Een onderbuikgevoel? Stemmingswisselingen? Het zit écht niet alleen tussen je oren. Eigenlijk zijn de darmen ons tweede brein. Een slechte darmfunctie kan zelfs een depressie veroorzaken. Hoe dat zit vragen we hoogleraar en immunoloog Eric Claassen.
Waarom hebben je darmen effect op je humeur?
“In je darmen zitten speciale darmbacteriën. Als je gezond bent en een gezonde bacteriesamenstelling in je darmen hebt, reageert je lichaam hier niet op. Wanneer deze samenstelling verstoord is, bij bijvoorbeeld diarree, reageert je lichaam wel op deze bacteriën. Dan denk je: hé, ik word ziek. Een andere reactie van het lichaam is de aanmaak van hormonen die de zenuwen beïnvloeden; dit zijn neurotransmitters. Uit onderzoek van gastro-enteroloog Robert-Jan Brummer blijkt dat deze hormonen effect hebben op je humeur en zelfs een depressie kunnen veroorzaken.”
Geldt dit voor iedereen?
“Ja, het lijkt erop dat de samenstelling van de bacteriën in je darm een directe relatie kan hebben met hoe je je voelt. Ik denk dat een normale diarree of verstopping ook effect op je stemming kan hebben. We weten zeker dat bij mensen met de ziekte van Crohn het lichaam continu op darmbacteriën reageert, net zoals bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS).”
En hoe zit dat bij mensen met overwicht?
“Mensen met obesitas merken vaak dat hun stemming verandert, ‘mood switches’ noemen ze dat. Dit komt doordat ze continu reageren op de veranderende samenstelling in de darm. Eigenlijk zijn deze mensen dus helemaal niet gezond. Niemand wil depressief worden omdat de bacteriën in je darm een ander profiel hebben, dus dan moet je actie ondernemen.”
Hoe houd je je darmen gezond en je humeur goed?
“Door je voedingspatroon aan te passen. Het is belangrijk dat je meer bifidobacteriën binnenkrijgt, want die bevorderen de gezondheid van je darmen. Dit kan via je voeding en door pillen, maar je kunt ook de bifidobacteriën die al in je darm zitten ‘verwennen’. Deze bacteriën groeien wanneer je vezels binnenkrijgt. Je hebt twee soorten vezels: onverteerbare en oplosbare vezels. Onverteerbare vezels zorgen dat je poep een goede structuur heeft. Oplosbare vezels zijn complexe suikers die oplosbaar zijn. Deze suikers stimuleren de darmbeweging.”
Waar vind je deze complexe suikers dan in?
“Met name in vergeten groenten, zoals witlof en schorseneren. Maar ook in bijvoorbeeld artisjokken, prei, knoflook en ui. Wanneer je dit eet, zorg je ervoor dat de bifidobacteriën in je darmen een voordeel krijgen ten opzichte van de andere bacteriën. Zo ontstaat een gezonde balans. Verder is het belangrijk om weinig simpele suikers binnen te krijgen, zoals suiker in thee, koffie en frisdrank, en om minder vet en meer groente te eten. Door goed op je voeding te letten, zorg je ervoor dat de darmbacteriën niet uit balans raken. Zo voorkom je darmproblemen en depressieve klachten of los je ze zelfs op.”
Van chocolade schijn je ook vrolijk te worden. Klopt dit?
“Alles waar je vrolijk van wordt, werkt natuurlijk. Er is zeker een verband tussen koffie, groene thee, chocolade en een goed humeur.”
Hoe weet je dat je nieuwe voedingspatroon werkt?
“Als je je voedingspatroon aanpast, is het verstandig een klachtenboekje bij te houden, zodat je weet wat het effect is. Kijk elke dag hoe je je voelt en geef je gevoel een cijfer op een schaal van tien. Stel dat je anders gaat eten en je ziet dat je stemming verandert, dan kun je nagaan hoe het komt. Een klachtenboekje werkt motiverend en is een handvat. Het beste bewijs dat iets werkt, ben je nog altijd zelf.”
Probiotica gebruiken voor gezonde darmen. Werken ze?
“Probiotica werken, maar in een beperkt aantal velden, zoals bij diarree, verstopping en lichte vormen van huideczeem. Gebruik je probiotica in combinatie met een aangepast voedingspatroon, dan zorgen ze voor een gezonde darm. Maar het aanpassen van je voedingspatroon heeft het grootste effect op je gezondheid. Het heeft geen zin om een verzekeringspolis op je huis af te sluiten als je het zelf elke dag weer in de fik steekt. Bij je darmgezondheid werkt het hetzelfde. Je moet wel aan de basis werken en dat is de juiste voeding.”
Eric Claassen – Immunoloog, verbonden als hoogleraar aan het Erasmus Medisch Centrum en de Vrije Universiteit.
Pianist en piano
Het contact tussen de darmen en hersenen is te vergelijken met dat tussen een pianist en piano. De darm is de piano en de hersenen de pianist. Voor een mooi muziekstuk is het noodzakelijk dat de pianist en de piano elkaar kunnen horen. Het blijkt dat bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) de communicatie tussen de hersenen en darmen verstoord is. Dat kan depressieve klachten als gevolg hebben.