklachten.
Medische extraatje –Gember staat bekend om z’n verzachtende werking bij spijsverteringsproblemen en (ochtend)misselijkheid.
5. Oost-Indische kers
Oost-Indische kers heeft net als waterkers en tuinkers de reputatie van een uitstekend antibioticum. De plant dankt zijn genezende kracht voornamelijk aan de antibacteriële werking van benzylmosterdolie dat vrijkomt wanneer de plant wordt gebroken, gesneden of gekauwd. Deze stof is ook effectief tegen virussen, infecties en maakt ons afweersysteem krachtiger. Oost-Indische kers kan goed worden ingezet bij plaatselijke infecties aan de huid en keel, maar ook bij algemene ontstekingen, variërend van blaasontsteking tot luchtweginfecties.
Gebruik – Verwerk de blaadjes en bloempjes in salades. De zaadjes kunt u inmaken als kappertjes; een culinaire delicatesse. Bij aften loont het meer op een blaadje Oost-Indische kers te kauwen. Of pluk een behoorlijke hoeveelheid blaadjes en scheur ze in stukjes. Kook ze twintig minuten in water. Deze thee kan behalve gedronken worden, ook gebruikt worden als kompres. Doop hiervoor een verbandgaasje in de (sterke) thee en breng deze aan op de huid. Bij keelpijn helpt het om met de thee te gorgelen.
Medisch extraatje – De ‘kersfamilie’ stimuleert de vorming van rode bloedlichaampjes en daarmee de weerstand. De blaadjes en bloempjes bevatten bovendien veel vitamine C voor extra afweerkracht.
Opgelet! – Zwanger? Gebruik dan kruiden niet als een geneesmiddeltje. Overleg dit altijd met een arts.
6. Oregano, peper en kaneel
Oregano is in staat bacteriën te weren. Uit Amerikaans onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de olie uit oregano minstens zo krachtig optreedt tegen bacteriën als gangbare antibiotica – althans bij muizen. Het effect van oregano werd getest op de staphylococcus-bacterie, de hoofdschuldige van veel infecties.
Ook promotie-onderzoek van Sara Burt aan de Unversiteit Utrecht onderschrijft dat oregano-olie een bestanddeel bevat met een antibacteriële werking. De stoffen in de olie doden de bacteriën die ernstige voedselinfecties veroorzaken. Door oregano-olie toe te voegen aan de producten, worden zelfs ziekteverwekkende bacteriën zoals salmonella gedood. Bij de bacteriën die de kracht van oregano overleven, voorkomt de olie bovendien dat de ziektekiemen zweephaartjes ontwikkelen waarmee ze zich voortbewegen. Zo kunnen de bacteriën zich lastiger innestelen.
Gebruik – Om het ontstekingremmende effect geheel tot zijn recht te laten komen, is oregano-olie in etherische vorm het best geschikt (verkrijgbaar bij de natuurvoedingswinkel).
Opgepast – Oregano kan soms huid- en slijmvlies irritaties veroorzaken.
7. Knoflook
Goed voor hart, bloedvaten, de doorbloeding en onze afweer: knoflook. Ook helpen de teentjes tegen virussen, bacteriën, schimmels en parasieten. Op de site van Nature (het vakblad voor nutrionelle geneeskunde en fythotherapie) zijn diverse wetenschappelijke onderzoeken naar knoflook samengebracht. De rode draad: knoflook stimuleert de activiteit van afweerstoffen en remt de groei van ontstekingsbevorderende stoffen. Het pakt daarbij zo’n beetje alle ziekteverwekkers aan en maakt de giftige stoffen die deze micro-organismen uitscheiden onschadelijk. In sommige onderzoeken wordt de werking van knoflook direct vergeleken met antibiotica omdat de stof allicine uit knoflook bacteriën, virussen en schimmels onschadelijk kan maken. Desondanks blijft penicilline vele malen krachtiger.
Gebruik – Leef u uit met knoflook in de keuken. Eigenlijk kunnen we er niet genoeg van krijgen. Een goed knoflookextract (ook verkrijgbaar onder de Latijnse naam allium sativum) moet ongeveer 10 mg allicine bevatten. Hogere doses kunnen gedurende kortere perioden, bijvoorbeeld tijdens infecties, worden toegepast; het liefst in overleg met apotheker of arts.
Opgepast –Bloedglucoseverlagende medicijnen (sulfonylurea) in combinatie met knoflookextract kan de bloedsuikerspiegel doen dalen. Ook kan knoflookextract in theorie de werking van statines (cholesterolverlagende medicatie) en ACE-remmers (hoge bloeddruk medicatie) versterken. In dat geval wordt het gebruik van hoge doses knoflookextract afgeraden. Neem liever ook geen knoflookextract voor en vlak na een operatie en combineer het nooit met antistollingsmedicatie (knoflookextract vertraagt de bloedstolling). Soms leidt het gebruik van knoflookextracten (vooral in hoge doseringen) tot misselijkheid, duizeligheid, maagklachten of irritatie van de slijmvliezen in het maagdarmkanaal. Verlaging van de dosis kan dat verhelpen.
8. Rode zonnehoed
Er is al jaren een welles-nietes discussie gaande naar de werking van Rode zonnehoed (Echinacea) tegen infecties in zijn algemeenheid en verkoudheid in het bijzonder. The Lancet (wetenschappelijke tijdschrift) maakte een analyse van alle gedane studies die tot nu toe gepubliceerd zijn. Op basis van deze analyse blijkt Echinacea werkzaam bij het verkorten van acute verkoudheid. Ook kan de plant de kans op verkouden worden, verkleinen met ruim 65 procent.
Echinacea is te krijgen in de vorm van tabletjes, tincturen en zalf. Of maak uw eigen thee: neem een eetlepel Echinacea. Gebruik daarvoor bloempjes en, of blaadjes. Giet er twee deciliter kokend water bovenop en laat dit vijf minuten trekken.
Oppassen: Extracten met rode zonnehoed moeten niet worden toegepast bij; tuberculose, leiose, MS, verbindende weefselstoornissen. Ook na een transplantatie is het gebruikt van Echinacea geen aanrader.
Neem ontstekingen serieus
Henk de Valk, arts voor natuurgeneeskunde, kan het niet vaak genoeg zeggen: voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt natuurlijk voor alle ziektes, maar bij ontstekingen des te meer. Ontstekingen hangen namelijk veel nauwer samen met de algemene gezondheid dan je op het eerste gezicht misschien zou denken. Ze spelen een rol bij talloze ziekten, zoals reuma, MS, hart- en vaatziekten, Parkinson, Alzheimer en kanker. Zo blijkt darmkanker deels veroorzaakt te worden door ontstekingen, is aderverkalking een gevolg van een ontsteking van de vaatwand. En loop je een groter risico op een beroerte met een kaakbotontsteking (paradontitis).
De Valk: “Een ontsteking is een reactie van het lichaam op de beschadiging van het weefsel of op prikkels van buiten. Het doel van de reactie is om schadelijke indringers te verwijderen en de schade te herstellen. Dat gebeurt door de werking van het immuunsysteem aan te jagen. In het geval van de paradontitis bijvoorbeeld kan dat echter de bloedstolling verhogen en zo bijvoorbeeld de kans op een beroerte vergroten. Ook kunnen bloedvaten dichtslibben onder invloed van het ontstekingsproces. Met alle gevolgen van dien. Verder is onlangs wetenschappelijk aannemelijk gemaakt dat ontstekingen je licht depressief kunnen maken. Ontstekingseiwitten die vrijkomen, bereiken namelijk de hersenen en zetten daar de ‘negativiteitsknop’ om, waardoor je minder positief gaat denken.”
Reden te meer om niet met ontstekingen rond te blijven lopen. Wat te doen? Allereerst; probeer zo gezond mogelijk te leven. Goede voeding (weinig vlees, veel groente en fruit, peulvruchten, vis), voldoende beweging, lekkere frisse buitenlucht. Het zorgt allemaal dat ons afweersysteem aan kracht wint. Daarnaast kunt u proberen uw weerstand te ondersteunen met bovenstaande kruiden en hun hulp in te schakelen om infecties in de kiem te smoren. Het beste kunt u met een fytotherapeutisch arts overleggen over welk behandelplan het best bij u past.
Antibiotica, geen taboe
Laat ontstekingen niet voortwoekeren. Als de natuurlijk aanpak niet binnen drie dagen verbetering brengt of wanneer klachten ineens erger worden, is overleg met de huisarts essentieel. Een antibioticumkuur kan in sommige gevallen onvermijdelijk zijn om weer gezond te worden. Breek een kuur echter niet op eigen houtje of tussentijds af. Soms wegen de nadelen van dit medicijn niet op tegen de voordelen. Het vervelende van antibiotica is dat ze behalve de slechte bacteriën, ook de goede vernietigen die juist een steuntje in de rug zijn van onze afweer. Dit nadeel valt enigszins te ondervangen door tijdens de kuur probiotica te slikken, waarmee u een portie gezonde bacteriën binnenkrijgt om de darmflora te herstellen. Want juist die darmflora draagt bij aan een gezonde weerstand.
Meer doen bij ontstekingen
- Overgewicht voert het ontstekingsniveau op. Het vetweefsel produceert namelijk ontstekingseiwitten die het immuunsysteem aanjagen.
- Een vitamine D-tekort kan leiden tot een verhoogde ontstekingsactiviteit.
- Onderhoud het gebit goed; paradontitis en tandvleesontstekingen kunnen op de algehele gezondheid schaden.
- Spanningen ondermijnen het immuunsysteem. Geef stress daarom een plek in uw leven waardoor uw gezondheid er niet al te veel onder lijdt.
- Eet weinig vlees: de omega-6-vetzuren in vlees werken ontstekingsverhogend. In biologisch vlees zit overigens minder omega-6.
- Omega-3-vetzuren werken ontstekingsverlagend; eet daarom minstens twee keer per week vette vis of lijnzaadolie.
Geneeskracht uit eigen tuin (of supermarkt)
- Henk de Valk: www.regulatiegeneeskunde.nl