Fruit is gezond. En in al fruit zit vruchtensuiker – fructose. Maar de fructose die u als ingrediënt ziet staan op etiket van de frisdrank en koekjes is géén vruchtensuiker. Wat wel? Maïszetmeel. Met enzymen wordt het zetmeel in de maïs afgebroken tot glucose. Daarna zetten andere enzymen de glucose om in fructose.
Deze fructose is goedkoper dan suiker en zoeter dan suiker. En om die reden ideaal om te gebruiken in de voedingsindustrie. Vandaar dat het overal inzit. In frisdrank, ijs, drop, snoep en koek. Maar ook in ontbijtgranen, soepen en sauzen.
En in ontbijtkoek is. Een prima koek, dacht ik tot voor kort. Tot ik ontdekte dat ook in mijn favoriete koek fructosestroop zit.
Uit steeds meer onderzoek blijkt dat een hoge fructoseconsumptie in relatie wordt gebracht met niet-alcoholische leververvetting. Dit verhoogt op zijn beurt het risico op hart- en vaatziekten en diabetes. Leververvetting komt steeds vaker voor, ook bij kinderen. Zo zou de helft van alle kinderen met overgewicht een vervette lever kunnen hebben. Oorzaken zijn teveel frisdrank en te weinig bewegen. Desondanks zijn de voedingsmiddelen met fructose-glucosestroop verspreid over alle schappen van de supermarkt.
Mijn idee: screen de etiketten van je elke-dag-voedingsmiddelen op fructose-glucosestroop. Zo heb ik zelf mijn appelstroop-kaneelstroop vervangen door een appel-perenstroop. En mijn ontbijtkoek? Die haal ik in de natuurvoedingswinkel. Of ik bak hem zelf. Met oersuiker.
Fructose in het lichaam
In het lichaam kan fructose alleen in de lever worden verwerkt. De lever zet fructose om in glucose en daarna eventueel in glycogeen (een opslagvorm van suikers). Zodra de glycogeenvoorraad vol is, wordt fructose omgezet in vet.
Twintig procent van de Nederlandse bevolking heeft vermoedelijk een vetstapeling in de lever. Deze niet-alcoholische leververvetting met de naam Non Alcoholic Fatty Liver Disease of NAFLD komt steeds vaker voor bij kinderen. Fructoserijke frisdranken spelen hierbij een rol.
Een dagelijkse consumptie van fructoserijke drankjes leidt ook tot de opbouw van visceraal vet. Dit vet rond de organen verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en diabetes.
Zoet – zoeter – zoetst
Hoewel we steeds minder suiker in onze koffie en thee gebruiken, eten we met zijn allen steeds meer suiker. Van de ruim 100 gram per dag, is maar 15 gram zichtbaar. De rest zit in de jam, koekjes, vla, ketchup en cola. Omdat suiker amper voedingsstoffen bevatten (zoals eiwit, vitamines en mineralen), worden ze lege calorieën genoemd. Je krijgt wél calorieën binnen, maar geen voedingsstoffen.
- De bekendste suiker onder suikers is de witte kristalsuiker – sacharose. Hij wordt gewonnen uit suikerbiet of suikerriet en was lange tijd de basis voor alle producten met suiker. Suiker bestaat voor de helft uit fructose en voor de andere helft uit glucose.
- Als bepaalde enzymen op gewone suiker inwerken, wordt de suikermolecuul opengebroken in glucosemoleculen en fructosemoleculen. De fructose is zoeter dan sacharose. Om die reden wordt deze suiker veel toegepast in de voedingsindustrie. De fructoseconsumptie is explosief gestegen sinds de uitvinding van fructose-glucosestroop (ook wel HFCS (High Fructose Corn Syrup) genoemd.
- De fructose-glucosestroop die in de industrie wordt gebruikt, wordt van maïs gemaakt. Eerst worden de maïskorrels schoongemaakt, vezels, vitamines en mineralen gaan verloren.
- Deze heldere, zoete siroop biedt allerlei voordelen voor de voedingsindustrie: Zo is HFCS zoeter dan suiker waardoor minder suiker nodig is. Ook bevordert HFCS de fruitsmaak in dranken en voedingsmiddelen. Daarbij kristalliseert HFCS minder snel dan suiker en dat is ideaal als basis voor koek, gebak, snoep en drop.
Fructose in fruit
Fructose zit van nature in fruit, groenten en honing. Maar zelfs al zou je heel veel fruit eten, krijg je geen te hoge fructoseconsumptie omdat de vezels de opname van fructose in het lichaam vertragen. Fruit is bovendien rijk aan vitamines en mineralen die de verbranding van fructose bevorderen. Fructoserijk maar vezelarm zijn vruchtensap (vers, pak) en honing.
Oersuiker
Wie wil zoeten zonder geraffineerde suiker heeft volop keus: agavestroop, ahornsiroop, dadelstroop en honing. Allemaal natuurlijke zoetstoffen.
Zo is oersuiker of oerzoet gemaakt van ongeraffineerd suikerrietsap dat is ingedroogd en vermalen tot fijne korrels. Een soort ‘volkoren’ suiker dus met de voedingsstoffen uit suikerriet.
Ontbijtkoek, gezoet met oerzoet
Nodig: 300 gr. gebuild tarwemeel, 1 zakje bakpoeder, 1,5 eetlepel koekkruiden, 125 gr. oerzoet, snuf zout, 2 eetlepels vloeibare honing, 1 ei, 200 ml melk, 125 gr. rozijnen en cakeblik met inhoud 2 liter (ingevet)
Doen: verwarm de oven voor op 175 ºC. Meng in een kom meel, bakpoeder, koekkruiden, oerzoet en zout door elkaar. Schep de honing erbij en breek het ei erboven. Voeg al roerend beetje voor beetje de melk toe en roer tot een glad beslag ontstaat. Meng de rozijnen erdoor. Schep het beslag in een ingevet cakeblik. Zet de cake iets onder het midden in de oven en bak hem zestig minuten.
Tip: voeg ook 1 eetlepel fijngehakte gemberbolletjes toe.