“Leer er maar mee leven”, zegt de dokter die geen oplossing voor je klachten weet. Een perspectief waar je niet vrolijk van wordt. Boos worden op de dokter helpt meestal niet. Maar verder zoeken soms wel.
Wil Bagnay was 23 jaar toen ze plotseling last kreeg van eczeem. Na een paar weken zaten armen, hals en gezicht er helemaal onder. Na een paar tests concludeerden de huisarts en twee dermatologen dat ze niets voor Wil konden doen, behalve hormoonzalf voorschrijven, hoewel dat niet echt hielp en Wil was er geen voorstander van: “Het maakt je huid dunner en onttrekt het pigment.” Dus moest ze er mee leren leven.
Terugkijkend op die periode zegt Wil: “Ik voelde me overvallen door wanhoop. Ik wilde er niet mee leren leven. Ik voelde me vies en dacht: straks wil niemand me meer aankijken. De plekken werden groter en jeukten vreselijk. Zo kon ik toch niet oud worden?”
Via via kwam ze bij een homeopaat terecht. “Eén van de eerste dingen hij vroeg, was of ik als baby dauwworm had gehad. Nadat mijn moeder dat bevestigde, adviseerde de homeopaat mij een dieet zonder varkensvlees, koffie, suiker, gebakken vetten en alcohol. De eerste weken verergerde het eczeem, maar na vier maanden was ik helemaal schoon. Dat is de laatste twintig jaar zo gebleven.”
Een ballon die knapt
Suzan Brattinga krijgt na vier bevallingen steeds meer moeite met het ophouden van haar ontlasting. “Ik had altijd gevoelige darmen, maar nu voelde het alsof een ballon in me knapte. Het kwam eruit, en was niet te stoppen.” De schaamte is groot. Ze blijft liever binnen, en als ze buiten komt blijft ze in de buurt van de openbare toiletten.
De huisarts laat haar ontlasting een paar keer onderzoeken, maar er volgt geen diagnose en geen oplossing. Ook de internist weet het niet. “Je moet er maar mee leren leven”, is de eindconclusie.
Maar hoe? Als Suzan nog meer klachten ontwikkelt, gaat ze op aanraden van een kennis naar een natuurgeneeskundig kinesiologe die uitgebreid darmonderzoek doet. Suzan heeft er weinig vertrouwen in. “Mijn ontlasting was al zo vaak opgestuurd.”
Toch komt er dit keer uit dat ze een ‘veel te hoge candidawaarde’ heeft. Suzan: “Ik had er nog nooit van gehoord.” Na een koolhydraatvrij dieet zijn Suzans darmen een stuk rustiger. “Ik loop nu vrolijk door de stad zonder na te denken over de dichtstbijzijnde wc.”
Begrip van de dokter
Tegen patiënten zeggen dat ze ‘er maar mee moeten leren leven’, lijkt niet verantwoord als je de verhalen van Wil en Suzan hoort. Volgens huisarts en homeopathisch arts Metta Hofstra zijn er genoeg artsen die het zeggen, want ze hoort het nogal eens terug in haar praktijk. “Voor de meeste mensen is het een dooddoener”, weet zij. “Als arts moet je een oplossing proberen te vinden”, vindt ze.
Arts Durk Meijer vindt dat ook: “De vraag is: hoe leer je er dan mee leven?” Meijer werkt regulier en gebruikt complementaire (aanvullende) geneeswijzen ter ondersteuning. Hij krijgt regelmatig patiënten die in het reguliere circuit uitbehandeld zijn of die met onverklaarbare klachten naar huis zijn gestuurd met die deprimerende mededeling.
“Meestal zijn er nog mogelijkheden tot behandeling. Het is belangrijk om met de patiënt mee te denken over mogelijke oplossingen en iemand niet de hoop te ontnemen”, vindt Meijer.
“Patiënten die voor hun probleem geen uitweg zien, zijn erbij gebaat dat ze worden gehoord en begrepen. Als arts probeer ik in de eerste plaats goed te luisteren. Daarna vertel ik dat ik een verklaring probeer te vinden voor hun klachten en leg ik uit welke oplossingen mogelijk zijn.”
Goede verklaring
Goede uitleg over de wijze waarop klachten ontstaan, en wat er zich in het lichaam afspeelt, is essentieel, benadrukt de arts. “De patiënt begrijpt dan vaak ook waarom het lastig kan zijn om een goede verklaring voor de klachten te vinden. Vaak nodigt het hem uit verder na te denken. Het kan zijn dat iemand zich ineens herinnert dat hij tóen gevallen is, of toen ziek werd na het eten van …”
Sommige diagnoses laten zich lastig stellen (zie kader ‘moeilijke diagnoses’), terwijl het wel aandoeningen betreft die vaak voorkomen. Een acute blindedarmontsteking is routinewerk en wordt zelden gemist, omdat het duidelijk aanwijsbaar is. Veel lastige diagnoses gaan gepaard met een combinatie van ‘vage klachten’, zoals vermoeidheid, spierpijn, kouwelijkheid, tintelingen. Het is dan moeilijker de oorzaak aan te wijzen.
Dilemma’s
Meijer behandelde een man die al jaren last had van een opgeblazen gevoel en misselijkheid. “Het bleek een fructose-intolerantie, maar aan deze diagnose was elders niet gedacht aangezien er vaak alleen maar op lactose, melksuikerintolerantie, wordt getest.”
Zo staat een dokter iedere week voor nieuwe dilemma’s. Wat als de symptomen richting een bepaald ziektebeeld wijzen, maar het onderzoek dit ontkracht? Meijer herinnert zich een vrouw met een rode kring op haar arm – typerend voor een Lyme-besmetting na een tekenbeet. De bloedtest was echter negatief. Omdat de vrouw zich een beet herinnerde, en omdat de Lyme-tests niet honderd procent betrouwbaar zijn, schreef Meijer een kuur voor. Als de vrouw zich de tekenbeet niet herinnerd had, was het misschien anders afgelopen.
Fouten maken
Soms kan de dokter niets vinden. Wat dan? Als Meijer het niet weet, zegt hij domweg: ‘Ik kan het niet vinden.’ Of: ‘Ik kom er niet uit.’ Hij probeert altijd perspectief te bieden. Door te verwijzen naar een specialist die aanvullend onderzoek doet en het mogelijk wel kan vinden.’
Als dat ook niets oplevert, houdt het een keer op. Huisarts Hofstra: “Ik stel soms nog acupunctuur en/of homeopathie voor. Maar als iemand dat niet wil, komt misschien toch de tijd om te accepteren dat iets is zoals het is.”
Natuurlijk gebeurt het ook wel eens dat de dokter er naast zit, vertelt Hofstra. “Dat is onvermijdelijk. Je hebt lang gestudeerd, en jarenlang ervaring, maar je kunt niet alles weten.”
Ze herinnert zich een mevrouw die heel gek ging lopen. Een beetje springerig. Ze verwees door naar de neuroloog die uitkwam op ‘hysterie’. “Er was volgens de specialist niets lichamelijks aan de hand en de patiënt bezocht zelfs een psycholoog.” De mevrouw kreeg er in de loop der jaren klachten bij, zoals dat ze haar plas niet meer kon ophouden. “Het bleek een MS-achtige aandoening te zijn. Wrang. Heel wrang. Voor alle partijen en in de eerste plaats voor deze mevrouw.”
Alles goed doen
Iedere arts die werkt, maakt fouten. Of zoals een voormalig gezondheidszorginspecteur eens zei: ‘Een arts die geen fouten maakt, werkt niet.’
Dat is een realiteit waar iedere arts mee moet omgaan. “Sommigen komen er in de opleiding al achter dat ze die verantwoordelijkheid niet willen dragen en worden uiteindelijk geen arts. De anderen worden arts en wanhopen regelmatig aan hun kunde”, zegt Hofstra.
Zij wijst in dit verband op het boek waarin de psychiater Howard Cutler in gesprek is met de Dalai Lama. De psychiater vraagt zich af of hij niet beter met zijn werk kan stoppen, omdat hij soms fouten maakt. De Dalai Lama vraagt daarop aan Cutler: ‘In hoeveel procent van de gevallen doet u het wél goed?’ Als Cutler antwoordt dat hij het in 90 tot 95 procent van de gevallen wel goed doet, stelt de Dalai Lama hem gerust. Het is namelijk onmogelijk om alles goed te doen.
En dat geldt voor alle dokters. Het zijn mensen. De dokter probeert zijn werk goed te doen, maar hij/zij kan er ook een keer naast zitten.
Denk mee!
- Bent u onlangs in de tropen geweest? Zijn er erfelijke aandoeningen in uw familie? “Denk mee met uw huisarts en geef zoveel mogelijk informatie”, zegt Metta Hofstra (huisarts en homeopaat).
- Heeft u het gevoel dat de huisarts u niet serieus neemt? Spreek het uit.
- Laat u zich makkelijk overrompelen? Neem dan uw partner of een andere bekende mee naar het gesprek bij de huisarts.
- Spaar uw klachten niet op voor één afspraak van tien minuten bij de huisarts. Als u meerdere klachten wilt bespreken, vraag dan om een dubbel consult.
- Houd het bij één huisarts. “De patiënten die ik goed ken, kan ik het beste inschatten”, zegt Metta Hofstra. Zorg dat bij verhuizing uw complete dossier meeverhuist, en laat geen informatie uit uw dossier verwijderen waar u het niet mee eens bent.
- Als uw dokter zegt: ‘Leer er maar mee leven’. Vraag dan of de dokter u daarbij wil helpen, adviseert dokter Durk Meijer.
- Lees Hoe overleef ik mijn huisarts? geschreven door huisarts Hofstra en medisch socioloog Marc Conradi. Hierin staan 43 adviezen die het contact tussen huisarts en patiënt verbeteren ‘door de patiënt meer wapens in handen te geven’.
Moeilijke diagnoses
- Ziekte van Lyme
- Chronische Vermoeidheids Syndroom
- Prikkelbare darm syndroom of Spastische darm
- Coeliakie
- Schildklierstoornissen
- Diabetes (type I en II)
- Vitamine B12-tekort
- Fibromyalgie
Hoe leer je ermee leven?
- Durk Meijer heeft een praktijk in Overdinkel.
- www.drmeijer.nl
- Huisarts en homeopathisch arts Metta Hofstra heeft een praktijk in Eelde.
- www.hofstra-vanvugt.nl
- Susan Brattinga bezocht de praktijk voor TotaalBalans in Leeuwarden.
- www.carlahuisken.nl