Vandaag ontmoet ik zeewierboerinnen. Pardon? Ja, zeewierboerinnen en ze dragen nog een hippe zonnebril ook. Het zijn Jennifer Breaton en Rebecca Wiering, vrouwen met een missie: “We hopen dat zeewier de nieuwe broccoli wordt.”
Het is heel gezond, licht- tot mosterdgroen en het groeit in de zee. Dat is alles wat ik weet over zeewier. Vandaag hoop ik dat alles met eigen ogen te zien. Met het raam wagenwijd open rijd ik samen met de fotograaf richting Jacobahaven. De zeelucht prikt in mijn neus – fris en zoutig met een vleugje zonnebrand. Het ruikt naar vakantie. Na een paar slingerweggetjes kom ik aan bij de haven. Ik zie een grote windmolen, duinen in verschillende tinten groen en tropisch gekleurd water. Later valt pas een bijzondere constructie in het water op. Als ik uitkijk over de Oosterschelde, zie ik in de verte een auto met een kajak die uit de kofferbak hangt. Hieruit stappen Nederlands eerste zeewierboerinnen Jennifer Breaton en Rebecca Wiering. Beiden gekleed in hetzelfde zwarte T-shirt, met een hippe zonnebril en een brede glimlach. Later die dag verklappen ze dat ze normaal een onflatteuze drysuit dragen. “Maar dat staat natuurlijk niet zo charmant voor de foto.”
Blij wier in Zeeland
Rebecca neemt me mee naar de windmolen, waar we perfect uitzicht hebben over de hele haven. Ze vertelt hoe haar zeewieravontuur een jaar geleden begon. “We hoorden over een zeewierboerderij en waren benieuwd waar deze boerderij in Nederland was. Bleek dat ding helemaal niet te bestaan!”, zegt Rebecca verontwaardigd. “Gek, want er wordt wel zeewier geteeld in Azië en we importeren aardig veel wier uit het buitenland. Toen we ontdekten dat het niet bestond, en we daar ook geen goede reden voor konden vinden, hebben we veel overlegd, onderzocht en vergaderd. Uiteindelijk is ons bedrijf ‘Zeewaar’ ontstaan.”
Een bijzondere wending in het leven van de vrouwen, want tot voor kort werkte Jennifer als advocaat en Rebecca als marketingmanager. Toen Rebecca bij Heineken wegging en Jennifer moeilijk werk kon vinden als Amerikaanse advocaat in Nederland, was het tijd om zich op iets anders te richten. Dat werd Zeewaar.
Dat zeewier goed is voor mens én milieu is de grootste motivatie van de zeewierboerinnen. Maar dan moet het wier wel uit schoon water komen en moet er dus geen troep aan het water worden toegevoegd. De Oosterschelde bleek de perfect plek. “We zien dat de zeewieren hier ontzettend hard groeien en heel blij zijn. Zeeland heeft een warm en zonnig klimaat, de baai is precies genoeg beschut en door de turbulentie van het water blijft het wier in beweging. Daar houdt zeewier van. Daarnaast is hier het schoonste water.” Rebecca en Jennifer ontwikkelden een handige technologie, waardoor het hele jaar lang zeewier op een duurzame manier geteeld kan worden. Er worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt en het wier wordt gewassen met gefilterd zout water in een klimaatkamer. Nadat het wier verpakt is, wordt het verkocht aan restaurants, verwerkt in producten (zoals The Dutch Weed burger) en via een distributeur verkocht aan visgroothandels en viswinkels in heel Nederland.
Van zeewierwraps tot zeewiercake
Het is tijd om de zeewierboerderij van dichtbij te bekijken. Ik klim voorzichtig in de kajak, verlies bijna mijn slipper, en laat me peddelen naar het midden van het water. “Je zult merken dat de tijd op het water voorbij vliegt”, word ik gewaarschuwd. Van maart tot en met oktober zijn Jennifer en Rebecca hier aan het planten of oogsten, vaak vier dagen in de week.
Onze eerste tussenstop zijn palen waar een ketting aan bevestigd is. De ketting hangt aan een ronde ring, die op en neer schuift bij het hoge en lage tij. Dit zorgt ervoor dat de wieren altijd voldoende onder water zijn. Aan de ketting zijn touwen bevestigd die door plastic boeien blijven drijven. Kortom; een echte zeewierboerderij op het water. We peddelen verder naar zeesla, het type wier dat vanaf juni gaat groeien en de hele zomer door geoogst wordt. Rebecca leunt naar voren in de kajak en plukt met één hand een stukje zeesla uit het zeewater. Ik krijg de opdracht om het zeewier eerst tussen mijn handen te masseren, voordat ik het in mijn mond stop. Het voelt een beetje folieachtig.
Daarna gaan we door naar de bruinwieren Royal Kombu en wakame. “In het water is het bruin van kleur, vandaar de familienaam ‘bruinwier’, maar de kleur verandert wanneer je ermee gaat koken. Als je de Royal Kombu kookt in zout water, wordt het groen, maar in gewoon water wordt het slijmerig. Het houdt namelijk niet van zoet water”, vertelt Rebecca. Het stukje bruinwier smaakt naar zeewater. Logisch, want zeewier bestaat voor tachtig procent uit water. Later leer ik dat zeewier bekend is om zijn neutrale smaak: “Je moet praktisch altijd wat met zeewier doen. Het is net zoiets als een aardappel, die eet je ook niet zo rauw uit de grond. Zeewier moet je zelf opleuken met bijvoorbeeld een dressing.”
“Eet je zelf nu ook meer zeewier?”, vraag ik Jennifer. “Tuurlijk”, antwoordt ze enthousiast. “Ik kan me voorstellen dat ik het ooit zat ben, maar er zijn veel verschillende recepten die we allemaal proberen. Van zeewierwraps tot een Ierse zeewiercake. Daarnaast kun je het gebruiken als zoutvervanger. Het maakt de smaak van een gerecht intenser.” Naast dat zeewier prachtige kleuren heeft (het lijkt wel een tropisch oerwoud in de zee), is het ook gezond. “Zeewier heeft een hoog gehalte aan proteïne vergeleken met groenten van het land. Daarom denk ik dat het een goede toevoeging is voor ieders dieet. Ook voor cosmetische doeleinden is het interessant. Grote bladeren gedroogde Royal Kombu leg je in bad en daarna kun je je lichaam ermee masseren. Het is een natuurlijke vochtinbrenger voor de huid.”
Spierballen kweken
Dat werken op een zeewierboerderij eigenlijk mannenwerk is, heb ik al snel door. De zeewierboerinnen planten, oogsten, wassen en verpakken het wier zelf. Dit betekent dat ze vanuit de boot het wier knippen met een heggenschaar – “Alles roest!” – en ze de kilo’s wier vervolgens in manden de dijk op sjouwen. Dat een paar sterke mannen op de boerderij een aanwinst zijn, zijn ze met elkaar eens. Maar het werk heeft ook voordelen: “We hebben geen sportschool meer nodig”, zegt Jennifer trots. “Na een dag werken, zeg ik tegen mezelf: ‘Vanavond mag je een heel groot dessert eten.’ Je verliest namelijk echt veel calorieën”, vult Rebecca aan. En het is te zien; de zeewierboerinnen zien er heel sportief uit.
Terwijl we vanaf het water uitkijken op de eindeloze Oosterschelde, vertellen Jennifer en Rebecca mij hun ambitieuze toekomstdromen. Jennifer: “Ik hoop dat we in de toekomst nieuwe, gezonde producten maken die passen bij de smaak van Europeanen. Of dat we zeewier toevoegen aan producten. Het zou geweldig zijn als je yoghurt in de supermarkt kunt kopen waarop staat: ‘Met duurzaam Zeeuws zeewier’. Ook hoop ik natuurlijk dat we een grote zeewierboerderij worden net zoals in andere landen.” Rebecca: “En dat we andere mensen stimuleren om duurzaam te telen. Zo kun je werkgelegenheid creëren. Daarnaast heeft zeewier de potentie om een vleesvervanger te worden. Ik zie het al voor me: over een aantal jaren is er naast woensdag patatdag ook vrijdag zeewierdag. En naast de aardappels in de supermarkt liggen zakken gedroogd zeewier.”
“Misschien wordt het wel de nieuwe broccoli”, fantaseren ze verder.
Gezond eten beperkt zich niet tot de eettafel. Het begint bij de oorsprong van ons voedsel: de makers. gezondNU bezoekt in heel Nederland mensen met een hartstocht voor (h)eerlijk eten. Dit keer: zeewierboerinnen Jennifer Breaton en Rebecca Wiering van Zeewaar. Ken je zelf een maker van passievol eten? Mail redactie@gezondnu.nl
5x dingen die je nog niet wist over zeewier:
- Het oogstseizoen begint in maart en duurt tot eind oktober.
- Een zeewierboerderij in Zeeland kan het hele jaar zeewier telen omdat ieder type gedijt in andere watertemperaturen.
- Alleen in de winter is er geen vers wier. Dan groeit het wel onder water, maar mag het nog niet geoogst worden. In de winter kun je wel de gedroogde variant kopen en in de toekomst wellicht ook ingevroren zeewier.
- Royal Kombu en wakame houden van koud weer. IJskoude winters zijn daarom perfect. Andere wieren houden juist van water rond de achttien graden.
- De gedroogde vorm blijft wel twee jaar goed en is lekker door alle hartige gerechten.