Waarom begin ik altijd te huilen bij een zielige film, maar mijn man altijd te lachen?
Josina

Kemal Inci, psycholoog:

Iedereen kent de homevideoprogramma’s waarin pijnlijke valpartijen of ongelukken worden getoond. Terwijl de een reageert met gevoelens van afschuw en het fysiek ervaren van pijngevoel, werkt het bij de ander alleen maar op de lachspieren. Het verschil kan verklaard worden door een aantal zaken: de psychologische afweer, karakter en zelfs culturele achtergrond.
Om te beginnen bij het begin: waarom huilt u mee? Neurowetenschappers hebben ontdekt dat in het brein spiegelneuronen aanwezig zijn die het mogelijk maken dat we emoties van anderen niet alleen herkennen, maar de pijn en emotie ook zelf meevoelen. Zonder deze spiegelneuronen ontstaan beperkingen in het herkennen en meevoelen van emoties van anderen. Voor het ontwikkelen van hechtingsrelaties, relaties en communicatie is het empathisch vermogen onontbeerlijk.
Waarom huilt uw man niet? Sterker nog – waarom lacht hij om iets zieligs? Hoewel door de emancipatie van de laatste decennia de westerse vrouw steeds meer haar mannetje is gaan staan en de man minder macho is geworden, geldt nog steeds het aloude adagium ‘echte mannen huilen niet’. Deze ‘psychologische afweer’ speelt een belangrijke rol bij het uiten van emoties. Wanneer mensen de pijn van emoties niet kunnen of willen verdragen, zullen zij dit met een vorm van psychologische afweer ontkrachten. We kennen allemaal situaties waarin een pijnlijke gebeurtenis wordt weggelachen. Er bestaat hiervoor zelfs een gezegde: lachen als een boer met kiespijn.
Verder reageren we verschillend op gebeurtenissen, zowel in onze waarneming als in de manier waarop we hiermee omgaan, door verschillen in onze karakters, opvoeding, culturele achtergrond, levenservaringen en omstandigheden. Een mooi voorbeeld zijn begrafenissen. Op ‘westerse’ begrafenissen beheersen mensen hun emoties, terwijl in het Midden-Oosten mensen hun emoties in alle hevigheid uiten. Ook dan spelen karakter en ervaring echter een rol; introverte personen uiten hun emoties anders dan extraverte personen. En wie zelf een dierbare heeft verloren, kan een ander in een vergelijkbare situatie beter aanvoelen.