De eerste uitkomsten van medisch bioloog Cora Nijboer (27) waren verbluffend. En wellicht leiden ze in de toekomst tot een beschermende therapie tegen hersenschade bij pasgeboren. “Iedereen was hartstikke blij.”
Van de duizend baby’s krijgt één tot zes pasgeborenen te maken met zuurstofgebrek tijdens de geboorte, bijvoorbeeld doordat de navelstreng zich om de babynek wikkelt. Of doordat de bevalling te lang duurt of de placenta scheurt. De hersenschade die zo ontstaat, kan leiden tot spasticiteit of epileptische aanvallen.
Een behandeling die de schade beperkt, ontbreekt. Maar als het aan Nijboer ligt, is die behandeling er in de toekomst wél. De uitkomsten van haar promotieonderzoek bij het UMC Utrecht zijn in elk geval veelbelovend. De medisch bioloog zag dat de hersenschade met maar liefst tachtig procent verminderde als het eiwit ‘NF-Kappa B’ werd geremd. Althans – bij pasgeboren ratten met een kunstmatig opgewekt zuurstoftekort. In de hersenen van onbehandelde ratten was wél een groot infarct zichtbaar.
Enorme klap
De ‘hersentherapie’ die Nijboer uitprobeerde, werkt ongeveer zo: Tijdens zuurstofgebrek krijgt een zenuwcel een enorme klap. Die klap leidt ertoe dat een lawine aan stoffen (eiwitten en vrije radicalen) wordt aangemaakt, wat leidt tot hersenschade. Van het NF-Kappa B eiwit is bekend dat het de aanmaak van andere eiwitten aanzet. Ook speelt dit een rol in ontstekings- en celdoodprocessen. Haar hypothese dat het remmen van dit eiwit zou helpen de schade te beperken, bleek een gouden greep.
“Dit geloof je niet”, riep ze enthousiast toen ze de kamer van haar begeleider binnenstapte. “De schade was tachtig procent minder. Zo’n groot effect zie je bijna nooit. Je durft nauwelijks te hopen op dit soort resultaat. Iedereen was hartstikke blij.”
Deze goede onderzoeksresultaten motiveren enorm om verder uit te zoeken welke processen tot hersenschade bij baby’s leiden. “Onderzoek gaat met ups en downs. Soms doe je dingen waar niks uitkomt. Met dit onderzoek heb ik enorm veel geluk gehad. Hier doe je het voor.” Het wetenschappelijke artikel werd gepubliceerd in Stroke, een medisch vakblad met aandacht voor hersenschade-modellen.
Volgens Nijboer was dit ‘een van haar hoogtepunten’. Samen met Zweedse wetenschappers hoopt ze haar onderzoek te kunnen vervolgen met een groter proefdier als tussenstap op weg naar toepassing bij de mens. Het feit dat dit probleem nog geen effectieve behandelmethode kent, maakt het extra bijzonder om er een steentje aan bij te dragen. “Ik kom misschien met een therapie voor patiëntjes waar nog niet zoveel voor is. Dat geeft enorm veel voldoening.”