De fysiotherapeut geeft Patricia Keijzer een vriendelijk tikje op haar wang. Zij beseft dat hij haar meer heeft aangeraakt, dan haar eigen man in de afgelopen veertien jaar. Het is het begin van een niet te stoppen proces met een scheiding als gevolg.
“Een tijd geleden zag mijn leven er zo uit: ik, vrouw van 51 jaar, ben getrouwd, heb een hond en werk bij een biologisch dynamische zorgboerderij als boerin en begeleider. Ik ben al vijf jaar samen met mijn man bezig een bedrijf op het gebied van duurzaamheid op te zetten.”
“Nu, een jaar later, is het plaatje compleet anders. Hond Max is na twaalf jaar overleden. De zorgboerderij waar ik werkte, is failliet en komt in handen van mensen die meer om winst geven dan om mensen. Reden genoeg om mijn ontslag te nemen. Het bedrijf waaraan mijn man en ik met hart en ziel werken, gaat definitief niet door.”
Het bewuste tikje
“Als blijkt dat ons bedrijf niet doorgaat, stort de wereld van mijn man in. Hij wordt depressief. Zelf krijg ik door alle toestanden klachten aan mijn linkerschouder en kom onder behandeling van een fysiotherapeut. Een grote, vriendelijke man die onbewust de aanstichter is van de allergrootste verandering; de scheiding van mijn man.”
“Ik lig op de behandeltafel van de fysiotherapeut. Elke beweging die ik probeer te maken met mijn linkerarm doet ongelofelijk zeer. Ik heb een frozen shoulder, oftewel een bevroren schouder. Na de behandeling mag ik op mijn rechterzijde gaan liggen. Als ik twijfel welke kant dit ook alweer is, voel ik een vriendelijk tikje op mijn rechterwang.”
“Ik ben oud en wijs genoeg om het ene tikje tegen de wang van het andere te kunnen onderscheiden. Dit was gewoon een vriendelijk, niets-aan-de-hand-tikje. Toch houdt het voorval me het hele weekend bezig. Ik vind het vreemd dat ik als volwassen vrouw er letterlijk en figuurlijk zo door geraakt ben.”
Drie standaardzoenen
“Inmiddels is me in de tussenliggende tijd wel duidelijk geworden wat dat tikje met me heeft gedaan. Het deed me beseffen dat dit de eerste keer in jaren was, dat een ‘andere’ man mijn gezicht aanraakte, naast de drie standaardzoenen op feest- en verjaardagen. Terugrekenend stel ik vast dat mijn fysiotherapeut mijn lichaam tijdens de behandelingen nu al vaker heeft aangeraakt dan mijn eigen man in de laatste, pakweg, veertien jaar.”
“Ik ben boos en in de war. Hoe heeft het zover kunnen komen? Toen we elkaar leerden kennen was hij 35 en ik 25 jaar oud. Hij had een stuk meer ervaring op liefdesgebied. Er ontstond een vriendschap die uitgroeide tot een relatie. Die vriendschap is altijd gebleven, de nadruk heeft in onze relatie nooit gelegen op het fysieke. Maar de afgelopen tien, vijftien jaar is dit tot een absoluut nulpunt gezakt. We vrijen al jaren niet meer. Tuurlijk, ik ben er zelf bij geweest. Heb het laten gebeuren. Waarschijnlijk heb ik zoveel van hem gehouden dat ik bereid ben geweest dit voor hem op te geven. Het is zo langzaam gegaan, dat het erin geslopen is.”
Afgewezen
“Ik herinner me een avond waarop ik me sexy had aangekleed. Wat ik precies aan had, weet ik niet eens meer, maar in elk geval iets wat duidelijk aangaf dat ik zin had om te vrijen. Ik stond voor hem in een verleidelijke pose en hij? Hij lachte me uit. Ik voelde me zo vernederd. Beetje bij beetje stopte ik daarna mijn gevoel weg. Tot we samenleefden als een economische eenheid, daarbinnen kwam elkaar aanraken nauwelijks nog voor. Want het gaat niet alleen om het seksuele, maar om aanraken in het algemeen. Een knuffel, een arm om je heen, in het voorbij gaan even je wang aanraken. Kleine dingen, die maken dat je je geliefd voelt. Mijn gevoel van ‘vrouw zijn’ raakte ik langzaam maar zeker kwijt.”
“Meerdere malen heb ik geprobeerd hier met hem over te praten. Hij snapte nooit wat ik bedoelde. Hij vond onze relatie prima zoals hij was. ‘We kunnen toch goed samen praten’, zei hij dan. Nou ja, als dat de norm is, kan ik net zo goed met de buurman een relatie beginnen. Met hem kan ik ook leuk praten. Na het voorval met mijn fysiotherapeut heb ik nog een laatste poging ondernomen. Zijn ontnuchterende antwoord was dat hij ‘op zijn leeftijd’ in ieder geval geen zin had om nog aan seks te beginnen. Dat had hij jaren geleden al afgezworen.”
“Die onverbiddelijke houding maakt me nu nog boos. Hij wil niet scheiden, maar hij wil ook niets veranderen. Dus is het aan mij: wil ik de rest van mijn leven op deze manier verder? Mijn antwoord is eenvoudig: nee. Ik ben nu 52 jaar oud, ik heb nog een kans om echt begeerd te worden, me bemind te voelen. Ik heb mijn best gedaan in deze relatie, nu is het tijd om terug te halen wat ik ingeleverd heb.”
Het besluit
“Er zijn een week of twee, drie verstreken na het bewuste ‘tikje’ op mijn wang. Ik heb mijn besluit genomen. Ik ga alleen verder. Ook al betekent dit afscheid nemen van het vertrouwde; van mijn huwelijk, van mijn huis, van financiële zekerheid. Het beangstigt me totaal niet. Waarschijnlijk wist ik in mijn onderbewuste allang dat dit onvermijdbaar was, maar heb ik het jarenlang verdrongen.”
“Voor mijn man komt mijn keuze als een schok. Hij wil helemaal niet scheiden. Maar hij wil ook niets aan zijn gedrag veranderen. Dus blijft er voor mij slechts deze keuze over; ik ga alleen verder. Een nieuw leven vol onzekerheden tegemoet. Eén ding staat vast; ik ga nooit meer trouwen. Voor een relatie sta ik zeker open. Graag zelfs. Ik zou zo graag nog eens beleven hoe het voelt om weer verliefd te zijn. Maar ik wil me niet meer zo verliezen in een man, dat ik mezelf kwijt raak. Want dat is wat er de afgelopen jaren gebeurd is. Ik ben opgegaan in de dagelijkse kleine dingen en heb me neergelegd bij een gebrek aan liefde, waardoor ik ook de liefde voor mezelf ben kwijt geraakt. Ik ben niet meer de vrouw die ik wil zijn.”
Van rubberlaarzen naar wimpertang
“Vorig jaar rond deze tijd stond ik bij de zorgboerderij met mijn laarzen in de klei. Ik maakte me zorgen of de bonen wel allemaal op tijd geoogst konden worden en of de knolselders nog iets langer zonder water zouden kunnen. De beregening was namelijk stuk.”
“Nu ben ik bezig, met wat ik noem ‘mijn opkalefaterproject’. Inmiddels heb ik een wimpertang, een epileerapparaat en nog wat van die typische vrouwendingen, waar ik een paar jaar geleden nog niet dood gevonden mee wilde worden. Ik koop een boek met gymnastiekoefeningen voor je gezicht, een soort plastische chirurgie zonder snijden, en denk bij mezelf ‘ik lijk wel gek’. Het zorgt er in ieder geval voor dat ik weer eens om mezelf kan lachen.”
Een onverwacht cadeau
“Ik krijg een onverwacht cadeau; een vriendin biedt aan de kosten van een reis naar India voor me te betalen. Een spiritueel leraar geeft daar een retraite in een Tibetaans klooster. Daar wil ik maar al te graag bij zijn. Ik verblijf in een klooster waar 120 monniken samenleven, van acht tot tachtig jaar oud. De dagen verlopen er gestructureerd; bidden, eten, les, bidden, eten, enzovoort. Ik voel me er veilig en heb volop tijd om na te denken over de genomen beslissing, ‘heb ik het goed gedaan?’. Geen moment komen er twijfels. Ik voel dat het goed is om alleen verder te gaan. Ik praat er ook over met mensen die ook in het klooster verblijven en ook zij bevestigen me in mijn keuze.”
“Gesterkt kom ik thuis. In het huis waar we nog steeds samenwonen. Een huis met een bord ‘te koop’ in de tuin. Maar nu is de scheiding nog slechts een formaliteit. Maar wel één met pijn. Mijn inmiddels ex-man is geen slechte man. Hij had respect voor me als gesprekspartner, maar niet als vrouw. Maar met dat gemis, kon ik niet verder leven.”
“Ik denk nog vaak terug aan een etentje met mijn vriendin, een week voor mijn vertrek naar India. We hadden het over mannen en over mijn beslissing. Het tikje om mijn wang vindt ze mooi. ‘Je bent aangeraakt en wakker geworden’, zegt ze. Ze had gelijk. Ik kies voor een leven met een nieuwe kans op liefde.”