“Juist voor hem vier ik het leven”
Ruim twee jaar geleden verdronk Geerteke van Lierops partner Bas. Ze schreef er het boek Een zee van glas over, waarin ze in korte fragmenten vertelt hoe ze alleen verder moet, maar ook hoe ze langzaam weer een toekomst ziet. Haar ervaringen wisselt ze af met prachtige zelfgeschreven gedichten. Een gesprek over verdriet, schoonheid en liefde.
Hoe gaat het met je?
“Het gaat goed met me. Het is een gekke tijd. Heel dubbel ook. Naast mijn werk als sprekerscoach ben ik bezig met het geven van lezingen en interviews over mijn boek. Er komt veel op me af, maar toch voel ik me rustig. Ik sta nu anders in het leven dan voor Bas’ dood. Dat zijn leven zo plotseling eindigde, heeft mijn blik op scherp gezet. Het is de paradox van de dood.”
Wat bedoel je met ‘de paradox van de dood’?
“Door Bas’ dood besef ik hoe belangrijk en kostbaar tijd is. Het leven kan zomaar ineens afgelopen zijn. De tijd die ik heb, wil ik niet verspillen aan dingen die er niet toe doen. Daarom maak ik nu andere keuzes. Ik kijk opnieuw naar mijn leven. Wat is echt belangrijk?
Vroeger stond ik altijd in de stand van ‘gaan, gaan, gaan’. Nog harder werken, nog meer dingen doen. Ontspannen vond ik moeilijk. Bas kon dat juist als geen ander. Hij liet mij vaak stilstaan bij dingen die ik zelf niet zag. Dan gingen we samen varen met zijn boot en zei hij: ‘We hebben alle tijd.’ Hij leerde me vertragen, langzamer te lopen en te genieten van het moment. Maar die tijd hadden we dus niet, in elk geval niet samen. Hij heeft me laten inzien dat ik de tijd die ik heb ten volle moet benutten.”
In je boek beschrijf je invoelend hoe je na Bas’ dood door een diep dal gaat. Je was niet alleen je geliefde kwijt, maar ook je toekomst. Jullie wilden samen een gezin. Wat heeft je geholpen om weer boven te komen?
“Toen alles om me heen donker voelde, ging ik bewust op zoek naar schoonheid en troost. Ik ging de natuur in, wandelende veel en keek naar kunst in galerieën en musea. Dat deed ik voor zijn dood ook, vaak samen, maar nu raakten de natuur en kunstwerken me op een andere manier. Sommige kunstwerken had ik al vaak gezien, maar nu braken ze iets in me open. Zoals het kunstwerk Open Ended van de kunstenaar Richard Serra. Hij maakt met zijn sculpturen het gevoel van ruimte en tijd voelbaar. Door erin te lopen, ervaar je hoe de ruimte constant verandert. Je wordt soms ‘verpletterd’ door de hoge wanden die nauwer worden. Ik herkende daarin zo het claustrofobische gevoel dat ik in die tijd had. Alsof je opgesloten zit, terwijl iedereen om je heen doorgaat met leven. Met dit kunstwerk verwoordde hij wat niet in woorden uit te drukken valt. Dat kan kunst doen.”
Wat zou je anderen aanraden om hun verlies te helpen verwerken?
“Ga wandelen. Hippocrates zei al: ‘Wandelen is het beste medicijn.’ En ook mijn grootvader die huisarts was, raadde zijn patiënten aan: ‘Ademen en doorlopen.’ Mijn andere grootvader, die een concentratiekamp overleefde, zei: ‘Loop elke dag minstens een uur.’ Ook mij hielp wandelen om de stemmen in mijn hoofd stil te krijgen en zo orde in de chaos te scheppen. Ik liet mezelf elke dag letterlijk uit en liep na mijn werk kilometers doelloos door de stad en parken. Ik verwonderde me over de wereld die sinds de dood anders aandeed. Alsof ik mijn plek in het leven opnieuw moest bepalen.”
“Tijdens het lopen ontmoette ik ook wildvreemden. Bij hen kwam mijn verdriet er soms onverwachts uit. Zoals bij een oude man die mijn tranen zag, mijn hand even pakte en bemoedigende woorden sprak. Dat soort toevallige ontmoetingen op straat deden me goed. Ik voelde me door de connectie met deze vreemden meer verbonden met het leven.”
“Tijdens het lopen keek ik als een kind naar de wereld: hé, die vrouw lacht. Dat deed ik vroeger ook … Kan ik alweer lachen? Eerst was ik alleen toeschouwer, maar langzaam werd ik zo tijdens het lopen weer deelnemer van het leven.”
Waarom heb je Een zee van glas geschreven?
“Ik wilde graag mijn verdriet omzetten in een vorm, ik had de behoefte om te uiten wat er in me omging. Ik wilde ook iets met het ongemak over de dood doen. Dat was een belangrijke drijfveer. Want dat heeft me echt verrast: hoe moeilijk we het vinden om het over de dood te hebben, hoe bang we zijn om het verkeerde te zeggen. Terwijl het veel meer pijn doet als iemand niets zegt dan wanneer hij onbedoeld iets kwetsends zegt. Mensen willen de pijn ook van je wegnemen, maar rouw is liefde. De pijn die je voelt, voel je omdat je afgescheiden wordt van diegene van wie je houdt en zult blijven houden. Die pijn moet de ruimte krijgen. Door gewoon naar dat verdriet te luisteren, steun je al iemand die rouwt.”
“Door het verschijnen van mijn boek is er iets positiefs uit Bas’ dood voortgekomen. Van lezers hoor ik dat zij troost vinden in mijn verhaal. Dat ze er woorden in vinden om hun verlies te delen. En ik hoor van lezers dat ze zich meer bewust zijn van wat ze hebben en hoe krachtig liefde is. Dat doet me goed.”
Durf je weer naar de toekomst te kijken?
“Mijn droom over mijn leven samen met Bas heb ik moeten loslaten, terwijl vrienden om me heen wel doorgaan met hun leven: zij trouwen, krijgen kinderen. Dat we die toekomst samen niet hebben, doet nog steeds pijn. Dat verdriet komt soms boven. Maar zo’n moment van echt puur verdriet duurt nu vaak maar kort. Dat weet ik nu. Ik raak er niet meer van in paniek. Als het gemis me overvalt, denk ik: hé, daar ben je weer.”
“De tijd glipt ook weer door mijn handen, daaraan merk ik dat ik niet meer in de overlevingsstand sta, waarin je elke minuut van de dag moet zien door te komen. De eerste keer dat ik een avond niet aan Bas had gedacht, herinner ik me nog heel goed. Ik was voor mijn werk in Londen en was met collega’s de pub ingegaan. Het was heel gezellig geweest, ik had zelfs de slappe lach gehad. Op weg naar mijn appartement besefte ik met een schok dat ik die avond niet aan hem gedacht had. Ik moest enorm huilen en weet nog dat ik hardop ‘Sorry, Bas’ zei. Maar ik weet dat hij me juist gelukkig zou willen zien. Hij hield juist van mijn lichtheid. Ja, ik zie weer een toekomst. Een toekomst waarin ik hem en alles wat hij me leerde met me meedraag. Juist voor hem vier ik het leven.”
overal
waar ik ga
ben jij
zie je mij
raak je mij
ik moet door
in de nieuwe tijd
zonder jouw hand
jij was mijn thuis
ik bouw
aan een fundament
van resten puin
jij geeft gloed
aan de stenen
voorgoed
heimwee
Uit: Een zee van glas
Wie: Geerteke van Lierop (1980) acteert in films en tv-series, o.a. in Pauwen en Reigers, Dokter Tinus, KLEM, Flikken Maastricht, GTST en de internationale serie Hunter Street. Ze is een veelgevraagd presentator en sprekerscoach. Twee jaar geleden verloor ze haar partner. Daarover schreef ze het boek Een zee van glas (ISBN 978 90 259 06 665, € 15,-) Zie ook: geerteke.com