Hoe merk ik het?

• Een afwijkende hart- of polsslag: te langzaam, te snel of onregelmatig
• Veroorzaakt niet altijd klachten
• Klachten die kunnen optreden zijn:
• Hartkloppingen
• Een licht gevoel in het hoofd, duizeligheid of zelfs flauwvallen
• Moeheid, gevoel van zwakte
• Pijn op de borst of benauwdheid

Hoe werkt het?

Iedere hartslag (veroorzaakt door het samentrekken van de gespierde wand van het hart) wordt voorafgegaan door een elektrische prikkel. Deze elektrische prikkel ontstaat in de sinusknoop, een groepje cellen in de wand van de rechter boezem (atrium) van het hart. De prikkel wordt vanuit de sinusknoop geleid naar de beide boezems van het hart en vandaar naar de atrioventriculaire knoop (AV-knoop), op de grens tussen boezems en kamers (ventrikels). Vanuit de AV-knoop loopt een vezelbundel naar de kamers van het hart. De elektrische prikkel kan zo uiteindelijk alle spiervezels van het hart bereiken. Normaal zendt de sinusknoop ongeveer 60 tot 100 prikkels per minuut uit in een regelmatig ritme (het sinusritme). De normale hartfrequentie bedraagt dan ook 60 tot 100 slagen per minuut. Het sinusritme wordt beïnvloed door de ademhaling, het versnelt enigszins tijdens de inademing, vooral bij jongeren. Soms kan het daardoor lijken of het sinusritme onregelmatig is. Ook andere factoren beïnvloeden de sinusknoop en dus de hartslag: bepaalde hormonen (adrenaline) en zenuwprikkels kunnen het hart sneller (bij inspanning, angst of stress) of langzamer (in rust) doen slaan. Er zijn van hartritmestoornissen meerdere indelingen mogelijk. Een overzichtelijke is die welke de ritmestoornissen indeelt in een te langzame hartslag (bradycardie), een te snelle hartslag (tachycardie) en in overslagen (extrasystolen).

Hoe ontstaat het?

Lang niet altijd is er een verklaring te vinden voor de hartritmestoornis. Wel is het in het algemeen verstandig onderzoek te doen naar een eventuele oorzaak. Deze kan zich in of buiten het hart bevinden. Oorzaken buiten het hart zijn onder andere: veel sporten, een te trage schildklierfunctie, medicijngebruik (bijvoorbeeld een bètablokker, medicijnen tegen astma), inspanning, spanning, koorts, een te snelle schildklierfunctie of bloedarmoede, overmatig koffie-, alcohol- of nicotinegebruik,. Oorzaken in het hart zijn onder andere: een zieke sinusknoop (sick-sinus syndroom), abnormale verbindingen tussen boezem en kamer, onvoldoende zuurstofvoorziening van het hart, beschadigingen van de hartspier en andere hartziekten (zoals hartklepafwijkingen of hartfalen).

Hoe ga ik er zelf mee om?

Indien u last heeft klachten die passen bij hartritmestoornissen is het verstandig een afspraak te maken bij uw huisarts. Zelf kunt u er, wanneer nog niet duidelijk is wat er aan de hand is, weinig aan doen.

Hoe gaat de arts er mee om?

De huisarts zal uw hart en longen onderzoeken, uw pols voelen en de bloeddruk meten. Omdat hartritmestoornissen in veel gevallen maar af en toe aanwezig zijn is daarbij meestal niets afwijkend te vinden. Daarom is het van belang dat u kunt vertellen wat u voelt als u last heeft van een ritmestoornis: is de hart- of polsslag langzaam of snel, regelmatig of onregelmatig, ontstaat de stoornis geleidelijk of abrupt, voelt u overslagen bij een verder normaal ritme, kunt u de ritmestoornis door met uw knokkels op tafel te tikken nabootsen? In veel gevallen is met deze informatie al aan te geven in welke richting gezocht moet worden. Belangrijke gegevens kunnen ook worden verkregen door middel van een ECG (elektrocardiogram of hartfilmpje). Het zal regelmatig nodig zijn dat de huisarts u voor nader onderzoek verwijst naar de specialist, in dit geval de cardioloog. Veelal zal eerst geprobeerd worden om de ritmestoornis met medicijnen (de antiarrhythmica) te behandelen. Voor een veel te langzaam kloppend hart kan een pacemaker uitkomst brengen.