Lisa Becker is een van de twee miljoen Nederlanders, die migraine heeft en net als Lisa zitten (waarschijnlijk) al die andere mensen te springen om een methode die zo’n hoofdpijnaanval kan afwenden. Het UMC Utrecht denkt dit gevonden te hebben en wel via een internetcursus. Zo simpel kan het toch niet zijn? Lisa zocht het uit.
Kloppende hoofdpijn, een misselijk gevoel, overgevoeligheid voor licht en geluid, het verlies van je concentratievermogen… Tja, als ik dat voel, weet ik: dit wordt mijn bed induiken. Ik kan nog wel proberen stapje harder te gaan, maar dat maakt het – de migraine – alleen maar erger.
En ik ben niet de enige die wel eens door die hoofdpijnaanvallen overvallen wordt. Nederland telt wel twee miljoen mensen met migraine. Voor die mensen is de ziekte een spelbreker in het dagelijks bestaan, want als je zo’n migraine aanval hebt, kunt je werken wel even vergeten (‘wij’ nemen dan ook met zijn allen 5,4 miljoen ziektedagen per jaar op vanwege migraine), tripjes moeten worden afgezegd en zelfs de zorg voor je kinderen wordt soms onmogelijk. Volgens de Wereldorganisatie (WHO) is migraine één van de twaalf aandoeningen, die je het meest beperken in het leven.
Zenuwstelsel
Het zou dus heel fijn zijn als er een manier is – anders dan spuiten of slikken – om van de pijn af te komen of die zelfs voor te zijn. Het UMC Utrecht denkt dat met MyMigraine gevonden te hebben. Dit internetprogramma is speciaal ontworpen om je hoofdpijnaanval af te wenden. Het programma zit nog in de onderzoeksfase, maar de eerste testresultaten zijn zo positief, dat medeontwikkelaar van MyMigraine psycholoog Marieke van Silfhout er graag wat meer over vertelt.
“Als mensen een migraineaanval voelen opkomen, gaan ze vaak nog snel even dit of nog snel even dat doen. Straks zijn ze immers uitgeschakeld en kunnen ze echt niets meer. Het is een veel voorkomende valkuil van mensen met migraine. Want juist wanneer je de eerste signalen voelt, zou je je rust moeten nemen. En dat is het moment waarop MyMigraine inspeelt. Wanneer je iets aan de aanval probeert te doen terwijl deze al in volle gang is, ben je meestal al te laat. Je zenuwstelsel is dan al ontregeld.”
MyMigraine is ontwikkeld om mensen goed naar hun eigen lichaam te laten luisteren, zodat zij deze beter leren kennen. Van Silfhout: “Tijdens lessen in de training en ook daarna houden de deelnemers een zogenaamd ‘hoofdpijndagboek’ bij. Zo leren ze op welke momenten de migraine opspeelt, bijvoorbeeld na een activiteit of het eten van bepaald voedsel, en hoe erg de pijn vervolgens is. Door dit in kaart te brengen op de internetpagina ga je patronen herkennen en krijg je grip op de situatie: je leert de waarschuwingssignalen en uitlokkers van een aanval beter herkennen. En kunt daar dus beter op inspringen.”
De kracht van ontspanning
Maar MyMigraine doet meer. Deelnemers leren om autogene training, dus zelfontspanning, toe te passen op het moment dat zij een aanval voelen opkomen. Van Silfhout: “Om een aanval tegen te gaan, helpen ontspanningsoefeningen welke geleerd worden tijdens de cursus. Deze helpen om rust in te bouwen en vereisen geen bepaalde vaardigheden. Naast deze oefeningen is er ook aandacht voor lichaamshouding, leefgewoontes, denkgewoontes en voor het omgaan met pijn tijdens een aanval.”
De kracht van autogene training is dat je met een paar simpele oefeningen je lichaam in korte tijd geheel tot ontspanning kan brengen. Maar hoe doe je dat dan?
Wanneer ik het programma van MyMigraine open, begin ik eerst met het bijhouden van het hoofdpijndagboek. Daarnaast spiek ik al even naar het kopje autogene training. Wat staat mij, naast de lessen, te wachten? Ik zie dat er vier fases zijn in deze ontspanningstraining, waarbij elke fase begint met nek- en schouderoefeningen. Ik moet vervolgens rustig gaan liggen en krijg dan bij elke fase een geluidsfragment te horen, waarbij ik instructies krijg van iemand. Ik moet mij concentreren op elk deel van mijn hele lichaam en ademhaling, om zo volledig te ontspannen. Aan het einde krijg ik nog muziek te horen, en dan is het alweer gedaan. Conclusie: het werkt, ik ben volledig ontspannen.
Overgevoeligheid
Maar hoe kunnen deze simpele oefeningen mijn migraine-aanval, die mij meestal voor een dag uitschakelt, zomaar laten verzwakken of zelfs voorkomen? Van Silfhout vertelt: “Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er bij migraine een overgevoeligheid bestaat van het zenuwstelsel en de hersenen. Vooral in de laatste uren voor een aanval treden er waarschuwingssignalen op, wat ik al eerder noemde. Dit verteld jou dat er een aanval aankomt, deze signalen kunnen vermoeidheid zijn of een sombere stemming. Veel mensen weten dit niet. Ook reageert je zenuwstelsel gevoeliger op prikkels uit je omgeving. Door deze ontspanningsoefeningen komt je zenuwstelsel weer in balans. Ook verminderen de oefeningen de aandacht voor prikkels uit de omgeving, waardoor de aanval wordt afgezwakt.”
Zeven essentiële tips van MyMigraine
En dan nog zeven tips van MyMigraine, om deze ontspanning zo goed mogelijk uit te kunnen oefenen.
- Regelmatig nek- en schouderoefeningen doen is belangrijk – minstens twee maal per dag!
- Doe dit op vaste tijdstippen. Bijvoorbeeld één keer aan het begin en een keer aan het eind van de dag.
- Kies een rustige en prettige plek en houdt het licht gedempt.
- Doe het niet te gehaast, houdt er rekening mee dat je na de oefeningen even niks hoeft te doen.
- Zorg voor een aangename kamertemperatuur, een temperatuur van 22 graden bevordert de ontspanning.
- Trek gemakkelijke kleding aan, zorg dat je gezichtsspieren los zijn.
- Je houding is belangrijk: kies voor de liggende houding, de passieve zithouding (ondersteunt in een stoel) of de actieve zithouding (kan ook in de auto of de trein, hoeft niet per se tegen een rugleuning aan).
Positieve resultaten
Na het volgen van de eerste les en het oefenen van de autogene training ben ik natuurlijk nog niet mijn eigen ‘migrainecoach’, daarvoor moet ik de hele training doorlopen. Toch heb ik geen aanval meer gehad, dus ik ben op de goede weg.
Zou dit kunnen betekenen dit ik in de toekomst zonder pijnstillers kan? Dat durft Van Silfthout nog niet keihard te beweren. “Het ideale plaatje is dat je dankzij MyMigraine straks geen of minder medicatie nodig hebt, omdat je in veel gevallen de aanval in de voorfase hebt leren afwenden.
Proefpersonen die eerder al voor ons MyMigraine hebben uitgetest, lieten weten dat bij vijfendertig tot veertig procent van de mensen de migraine met de helft afnam. Dat is een heel mooi vertrekpunt. Maar we zijn nog niet klaar met het onderzoek en het uitontwikkelen van het programma. De definitieve resultaten hopen we eind zomer 2013 bekend te kunnen maken.”
Wat houdt de cursus precies in?
MyMigraine is een internetcursus die wordt aangeboden aan mensen met migraine. Door het bijhouden van een ‘hoofdpijndagboek’ en het online volgen van acht lessen die bestaan uit het leren kennen van je eigen patronen, valkuilen en wanneer je de ontspanningsoefeningen moet toepassen. Zo leer je de migraine-aanval te voorkomen of te verzachten.
Wie kan aan deze cursus meedoen?
MyMigraine is bedoeld voor volwassenen die ten minste twee tot zes migraine aanvallen per maand hebben, bij deze groep mensen werkt de cursus het meest effectief. De mensen die zich opgeven moeten afgezien van de migraine redelijk gezond zijn en voor vrouwen mag de migraine niet puur hormonaal bepaald zijn. Dus als een hoofdpijnaanval altijd rondom je menstruatie opspeelt of als deze begonnen is vanaf de overgang, dan is het hoogstwaarschijnlijk iets hormonaals. Overigens, kunnen de onderzoekers geen garanties geven dat MyMigraine ook echt voor jou werkt, maar proberen mag altijd.
Tekst: Lisa Becker