‘Eigen kracht verovert de wereld’
Vroeger liepen we vooral met de meute mee. We deden wat de rest ook deed. Nu is er een maatschappelijke omslag, constateert toekomstpsycholoog Tom Kniesmeijer. “We denken en doen veel meer vanuit eigen kracht.”
We denken na over duurzaam energieverbruik, laden vaker biologische producten in ons winkelwagentje en willen iets wezenlijks betekenen voor een ander. Mooie ontwikkelingen, vindt toekomstpsycholoog Tom Kniesmeijer. Hij noemt het ‘leven vanuit eigen kracht’. “Momenteel streeft vijftien tot twintig procent van de jonge vrouwen deze levensstijl na. Ook bij jonge mannen signaleren we een kentering. De komende tien jaar surfen we op een golf van eigen kracht”, voorspelt Kniesmeijer. Gedachteloos consumeren, je aansluiten bij een vakbond en het ongebreidelde geloof in de overheid, kerk of andere autoriteiten is niet meer van deze tijd. Hoe dat komt? Deels is dit een natuurlijke ontwikkeling, legt Kniesmeijer uit. “We groeien door. We zijn niet meer afhankelijk van een groep, maar we willen en kúnnen tegenwoordig bewuste keuzes vanuit onszelf maken. Mensen streven naar zingeving en willen een gezonde geest in een gezond lichaam. Ze willen bovendien vanuit persoonlijke betrokkenheid iets betekenen voor de samenleving.”
We pikken het niet
De maatschappelijke omslag heeft ook te maken met wantrouwen, aldus Kniesmeijer: “Het afgelopen jaar stond bol van de voedselschandalen. En wat bedrijven tegenwoordig op hun producten verkondigen (grootmoeders appelmoes, handgebakken chips), blijkt vaak helemaal niet te kloppen. We pikken het niet meer en zoeken naar producten waarvan we zeker weten dat ze puur zijn. Daarom groeit de biologische markt en ontstaan er veel kleine initiatieven op het gebied van eerlijke voeding.” En hoe zit het dan met de jongeren van tegenwoordig? Want die houden zich liever bezig met computeren en chips eten dan met zingeving en gezondheid, toch? “Dat beeld klopt niet”, vindt Kniesmeijer. “Mensen vergroten een klein deel van de jeugd – de puberteit – vaak erg uit. Dat is nu eenmaal een passief levensstuk waarin jongeren enorm groeien, veel eten en experimenteren. Maar vanaf het achttiende levensjaar kunnen ze een heel bewust patroon handhaven. Laatst sprak ik een jongen die vertelde dat mensen hem altijd vragen wat hij later wil worden. ‘Ik bén toch al iemand?’ zei hij. Dat is een duidelijk teken van eigen kracht.”
Bewust leven doe je zo
Trucs om jezelf te beheersen
Gezond en bewust leven is een kwestie van zelfcontrole, stelt sociaal psycholoog Roos Vonk. Het mooie daarvan: je kunt het leren!
Hele volkstammen zijn er niet goed in. Daarom roken we, zijn we te dik of blijven we vastzitten in ongezonde relaties. Zelfbeheersing is de sleutel naar een gezonder, bewuster leven. Je ontzegt jezelf iets om een groter doel te realiseren. En als je je keuzes telkens vertaalt in termen van dat grote doel, zegt sociaal psycholoog Roos Vonk, houd je je nieuwe levensstijl beter vol.
“De kunst is om jezelf eraan te blijven herinneren waarom je iets doet”, zegt Vonk. “Stel: je wilt gezonder leven en je ziet in een restaurant een ongezond gerecht waar je veel trek in hebt. Op dat moment moet je denken aan je doel om gezond te zijn. Je bestelt een minder vet gerecht met extra groente en je denkt eraan hoe goed dat is voor je lichaam. Op die manier krijg je meteen een goed gevoel bij het werken aan je doel.”
Maak eventueel van tevoren een ‘als-danplan’, tipt Vonk. “Bedenk welke situaties je in de verleiding kunnen brengen en wat je doet als je in zo’n situatie komt. Dus: als ik in de kantine langs de kroketten loop, dan ga ik eraan denken waarom ik gezonder wil eten.”
Vertaal tot slot je gewoonte naar wat het betekent als je het elke dag doet. Eén gebakje maakt niet uit, maar als ik het elke dag doe? Deze trucs helpen om slechte gewoontes te doorbreken en nieuwe, goede gewoontes te ontwikkelen. Vonk: “Je gedrag veranderen is niet makkelijk. Vergelijk het met het aanduwen van een stilstaande auto. In het begin is het zwaar, maar als hij eenmaal rolt, gaat het bijna vanzelf!”
Haar nieuwste boek:
Je bent wat je doet van Roos Vonk, ISBN 978 94 9184 501 7, € 18,50 / E-book: ISBN 978 94 9184 508 6, € 10,-