Frisse lucht, schoon water, lekkere groentes en het ontspannende geruis van de zee. De aarde waarop we leven biedt ongekend veel gezonds. We denken die aarde te kennen … Of toch niet? Wat zijn de best bewaarde geheimen van Moeder Aarde?
Wild van bloemen en planten
Bimi, okra, paksoi: in de winkel vind je tegenwoordig de meest exotische groenten. Maar verder dan de schappen kijken we eigenlijk niet meer. Jammer, want in eigen tuin, het park of het weiland groeien wilde bloemen en planten die het proberen meer dan waard zijn.
Van maart tot augustus kleuren paardenbloemen het gras vrolijk geel. Van de bloemblaadjes kun je jam maken of je kunt ze inkoken tot een honingachtige siroop. Ook kun je ze met wat olie, citroensap, suiker en zout door de roomboter mengen. Zo geef je het paasontbijt een zonnig tintje!
Geen rucola in huis voor een pittige salade? Dan is het groene, kartelige blad van de paardenbloem een verrassend alternatief. De jonge, malse blaadjes zijn minder bitter dan de volgroeide bladeren. Je kunt er ook een stamppot van maken of het blad koken, stomen of smoren als spinazie. Prettig: de bitterstoffen in paardenbloem zijn eetlustopwekkend en bevorderen na de maaltijd de spijsvertering.
De stengel van de paardenbloem kun je overigens niet eten, want het sap dat erin zit, is licht giftig. Heb je last van wratjes of puistjes? Stip ze dan eens aan met deze melkachtige substantie. Wellicht verdwijnen ze als sneeuw voor de zon …
Bevriend met brandnetel
De brandnetel schrikt door zijn prikkelhaartjes veel mensen af. Maar bescherm je huid met een handschoen, snijd de jonge toppen af, kook ze een minuut in kokend water en brandnetel is je beste vriend in de keuken. Lekker gestampt door de aardappelen of verwerkt in een soepje. En ook nog eens gezond, want brandnetel bevat vitamine A, C en D, eiwitten, ijzer en mineralen als calcium en fosfor. De gedroogde blaadjes kun je als thee gebruiken. De geneeskrachtige eigenschappen van de brandnetel waren al in de oudheid bekend. De Romeinen gebruikten hem tegen haaruitval. Ook roos kun je met brandnetel behandelen. Je maakt het haarwater door een handvol brandnetels te laten trekken in een liter water en het water daarna te zeven. Na het wassen met een milde shampoo spoel je na met het aftreksel. Niet stekelig dus, die brandnetel, maar na bewerking lief voor maag, huid en haar.
Helende honing
Een ander prikkelend natuurproduct is honing. Net als bij brandnetels lopen we graag met een grote boog om de korf heen. We vrezen bijen, maar vereren de beestjes ook. Honing is troostrijk en weldadig en verkrijgbaar in allerlei soorten: oranje- of lindebloesem, tijm, acacia, klaver. Welke bloemen groeien in de omtrek van de bijenkast bepaalt de smaak en kleur van de honing. Sinds mensenheugenis laven we ons aan honing. Het is rijk aan suikers, natuurlijke aromastoffen, enzymen en stuifmeelkorrels. Ook bevat het een kleine hoeveelheid vitamines en mineralen. Zin in een ontspannende beker warme melk of een kopje thee met honing? Laat de drank voor het zoeten dan even afkoelen, tot onder de 37°C. Zo voorkom je dat de goede eigenschappen van honing verloren gaan. Wat veel mensen niet (meer) weten, is dat honing niet alleen zoet en verzachtend is voor keel en mond, maar ook een desinfecterende werking heeft. Bij de genezing van een wond doet dagelijks een lik honing op de aangedane plek wonderen. Niet alleen grootmoeder is hiervan op de hoogte, maar ook de medewerkers van ziekenhuizen en brandwondencentra. Biologische honing verdient de voorkeur. De imker gebruikt geen schadelijke middelen bij de ontsmetting van de bijenkorf en bij ziekte van de bijen. Ook worden de beestjes in de winter niet bijgevoerd met suiker, maar overwinteren ze op hun eigen honing.
Propolis op de Akropolis
De bijenkast herbergt nóg een medicinaal goedje dat de beschadigde huid heelt: propolis. Bijen maken deze harsachtige substantie zelf uit het sap van onder meer planten en bomen. Vaste grondstoffen zijn balsem, etherische olie en was. Propolis is een soort lijm waarmee de bijen kieren in de korf dichten. Mensen kunnen er bacteriën, schimmels en virussen mee op een afstand houden. De oude Grieken liepen al weg met het middel. Tegenwoordig wordt propolis verwerkt in allerlei natuurlijke zelfzorgmiddelen.
Zilt zeewier
Nóg zo’n heilzaam middel uit de klassieke EHBO-doos is zeewier, dat de wondheling ondersteunt. Volgens de site zeewierwijzer.nl zorgen bruine wieren voor een snellere celvernieuwing en dragen ze daarmee bij aan huidherstel. Zowel de Romeinen als de Grieken zouden kwetsuren van zeelieden en soldaten afbinden met rauw zeewier of een gelei hiervan. Naast bruin is wier er in drie kleuren: rood, blauw en groen. In artikelen voor hand, lichaam en haar beschermen de stevige en plakkerige extracten van rode wieren tegen uitdroging van de huid. Ook dienen ze als bindmiddel. In een warm bad profiteert je huid het meest van het verzorgende en hydraterende zeewier. Je kunt deze producten in de winkel kopen of online bestellen. In Nederland komen zo’n tachtig soorten bruinwier voor, zoals groefwier, kleine zee-eik en knotswier. Dus waarom niet zelf aangespoeld zeewier rapen tijdens een strandwandeling? Als je niet vies bent van wat zand en algen, is een zilte Noordzee-ervaring in eigen badkamer het proberen waard. Maak na gebruik de kuip wel goed schoon, want de bodem en wanden kunnen behoorlijk glad worden!
Energierijk en gezond
Zeewier is een bijzonder rijke bron van mineralen, vooral jodium. Ook bevat het veel koolhydraten (ongeveer vijftig procent) en maar één tot twee procent vet. Het geeft dus veel energie en telt weinig calorieën. Zeesla (een groenwier) bevat maar liefst 25 keer meer ijzer dan vlees. De bruinwieren arame, hijiki en wakame bevatten zeker tien keer zo veel calcium als melk. Met wakame, te koop in de natuurvoedingswinkel, kun je in de keuken alle kanten op. Het heeft een zachte, zoutige smaak. Lekker om te verwerken in soepen, stoofpotten of ovenschotels. Je kunt het vers eten, marineren of stomen. Geroosterd is wakame een prima smaakmaker in allerlei gerechten. De eerder genoemde bruine soort knotswier, die ook in Nederland veel voorkomt, is gedroogd een prima vervanger van keukenzout wanneer je zelf brood bakt. Wil je weten waarvoor je Nederlands zeewier kunt gebruiken? Leer dan kokkerellen met dit bijzondere ingrediënt. Je kunt hiervoor op verschillende plekken terecht, onder andere op het Zeeuwse Walcheren. Meer informatie: kookboerderijkrommenhoeke.nl.
De kracht van zout
Een teveel aan zout is fout, dat is algemeen bekend. Te hoog zoutgebruik zorgt voor een verhoogde bloeddruk, geeft een grotere kans op hart- en vaatziekten en onttrekt vocht aan het lichaam. Moeten we zout nu uit het keukenkastje bannen? Nee hoor. Bij de bereiding van voedsel kan de vochtonttrekkende werking erg handig zijn. Wanneer je grof zeezout op rauwe, gesneden courgette of aubergine strooit, zuigen de korrels het vocht uit de groente. Dit vocht giet je af. Je veegt vervolgens zorgvuldig het zout van de plakken en dept het laatste vocht met keukenpapier. Je kunt de groenten hierna uitstekend roosteren in de grillpan. Zout is ook een prima conserveermiddel voor groenten uit eigen moestuin. En gezond is de vitamine C in zuurkool, die ontstaat wanneer je witte kool en zout in een afgedekte pot laat gisten. Nog een pluspunt: met zout maak je geweldig schoon. De bruine aanslag in theepot en mokken haal je met een met zout bestrooid schuursponsje eenvoudig weg. Dag agressief schoonmaakmiddel!
Mineralen voor gezonde cellen
Naast zeezout en keukenzout bestaan er ook mineraalzouten. De Duitse homeopaat Schüssler, die leefde van 1821 tot 1898, noemde ze ook wel ‘levenszouten’. Hij werkte aan een geneeswijze die de cellen gezond en functioneel houdt. Zijn conclusie: iedere lichaamscel heeft behoefte aan bepaalde voedingsstoffen in een specifieke vorm. Om gezond te blijven kan een mens niet zonder mineraalzouten uit de voeding. Wanneer de mineraalhuishouding verstoord is, raakt een persoon uit balans. De door hem ontwikkelde en naar hem vernoemde zouten – 27 in totaal – zijn mineralen die van nature voorkomen in het menselijk lichaam. Ze kunnen worden ingezet bij een keur aan kwalen. De hoeveelheden zijn zo afgestemd dat ze makkelijk kunnen worden opgenomen door de cellen. Voor meer informatie: schusslerzouten.com.