Een hoge bloeddruk is eigenlijk geen ziekte maar wel een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Zo komt aderverkalking vooral voor op plekken waar de bloeddruk te hoog is. Door de verhoogde bloeddoorstroming door de vaten kunnen er namelijk op den duur kleine beschadigingen en ontstekingen ontstaan in de vaatwand. Om deze schade te repareren, verzamelen stoffen als cholesterol, witte bloedcellen, kalk en andere stoffen zich in de vaatwand.  Deze stoffen vormen samen de zogeheten ‘plaques’ die een kenmerk zijn van aderverkalking.

De oorzaak van een hoge bloeddruk is vaak moeilijk te achterhalen. Een enkele keer gaat het om een afwijking aan het hart of de nieren of een hormoonstoornis, maar vaak is de oorzaak onbekend.

Een hoge bloeddruk op zichzelf geeft geen duidelijke klachten. Soms zijn er wel ‘vage’ aanwijzingen, zoals hoofdpijn, moeheid en een opgejaagd gevoel. Omdat de klachten niet echt duidelijk zijn, komen mensen er vaak laat achter dat zij een hoge bloeddruk hebben.

Om te voorkomen dat de bloeddruk te hoog wordt, is een gezonde leefstijl een belangrijk startpunt. Andere voeding, sporten, chronische stress verminderen en stoppen met roken, helpen bij het voorkomen van te hoge bloeddruk. Hierdoor kan zelfs een iets verhoogde bloeddruk aanzienlijk verlagen.

Als de bloeddruk veel te hoog is, hetgeen een arts moet vaststellen, is dit niet geschikt voor zelfmedicatie. Raadpleeg in dat geval een arts.

Wanneer een te hoge bloeddruk?

Er is sprake van een verhoogde bloeddruk (hypertensie) als de bloeddruk aanmerkelijk hoger is dan de gemiddelde waarden op een bepaalde leeftijd. Een normale bloeddruk is volgens richtlijnen van huisartsen een bovendruk die lager is dan 160 en een onderdruk van 95 of lager.

Zelf doen bij een hoge bloeddruk

Er is een belangrijk verband tussen overgewicht en een te hoge bloeddruk. Wie te zwaar is, zal daarom eerst moeten proberen af te vallen. Afvallen is niet alleen een kwestie van een tijd lang minder eten en niet snoepen, maar vooral van anders eten over een lange periode. Dit lukt het best als het afvallen gebeurt met een diëtist.

Probeer stress te voorkomen met adem- en ontspanningsoefeningen. Beweeg dagelijks een halfuur, het liefst in de buitenlucht. Ook stoppen met roken is essentieel.

Voedingsadvies bij een hoge bloeddruk

Eet volop groente, fruit, volkorenproducten en versgeperst sap; hierin zit veel kalium en magnesium. Deze twee mineralen zijn belangrijk bij het verlagen van de bloeddruk. Ook andere voedingsstoffen zoals calcium hebben een bloeddrukverlagend effect.

Te veel zout is ongunstig voor de bloeddruk. Gebruik daarom zo min mogelijk zout. Het effect van minder zout eten wordt versterkt door de mineralen kalium en magnesium. Een natriumbeperking heeft (helaas) niet bij iedereen een bloeddrukverlagend effect; de ene mens is gevoeliger voor zout dan de ander.

Let ook op ‘verborgen’ zout;  kaas, vleeswaren, verpakte sandwiches en kant-en-klaarmaaltijden zitten soms volop zout. Kies zoveel mogelijk producten met weinig verstopt zout

Eet één of twee keer per week vette vis (omega-3-vetzuren) en gebruik gezonde, biologische oliën. Denk ook aan vezelrijke voeding, zoals gedroogde vruchten. Deze voorkomen een piek in het bloedglucose- en insulinegehalte. Daarnaast is vitamine E een belangrijke vitamine voor hart- en  vaten, vitamine E zit onder meer in plantaardige olie (tarwekiemolie is de meest rijke bron), noten en zaden.

Drop is nadelig voor de bloeddruk. Dat komt niet door het zout, maar door de stof glycyrrhinezuur in drop; deze verhoogt de bloeddruk. Niet alleen zoute drop is daarom ongezond, ook zoete drop, zoethoutthee en hoestdrankjes.

Witte jassen bloeddruk

Als er een arts of verpleegkundige in de buurt is, hebben veel mensen een hogere bloeddruk dan normaal. In een niet-medische omgeving daalt de bloeddruk weer tot normaal. Dit wordt het ‘witte jassen effect’ genoemd. Het effect klinkt grappig, maar is minder hilarisch dan dat het lijkt. De bloeddruk kan wel twintig procent hoger lijken dan dat die in werkelijkheid is. Met als gevolg dat iemand behandeld wordt voor hoge bloeddruk, terwijl die eigenlijk normaal is.

Tip van Alfred Vogel:

“Iedereen die last heeft van een verhoogde bloeddruk zou niet alleen eiwit- en zoutarm moeten eten, maar ook meer gerechten met boekweit en zilvervliesrijst moeten gebruiken.”

Lekker eten met minder zout

Zout wordt in de voedingsindustrie als smaakmaker vaak scheutig gebruikt. Zo zijn pizza, soep, sausjes, snacks, vleeswaren en kaas echte zoutbommen. Ook in brood zit veel zout. De meeste mensen eten eerder te veel dan te weinig zout. Wie minder zout wil eten, haalt veel winst door ‘zoutarm’ te winkelen.

Verder is zoutmindering vooral een kwestie van zelf koken en pakjes en zakjes vermijden. Het gebruik van minder zout went snel. Zeker als het zout in het eten wordt vervangen door andere specerijen en kruiden.

De volgende tips helpen om het zoutgebruik te beperken: