The Rolling Stones zijn 70+ en staan nog te rocken op het podium, de oudste klant van schoonheidsspecialist Doris Vos is 83 en Dinie Ariens begint de ochtend met het opstarten van haar laptop. O ja, Dinie is 95. Wie bij oud worden nog steeds denkt aan klagen, kwalen en eenzaamheid, weet na dit artikel: oud worden is wél leuk!
Het eerste wat Dinie Ariens uit Zeddam doet als ze ’s ochtends opstaat, is haar laptop opstarten: éérst een computerspelletje. “Er staan er zo veel op”, vertelt ze. “En die zijn allemaal verschillend. Dat is juist zo leuk. Het vaakst speel ik mahjong.” Een iPad heeft ze ook. “Daar ben ik de hele dag druk mee.” Die iPad heeft ze niet gekregen met haar verjaardag of Sinterklaas, maar is in bruikleen van thuiszorgorganisatie Sensire. Dinie is 95 jaar.
Ongelooflijk? Er zijn er meer die hun twijfels hebben, tot in Japan toe, vertelt programmamanager innovatie Tonnie Vogel van de Gelderse thuiszorgorganisatie. Zo’n duizend cliënten lenen al een iPad, om te kunnen ‘beeldbellen’ met hun wijkverpleegkundige én familie. Tonnie Vogel demonstreert deze ‘beeldzorg’ regelmatig aan bezoekers uit de hele wereld: “Er is zelfs belangstelling uit Japan, China en Amerika. Mensen worden vooral getriggerd door het feit dat wij dit ook bij 85-plussers inzetten. Dat kan niet, denken ze. Maar dan komen ze bij ons en zien ze dat het wél kan.” Volgens Vogel is dat een kwestie van buiten de kaders denken, van anders kijken naar techniek en ouder worden.
Verwend jong
Zelf hoef ik geen iPad of iPhone. “Word ik te oud voor”, roep ik als anderen informeren waarom. Ik ben amper 53 jaar. Dinie Ariens wijst mij er vriendelijk op dat ik de computer in mijn hoofd eens nodig moet resetten. Ze adviseert wel de tijd te nemen. “Je moet niet meteen alles verlangen van een iPad”, zegt ze. “Je moet er rustig mee beginnen. En dan iedere keer wat langer. Maar je kunt zo leuk met elkaar praten. Laatst zat ik met de iPad op schoot te beeldbellen met mijn oudste zoon. Ik zeg: ‘Wat ben jij toch een verwend jong. Je zit met 63 jaar nog bij moeder op schoot.’”
Het gesprek met Dinie Ariens is een nog grotere aardschok voor andere vastgeroeste patronen in mijn hoofd. Is oud zijn dan leuk? “Ja”, zegt Dinie volmondig. “Het is hartstikke mooi.” Ze wil best honderd jaar worden. “Als ik zo blijf als nu wel. Dat zeg ik vaak genoeg tegen de kinderen, want ik heb het prima voor elkaar.”
Haar benen willen niet meer zo snel en ze is wat hardhorend. Dat is alles. Verder heeft ze nog genoeg dingen om naar uit te zien. “Het grootste plezier is voor mij bezig zijn. Zoals haken en breien; dat doe ik de hele dag. Ik heb voor mijn zoon laatst nog een trui gehaakt. Je moet bezig blijven en geregeld mensen op visite krijgen. Contact houden én bezig blijven. Dat is de oplossing.”
Naast je neerleggen
Dinie Ariens is een zeldzame uitzondering, val ik terug in mijn oude patroon. Oud zijn is helemaal niet leuk. Maar dan bel ik geneticus dr. Henne Holstege van het Alzheimercentrum van het Amsterdamse VUmc. Zij doet onderzoek bij honderdplussers die nog scherp van geest zijn, om te achterhalen of erfelijke factoren beschermen tegen dementie. “Ik ken verschillenden die nog prima uit de voeten kunnen met de moderne techniek”, begint ze. “Je zou versteld staan als je eens meeliep.”
Inmiddels heeft ze zo’n vijftig honderdplussers geworven voor haar onderzoek. “Ze zijn niet allemaal even goed ter been, de een heeft last van doofheid, de ander kan slecht zien. Dat is de voornaamste reden dat ze een beetje afhankelijk worden. Dat is niet leuk, want dat maakt het leven lastiger. Maar honderdplussers zijn over het algemeen geen treurige mensen. Weet je, ik heb niet eens meer in de gaten dat ze al zo oud zijn. Ze zijn geselecteerd op hun leeftijd en vertonen daardoor wat mankementen. Maar als je op bezoek bent, kijk je daar snel doorheen, want ze hebben echt wat te vertellen. Ik ben nu 38 jaar, maar krijg het gevoel dat ik een piepkuiken ben. Ik denk weleens: waar was ik met mijn hoofd tijdens de geschiedenisles? Deze mensen hebben dat állemaal meegemaakt.”
Holstege ontwaart daarnaast een rode draad. “Ik vraag altijd als ik op bezoek ben: ‘Heeft u nog een tip om gelukkig oud te worden?’ Weet je wat ze dan antwoorden? Dat iedereen nare dingen meemaakt in het leven, daar is helaas geen uitzondering op. Maar ze zeggen allemaal: ‘Dat moet je dan accepteren, naast je neerleggen en doorgaan met wat wél fijn is in je leven.’ Ik heb dat nu zo vaak gehoord dat ik het inmiddels beschouw als een levensles. Het is moeilijk, als je bijvoorbeeld boos bent op iemand die je wat aangedaan heeft, om te zeggen: ‘Ik ga me daar niet meer op focussen.’ Dat is echt een kracht. Maar dit lijkt wel de grootste gemene deler bij deze mensen.”
Langer doorwerken?
Na het gesprek met Henne Holstege voelt het alsof ik ‘erdoor’ ben, zoals na angstig pootjebaden in een koude zee. De dingen accepteren zoals ze zijn en gewoon doorgaan. “Bezig blijven”, galmt Dinie Ariens na in mijn hoofd. De Franse wielrenner Robert Marchand (102) duikt op in mijn gedachten, houder van het werelduurrecord in de categorie honderdplus (26 km en 927 m). En emeritus hoogleraar cardiologie dr. Paul G. Hugenholtz (86), die in 2013 nog een bedrijf begon om voedingssupplementen te maken voor hart en bloedvaten.
In een interview liet Robert Marchand weten nooit te hebben gerookt en weinig te drinken, en pas met pensioen te zijn gegaan toen hij 89 jaar was. De Nederlandse overheid wil ons langer laten werken. Wij denken dat het een straf is – het is een geschenk. Mijn hersenpan draait overuren en maakt ruimte voor een nieuw en tegelijk oud inzicht: rust roest.
Zo lang mogelijk doorwerken en leven met een missie is belangrijk voor een leuke oude dag, bevestigt arts Wilfried van Walt van Praag (76) van het Alexander Instituut in Venlo. Ondanks zijn leeftijd heeft hij nog een drukke praktijk voor biofysische geneeskunde en natuurgeneeskunde, samen met zijn vrouw Wil van de Voort. “Ik werk nog zeker vijftig uur per week”, bekent hij. “Er is bijna geen dag dat we vóór 21.00 uur klaar zijn. We hebben zo’n drieduizend patiënten, uit heel Europa. Ik ga door zolang ik kan en niet aftakel.”
Een levensmissie
Zijn patiënten kijken niet op van hun hoogbejaarde arts. “Ze schatten me jonger in. Maar meestal komt het op een of andere manier wel aan de orde dat ik boven de zeventig jaar ben. Ze vinden het heel gewoon dat ik nog werk. Ik heb een vitale uitstraling en kan nog behoorlijk communiceren.”
Het is leuk om op deze manier oud te worden? “Zeker weten. Ik ontdek ook steeds meer wat mijn echte missie is. Dat hangt samen met mijn naam, die ik in 1937 heb gekregen van de Duitse ‘keizerin’ Hermine. Zij was mijn peettante. Tijdens de kerkdienst vertelde ze dat de Duitsers veel ellende hadden gebracht en dat ze mij daarom Wilfried wilde noemen: wil de vrede. Echt: ik wil de vrede en dat dokters – en ik dus in het bijzonder – zó werken dat ze overbodig worden. Dat mensen zelf hun gezondheid kunnen handhaven.”
Het hebben van een levensmissie draagt bij aan je gezondheid als je ouder wordt, is de overtuiging van Wilfried van Walt van Praag. “Probeer bewust, geconcentreerd, opzettelijk, met zin en doelgericht te leven. Ook als je ouder wordt. Als je een missie hebt, krijg je als het ware een verbinding met het universum. Voor alles wat je in je leven tegenkomt, ben je dan in principe dankbaar, omdat het je helpt bij je ontwikkeling. Dit is iets wat ik met bijna iedereen in mijn praktijk bespreek. Als mensen dat herkennen, worden ze veel makkelijker beter. Dat vind ik heel bijzonder.”
‘Therapeutische huis’
Fit zijn draagt ook in belangrijke mate bij aan de levenslust op hoge leeftijd. “Hoe ik fit blijf? Door zelf ook te leven volgens de principes van wat wij in het Alexander Instituut het ‘therapeutische huis’ noemen. Dat heeft te maken met dingen als eten, slapen, drinken, bewegen, psychosociale verzorging en huidverzorging. Die zijn belangrijk in onze praktijk en dus ook voor mezelf. Je hoeft bijvoorbeeld helemaal niet te sporten. Het gaat erom dat je regelmatig, over de week verdeeld, een halfuur of drie kwartier wandelt. Dat is helemaal genoeg. Meer kan ik ook niet, want daar heb ik geen tijd voor!”
Vroeg gaan slapen is een ander advies. “De regeneratie begint vanaf 21.00 uur. Dus ga als je ouder wordt niet later dan 22.00 uur slapen. Dan regenereer je veel beter dan wanneer je ’s ochtends langer blijft liggen. Ik ga daarom rond 22.00 uur naar bed. En ’s middags na de lunch ga ik ook eventjes slapen, een kwartier tot twintig minuten. Sommige mensen zeggen dat ze daar niet van opknappen, maar het heeft drie maanden nodig om te wennen. Je moet het gewoon dóén. Het gaat erom dat je jezelf even compleet uitschakelt. Dat kan ook met meditatie of mindfullness. Dat zijn ook dingen die ik dagelijks doe. Zo houd ik mezelf behoorlijk op krachten.”
Ouderdom als glijdende schaal
‘Oud’ ben je tegenwoordig pas boven de tachtig. “Kijk naar The Rolling Stones”, zegt de Amsterdamse schoonheidsspecialist Doris Vos. “Die zijn rond de zeventig en staan nog steeds op het podium.” Jeugd en ouderdom lijken steeds meer een glijdende schaal. Was je vroeger nagenoeg ‘bejaard’ als je zestig werd, nu vinden zestigplussers zichzelf nog ‘jong’.
Doris Vos herkent dit fenomeen in haar salon Famous Skincare. “Mijn oudste klant is 83 jaar”, vertelt ze. “Zeventigplussers zijn hier geen uitzondering meer. Daar heb ik er een stuk of tien van. In de jaren negentig hielden ze op na hun zestigste. Dan gingen ze met pensioen en zag je ze bijna niet meer. Tegenwoordig staan zestigplussers vaker nog midden in het leven dan twintig jaar geleden. En als je nog gewoon een baan hebt of maatschappelijk actief bent, word je eerder geaccepteerd als je er goed uitziet, als je verzorgd bent. Mensen begrijpen dat heel goed.”
Ze merkt dat mensen meer dan ooit snakken naar adviezen om hun jeugd te bewaren. “Hoe blijf ik langer leuk oud? Die vraag houdt mensen bezig. Als ik daar iets over vertel, bijvoorbeeld over voeding, zijn ze zeer geïnteresseerd. Zelfs zo geïnteresseerd dat ik van plan ben om daar workshops over te gaan geven. Suiker is bijvoorbeeld een sterk verouderende factor, ook in alcoholhoudende dranken. Als je stopt met suiker en meer groente en fruit neemt, gaat de huid er al een stuk op vooruit. Ook voedingssupplementen kunnen helpen; als je bijvoorbeeld in een kuur een bouwsteen van hyaluronzuur slikt en tegelijk hyaluronzuur smeert, werkt dat dubbelop. Mensen weten inmiddels dat de kreet ‘als je maar gezond eet, dan krijg je voldoende binnen’ niet meer opgaat. Het waarom hoef ik ze daarom niet meer uit te leggen. Maar ze willen weten: wat dan? Op die vraag zoeken ze een antwoord.”
Deskundigen:
- Schoonheidsspecialist Doris Vos: “Mijn oudste klant is 83 jaar”
- Wilfried van Walt van Praag, runt als arts een praktijk voor biofysische geneeskunde en natuurgeneeskunde.