Feit of Fabel?

Wie eten op de grond laat vallen, hoort vaak dat je het nog prima kunt eten zolang je het binnen vijf seconden oppakt. Is dat echt waar? Kunnen virussen en bacteriën zich echt niet zo snel verplaatsen of is dat een huis-tuin-en-keukenfabeltje?

Een fractie van een seconde

De 5-secondenregel (of de 3-secondenregel) vertelt ons dat voedsel dat op de grond is gevallen veilig gegeten kan worden als het binnen een paar seconden wordt opgeraapt, ongeacht de ondergrond en het product. Vijf seconden zou voor ziekmakende bacteriën namelijk te kort zijn om zich van de vloer naar ons eten te verplaatsen. Is hier onderzoek naar gedaan? Studenten van de Universiteit van Illinois ontdekten dat voedsel dat maar kort in contact was geweest met tegeltjes met daarop de poepbacterie E. coli al aanzienlijke aantallen van deze bacterie bevatte. Ook onderzoek van de Aston University laat zien dat binnen een fractie van een seconde al bacteriën op gevallen etenswaar zitten. Al is het wel zo dat hoe langer iets op de vloer ligt, hoe meer bacteriën op het voedsel worden aangetroffen.
 

Bacteriën zijn overal

Ook volgens microbioloog Rijkelt Beumer van de Wageningen Universiteit speelt tijd geen rol. “Dat bacteriën zich niet binnen vijf seconden kunnen verplaatsen is een fabel”, zegt Beumer. “Micro-organismen worden altijd overgedragen bij contact met niet-steriele oppervlakken. Bacteriën zitten overal op en daar hoeft niemand zich druk om te maken. Alleen als voedsel in aanraking komt met schadelijke bacteriën kun je er ziek van worden, maar die kans is alsnog heel klein.”

Veilig eten van de grond

• Wordt het product nog gekookt? Dan is er geen gevaar. Kan het product nog gewassen worden? Was het dan eerst voordat je het eet.
• Kun je het product niet koken of wassen en wel makkelijk vervangen? Gooi het weg.
• Kun je het product niet makkelijk vervangen? Als de vloer schoon is, kun je het prima eten. Bij twijfel: weggooien. Lopen er huisdieren over de vloer die regelmatig buiten lopen? Gooi het weg.
• Als je appel, boterham of koekje buiten op de grond valt, gelden er andere richtlijnen. Valt het product op een schoon kleed, bijvoorbeeld bij een picknick? Gewoon opeten. Valt het product op straat? De kans op ziekteverwekkers is klein, dus je kunt het gewoon eten. Als je twijfelt, eet het dan gewoon niet op.

Gevallen fopspeen

Baby’s die regelmatig in aanraking komen met bacteriën van de grond zouden een gevarieerder afweersysteem krijgen, stellen Amerikaanse onderzoekers. Het zou zelfs beter zijn om een speen die op de grond is gevallen niet eerst te wassen of uit te koken, maar eerst bij de ouder in de mond te stoppen en vervolgens bij het kind zelf. “Waarschijnlijk is dit gezonder, maar zeker weten doen ze het niet”, zegt Beumer. “En als een speen eerst bij de moeder in de mond heeft gezeten, betekent het niet dat alle mogelijk schadelijke bacteriën zijn verdwenen. Gebruik liever je gezonde verstand, want baby’s horen bij de risicogroepen, dus een goede hygiëne is extra belangrijk. Als de speen op een schone droge vloer valt, kun je hem prima weer in de mond van je kind stoppen. Toch zou ik adviseren om de speen áltijd te wassen onder stromend water.”