Bedenken wat je wilt eten, naar de supermarkt, terugfietsen en koken. En morgen weer! Deze manier van kopen en koken wordt door steeds meer mensen overgeslagen: ze kiezen voor een box. Na een druk op de knop wordt een krat of doos vol verse ingrediënten mét recepten bij je voordeur afgeleverd. Geen gehaast meer naar de winkel en geen woensdag alwéér gehaktdag. Het lijkt ideaal: een verse maaltijd bereiden zonder na te denken. Of is het een gebrek aan creativiteit? Lekker Gezond duikt in de box.

Ineens was hij daar: de maaltijdbox. Een box met ingrediënten die een bedrijf voor je samenstelt en aan je deur aflevert. Jij blij met een verse maaltijd op tafel, zij blij om voor jou de boodschappen te mogen doen. 
In Nederland ontketende HelloFresh de boxenhype. Begin 2012 had dit bedrijf een nieuwe doelgroep op het oog: de drukke mens, vaak tweeverdiener en wonend in een stad, die niet dagelijks naar de supermarkt wilde, maar wél gezond wilde eten.
Het was een gat in de markt; HelloFresh groeide uit tot de grootste bezorger van maaltijdboxen in ons land. Niet alleen bij tweeverdieners, ook bij veel gezinnen – die zijn immers ook heel erg druk!
Het concept klinkt ideaal: de boodschappen worden voor je gedaan, er wordt rekening gehouden met je smaak (vegetarisch? Vlees? Vis?) en de porties zijn afgestemd op het aantal personen van je huishouden. En voor veel mensen het belangrijkst: je hoeft niet meer te zoeken naar ideeën, want er zit ook een recept bij. Het scheelt je tijd en wanhoop en je eet toch vers-en-snel in plaats van kant-en-klaar.

Minder creatief

Op dit moment zijn er veel meer maaltijdboxen, voor elk mens en elk ideaal is er een box: een box die inspeelt op biologisch en duurzaam, een box voor mensen met culinaire ambities en boxen van je eigen vertrouwde super. Voor twee personen ben je gemiddeld iets minder dan veertig euro kwijt en daarvan kun je drie maaltijden koken.
“De maaltijdbox kent allerlei varianten”, zegt foodtrendwatcher Anneke Ammerlaan. “Er is genoeg te kiezen. Supermarkten spelen er handig op in met hun eigen maaltijdpakketten. En ook de biologische en veganistische maaltijdboxen winnen aan populariteit.”
De recepten worden steeds exotischer. Een belangrijke ontwikkeling, vindt Ammerlaan. “Zo leren mensen met nieuwe producten koken en eten ze gevarieerder. Anders koken veel mensen iedere week hetzelfde.”
Koken met je eigen fantasie was al lastig, maar zal door deze trend wellicht verder afnemen, stelt Pieter Dagnelie, hoogleraar Voedingsepidemiologie aan de Universiteit van Maastricht. “Het lijkt wel alsof we het koken een beetje verleren. Een lange tijd kozen we voor de pakjes en zakjes en kant-en-klaar. Nu willen we gezonder eten en ook voedsel eten dat zo min mogelijk bewerkt is.” Dat is gunstig, want vers is altijd het beste. “En als we dankzij de maaltijdbox weer leren koken met verse en zelfs nieuwe ingrediënten, dan is dat een handig hulpstuk. Want koken is niet alleen leuk en lekker, het is ook creativiteit en eetcultuur. Als je echter kiest voor een maaltijdbox, geef je iets uit handen: een ander bepaalt wat jij eet. Als je dit vijf dagen per week doet, puur om zelf niet meer na te hoeven denken, vind ik dat zonde. Doe je dit af en toe om nieuwe smaken en recepten uit te proberen, dán is het een stap vooruit.”

Geen patat

Je kunt je afvragen wat er eerder was: de maaltijdboxen of de trend om minder tijd te stoppen in koken. De Nederlander staat schrikbarend kort in de keuken. Vroeger was dat nog anderhalf uur, blijkt uit cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Tegenwoordig koken we én doen we de afwas in krap drie kwartier. En als je zo weinig tijd hebt om te koken, of er zo weinig tijd voor wilt maken, is een kant-en-klaar recept mét afgepaste ingrediënten natuurlijk ideaal.
Al is het maar even, we staan toch maar mooi in onze keuken met onze eigen box. Duiken we dankzij de maaltijdbox vaker de keuken in? Ammerlaan denkt van wel: “We kiezen voor de maaltijdbox omdat we gezond en uitgebalanceerd willen eten. Dat vinden we belangrijk. Met een maaltijdbox hoef je niet na te denken over wat je op het menu zet. En juist dat is voor veel mensen een uitdaging.”
Maar is het gezond? De Consumentenbond onderzocht de ingrediënten in de boxen. Zij vonden de hoeveelheden groente, vlees en koolhydraten goed en ze noteerden nog een pluspunt: als je weet dat er een maaltijdbox thuis klaarstaat, kies je minder voor verleidingen zoals een pizza. Dagnelie: “Wanneer je geen zin hebt om te koken of geen inspiratie hebt, is de verleiding groot om patat of een pizza te halen. Door de maaltijdbox worden mensen die minder vaak zelf met verse ingrediënten koken misschien juist gestimuleerd om dit wel te doen. Als dat zo is, zijn we goed bezig.”

Kromme komkommers

De belangrijkste reden om voor een maaltijdbox te kiezen, is het gemak. Uit onderzoek van Multiscope onder ruim duizend Nederlandse maaltijdboxgebruikers blijkt dat meer dan de helft (53 procent) dat het grootste pluspunt vindt. Daarna wordt meer variëren met maaltijden als reden genoemd en geeft de maaltijdbox inspiratie voor nieuwe recepten.
Ammerlaan: “Gemak is inderdaad het belangrijkste argument, maar dat maakt ons niet per se lui. Je moet de maaltijd namelijk nog wel zelf bereiden. Er is daarnaast niemand die zeven dagen per week uit een box eet. Een ander pluspunt: de box gaat voedselverspilling tegen. De boxen worden zorgvuldig samengesteld, je kunt er meestal drie verschillende maaltijden mee bereiden. De porties zorgen ervoor dat je niets hoeft weg te gooien.”
Voedselverspilling is een groot probleem wereldwijd, maar ook in Nederland. Volgens het Voedingscentrum verspillen we jaarlijks 47 kilo per inwoner en per huishouden zo’n 105 kilo. De Nederlandse consument gooit voor 2,5 miljard euro aan eetbaar voedsel per jaar weg. Dat komt neer op 340 euro per huishouden. Per persoon is dat ruim 150 euro. De bedrijven die maaltijdboxen aanbieden, hebben ieder hun eigen manier om verspilling te voorkomen. Overgebleven producten worden bijvoorbeeld aan de voedselbank gedoneerd, er wordt alleen ingekocht als er besteld is en er worden extra tips gegeven om verspilling tegen te gaan. Soms zitten in een box ook minder mooie groenten, zoals kromme komkommers en te kleine paprika’s.

Out-of-the-box

Het nadeel van veel maaltijdboxen is de enorme berg verpakkingen. Dagnelie: “Veel producten in de maaltijdbox worden in verpakkingen aangeleverd. Met het oog op duurzaamheid is dat absoluut een nadeel. En dat niet alleen, de producten moeten ook nog bij jou thuisbezorgd worden.”
Er zijn maaltijdboxen die daar een oplossing voor hebben. Zo worden sommige boxen bezorgd met een bakfiets of met een bestelbusje dat rijdt op groen gas, een duurzaam alternatief voor aardgas waarbij nauwelijks CO2, fijnstof en stikstofoxide. De producten worden vaak bezorgd in een kartonnen doos, wat recyclebaar is. 
“Er is zoveel keus. Je kunt dus zelf bepalen wat je belangrijk vindt bij een maaltijdbox”, zegt Ammerlaan.
De vraag die rest is of de maaltijdbox een blijvertje is. Daar zijn Ammerlaan en Dagnelie het over eens: ja! Maar wel voor maximaal een paar dagen per week. Niet als vervanging, wel als inspiratiebron. Feitelijk is het ideaal als de box een stimulans is om out-of-the-box te koken.

Nederlanders aan de maaltijdbox

Eén op de tien Nederlanders heeft weleens een maaltijdbox besteld. Een derde daarvan blijft ze bestellen, zo blijkt uit onderzoek van Multiscope. Twee op de tien Nederlanders die nog nooit een maaltijdbox hebben besteld, zeggen het te willen uitproberen.

Van kerstbox tot ontbijtbox

Ontkomen aan de supermarktdrukte tijdens de feestdagen? Daar is wat op bedacht. Er zijn namelijk speciale boxen verkrijgbaar om het familiediner makkelijker te maken. Een box vol ingrediënten om te gourmetten of om een luxe driegangenmenu op tafel te toveren. En dat is nog niet alles, met Pasen kun je ook beroep doen op de maaltijdbox. Zelfs aan de ontbijtbox ontkomen we niet. Er zijn verschillende boxen verkrijgbaar die je helpen om vijf ochtenden gevarieerd te ontbijten.

Meer variatie in de keuken – 3 tips

Wil je gevarieerder eten? Met deze drie tips wordt het een makkie:

1. Maak een weekmenu

Door een menu te maken heb je inzicht in wat je eet. Eet je bijna elke dag vlees? Kies dan eens vaker voor twee eieren bij de maaltijd of een groenteburger. Een lekker alternatief voor rijst is quinoa of bulgur. Vervang je spaghetti eens voor spaghetti van pompoen of courgette, lekker en gezond. En in plaats van rijst kun je ook bloemkoolrijst en broccolirijst eten. Maak één dag per week je variatiedag en neem uitgebreid de tijd om te koken. Op deze dag probeer je iets nieuws.

2. Iedere week een nieuwe groente

Er is meer dan sperziebonen, doperwten en broccoli. Ga voor afwisseling en zet vaker zoete aardappel, peultjes, aubergine, koolraap, postelein en pastinaak op het menu. Probeer iedere week een groente te eten die je normaal niet vaak eet. Ook slim: bereid ze eens anders. Grillen en poffen maar!

3. Kook met kliekjes

Gooi restjes niet weg. Je kunt ze heel goed gebruiken in andere gerechten en het is nog goedkoop ook. Soep is een dankbare kliekjesverwerker. Bijna alles uit je koelkast kan erin. Begin met de groente, kook restjes vlees op het laatst mee en voeg tot slot gekookte rijst, pasta of aardappelen toe voor een maaltijdsoep. Ook makkelijk: je kliekjes verwerken tot een frittata of een omelet; meer dan eieren heb je niet nodig.
Van een restje rijst maak je de volgende dag nasi en een oude boterham wordt een tosti, wentelteefje of croutons. Ook leuk: alle kliekjes verzamelen en een kliekjesbuffet voor je familie maken.