Ik wil graag uw mening over het volgende: fruitsap blijft twintig minuten in de maag, vast fruit een half uur. Fruit kan gisten met vast voedsel. Moet je dus twintig minuten of een half uur wachten met ander voedsel als je fruitsap of fruit eet? Verder heb ik wel eens gehoord dat als je fruit en voedsel combineert (of direct na elkaar eet, bijvoorbeeld uitgeperst fruit met muesli), de voedingswaarde van beide teruggebracht wordt tot nul.
– H.A. Bressers (e-mail)
Maggy Owel, diëtist:
Om te beginnen met uw laatste vraag; wordt de voedingswaarde minder als je fruit combineert met ander voedsel? Het antwoord is: nee. Vitamine C-rijk fruit bevordert juist bijvoorbeeld de opname van ijzer uit plantaardige producten (zoals graanvlokken, rozijnen, noten, pitten in bijvoorbeeld muesli).
Voordat ik uw andere vraag beantwoord (moet je even wachten met ander eten als je fruit hebt gegeten om gisting te voorkomen?), leg ik eerst de werking van onze spijsvertering uit. Ons spijsverteringskanaal begint bij de mond. Via de slokdarm, de maag en met name in de dunne darm wordt het genuttigde voedsel afgebroken tot voedingsstoffen zoals glucose, aminozuren en vetzuren. Deze voedingsstoffen nemen we op via de darmwand in het bloed en soms via lymfevaten. In de dikke darm worden de onverteerbare resten verder bewerkt en ingedikt tot we het uitscheiden via de anus.
Het voedsel dat we fijnkauwen (!) blijft een korte of langere tijd in de maag. De tijd is afhankelijk van consistentie (vloeibaar of vast) en samenstelling (koolhydraten, vetten en eiwitten) van het voedsel. Fruit en sap bevatten veel vocht en koolhydraten (vruchtensuikers) en blijven kort in de maag. Vetrijk en eiwitrijk voedsel remt de maaglediging; het duurt twee uur of langer voor de maag leeg is.
Fruit kan gaan gisten, schrijft u. Dat kan bij andere koolhydraatrijke producten (brood, aardappelen, pasta) ook gebeuren. Gisting speelt zich echter af in de darmen, ná de maag dus. Ons spijsverteringskanaal is prima uitgerust om zowel eiwitten, vetten als koolhydraten (tegelijk) uit het ons voedsel te verteren. In de meeste gevallen komen deze voedingsstoffen in combinatie voor, bijvoorbeeld in peulvruchten, brood en melk.
Wanneer er problemen ontstaan, zoals gisting, spelen meer factoren mee. Scheiden van koolhydraatrijk voedsel kan helpen gisting te voorkomen. Eet bijvoorbeeld fruit vooraf aan de maaltijd.
Belangrijk is gisting te voorkomen door de volgende maatregelen: voedsel langzaam en goed kauwen, met aandacht eten; vezelrijke producten kiezen (volkorenbrood, zilvervliesrijst, volkorenpasta en peulvruchten stimuleren de darmwerking), eventueel extra vezels toevoegen (lijnzaad, zaden en pitten), regelmatig eten (drie hoofdmaaltijden) met een volkoren graanproduct; matig tot geen suikerrijke producten en vruchtsappen maar wel vers fruit (dagelijks 2-3 stuks); niet of matig drinken tijdens het eten; veel groenten, voorafgaand aan de warme maaltijd een beetje rauwkost; voldoende vocht – ongeveer twee liter of meer. Eventueel kunt u tijdelijk producten met probiotica of probiotica in capsules gebruiken.