Hoe merk ik het?

• Roodheid en pijnlijke blaasjes op de huid, in groepjes en aan een kant van het lichaam (gordel)

Hoe werkt het?

Gordelroos (herpes zoster) is een infectie van de huid en van de bij dat huidgebied behorende zenuw. De boosdoener is een virus, het varicella-zostervirus. Na enkele dagen met alleen pijn en/of jeuk in het betreffende huidgebied (de “gordel” aan een kant van het lichaam, bij voorbeeld op de buik en de rug of op het voorhoofd) ontstaan vaak groepsgewijs pijnlijke rode plekken en blaasjes. Na een dag of vijf drogen deze blaasjes in en worden de rode plekken lichter van kleur. Na twee tot drie weken zijn de huidafwijkingen in het algemeen weer verdwenen. Soms is er sprake van een grieperig gevoel met koorts. Gordelroos is meestal een onschuldige aandoening. Een vervelende complicatie is echter de pijn die in de gordel kan blijven bestaan na het genezen van de huidafwijkingen (een zenuwpijn, de zogeheten post-herpetische neuralgie). Deze pijn treedt vooral op bij oudere mensen en kan één tot meerdere maanden duren. Bij gordelroos in het gelaat en rond het oog kan het hoornvlies beschadigd raken.

Hoe ontstaat het?

Gordelroos ontstaat door het weer actief worden van het in het lichaam al aanwezige varicella-zostervirus. Het eerste contact met dit virus, meestal op de kinderleeftijd, leidt tot het ontstaan van waterpokken (varicella). Na het verdwijnen van de waterpokken trekt het waterpokvirus zich terug in de zenuwknopen van het ruggenmerg of de hersenen. Op latere leeftijd kan dit virus in een zenuwtak weer actief worden, meestal door een onbekende oorzaak, soms ten gevolge van een verminderde weerstand. Na een eerste aanval met gordelroos is de kans op een tweede aanval zeer gering.

Hoe ga ik er zelf mee om?

• Gordelroos verloopt in het algemeen op een onschuldige manier. Het geneest vaak vanzelf en behoeft dus geen behandeling. Als u veel last heeft van de huiduitslag kan zinkolie verzachtend werken. Voor de pijn kunt u paracetamol gebruiken. Het is verstandig een afspraak te maken bij de huisarts indien u:
• twijfelt over de aard van de huiduitslag;
• zich erg ziek voelt;
• gordelroos in het gelaat of de hals heeft of vermoedt;
• een verminderde weerstand heeft, bijvoorbeeld bij AIDS of tijdens behandeling met chemotherapeutica of transplantatiemedicijnen;
• op meerdere plaatsen of in een groot gebied gordelroos heeft;
• hevige pijn blijft houden na het verdwijnen van de huidafwijkingen;
• tachtig jaar of ouder bent.

Hoe gaat de arts er mee om?

Afgezien van bijvoorbeeld paracetamol tegen de pijn of een huidbehandeling met zinkolie, is verdere behandeling meestal niet nodig. In bijzondere gevallen, zoals hierboven aangegeven, kan de huisarts besluiten u te behandelen met een antiviraal middel of met een speciaal pijnstillend middel zoals amitryptyline. Totdat de blaasjes zijn ingedroogd is gordelroos besmettelijk. Het virus zou bij iemand die nog geen waterpokken heeft gehad waterpokken kunnen veroorzaken.