Ouder worden merk je aan je lichaam. Je spieren worden strammer, je gewrichten stijver. Maar hoe zit het met je bloedvaten? Worden die ook stijver naarmate je ouder wordt? En kun je ook te slappe vaten hebben? Ja en ja!
Goede vering
Je hebt drie soorten bloedvaten: haarvaten, aders en slagaders. Alleen die laatsten, de slagaders, kunnen ‘verstijven’, legt internist i.o. Thomas van Sloten uit. “Normaal gesproken zijn de slagaders elastisch. Elke keer als het hart samentrekt, pompt het het bloed rond. De slagaders rekken dan iets uit en als het hart klaar is, veren ze weer terug. Ze werken als een soort buffer: ze vangen de druk op die het hart veroorzaakt. Doordat de vaten uitzetten, wordt de bloeddruk niet te hoog.”
Materiaalmoeheid
Hoe stijve vaten ontstaan is nog niet helemaal duidelijk. De meest gangbare theorie is dat er sprake is van ‘materiaalmoeheid’. Van Sloten: “Heel je leven zetten de vaten van je slagaders zich uit en veren ze weer terug. Op een gegeven moment leidt dat tot een soort breukjes in de vaatwand. Omdat je lichaam dit herstelt met vezels (collageen), worden de slagaders stijf.”
Aderverkalking – vetten hopen zich op in de ader, slagaders slibben als het ware dicht. Aanpak: eet gezond en houd je cholesterol in balans.
Stijve aderen – de aderen worden minder goed van kwaliteit, er ontstaan breukjes. Aanpak: bewegen, bewegen, bewegen!
Verkalking – het kalk dat ook in bot zit, slaat neer op de vaten. Aanpak: voldoende vitamine K2 binnenkrijgen middels je eten.
Hersenen, nieren, hart
Vaatstijfheid heeft zowel gevolgen voor de hersenen en nieren als voor het hart. Wat het gevolg precies is, hangt af van het vat dat is verstijft. Van Sloten: “Als bijvoorbeeld de halsslagader verstijft, heb je een hogere kans op het krijgen van een beroerte of het ontwikkelen van een depressie of dementie. Als de lichaamsader verstijft, heb je een hogere kans op hartfalen.”
‘We denken dat vaatverstijving één van de belangrijkste oorzaken is van hoge bloeddruk op oudere leeftijd’ – Thomas van Sloten, internist i.o.
Intensief sporten is goed. Nog beter: de hele dag door bewegen. Stilzitten is een no-go!
Ongezonde leefstijl > roken, stilzitten, ongezond eten. Een ongezonde leefstijl verhoogt waarschijnlijk de kans op stijvere vaten.
Meer lichaamsvet = stijvere aderen
Niet alleen ouder worden zorgt dat slagaders verstijven. Te veel lichaamsvet speelt ook een rol. Meer lichaamsvet geeft namelijk een lichte ontsteking in het bloed. Dit is slecht voor de vaten. Bovendien produceert normaal vet onder andere het stofje adiponectine, dat de bloedvaten soepel houdt. Bij de aanwezigheid van te veel vet wordt minder van dit stofje gemaakt. Dit blijkt uit Engels onderzoek van het Medical Research Council Clinical Sciences Centre in 2013.
Engeltje voor je vaten
Vitamine K2 is een soort beschermengeltje voor je vaten. Onderzoek van de Universiteit van Maastricht toonde dit jaar aan dat inname van vitamine K2 het risico op kalkafzetting verlaagt. Bovendien hadden vrouwen die dagelijks natuurlijke vitamine K2 binnenkregen drie jaar later geen toename van vaatstijfheid. Sterker nog, de elasticiteit van de vaatwand was juist verbeterd. De vitamine zou ervoor zorgen dat calcium in de botten blijft en niet in de vaatwand gaat zitten. Vitamine K2 zit in groene bladgroenten, fruit, melkproducten, vlees, eieren en volkoren granen.
Slappe vaatwand
Stijve vaten zijn niet goed, maar slappe vaten ook niet. Van Sloten: “Een te slappe vaatwand kan zorgen voor een verwijde slagader (aneurysma). Het gevaar daarvan is dat die kan knappen. Te slappe vaten krijg je overigens niet van te veel bewegen.”
Deskundige
Thomas van Sloten is internist in opleiding. Hij promoveerde op het onderwerp vaatstijfheid.