Hoe merk ik het?

• Hevige hoestbuien met neiging tot braken
• Typisch gierende ademhaling na een hoestbui
• Taai slijm ophoesten
• In de loop van acht tot twaalf weken neemt de hevigheid van de hoestbuien geleidelijk af
• Vaccinatie beschermt niet volledig tegen kinkhoest

Hoe werkt het?

Kinkhoest is een kinderziekte die zich kenmerkt door hevige hoestaanvallen. Het begint als een gewone verkoudheid. Het kind heeft een loopneus en een droge hoest (zie ook: hoesten bij kinderen). Maar na één tot twee weken komt het hoesten in heviger wordende aanvallen en krijgt het kind het steeds benauwder. Een hoestaanval wordt gevolgd door een gierende ademhaling. Met het voortschrijden van de ziekte hoest het steeds taaier slijm op, terwijl er soms bellen van slijm ontstaan. De hoest prikkelt de keel waardoor het de neiging heeft om te kokhalzen tot zelfs braken aan toe. Ongeveer vier weken na het begin van de ziekte nemen de verschijnselen langzaam af. De hoestbuien worden minder hevig, minder frequent en er wordt minder slijm opgehoest. Maar het duurt wel enkele maanden voor de klachten helemaal over zijn. Op het laatst ontstaan de hoestaanvallen vooral door prikkeling van de luchtwegen, bijvoorbeeld door temperatuursverschillen en verkoudheden. Kinkhoest kan op alle leeftijden voorkomen. Wel kun je zeggen dat de ziekte heviger verloopt naarmate je jonger bent. Voor volwassenen zijn de hardnekkige hoestaanvallen vermoeiend, voor zuigelingen zijn ze soms levensbedreigend. Baby’s hebben nauwere luchtwegen waardoor het moeilijker is het taaie slijm op te hoesten. Ook kunnen zij zich gemakkelijker verslikken in het taaie slijm of bij het braken.

Hoe ontstaat het?

Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. Deze verspreidt zich via minuscule speekseldruppeltjes die door een patientje worden opgehoest. Eén tot twee weken na de besmetting (incubatietijd) ontstaan de eerste ziekteverschijnselen. De ziekte is besmettelijk gedurende de eerste vier weken, dus tijdens de verkoudheidsfase en de twee weken daarna. Kinkhoest kan op twee manieren aangetoond worden. In het beginstadium kan de bacterie gekweekt worden uit het slijm uit de neus en de keel. Later in het beloop kan de ziekte aangetoond worden doordat in het bloed het gehalte aan afweerstoffen tegen kinkhoest stijgt. Er moet dan meestal twee keer bloed worden afgenomen met een tussenpoos van enkele weken. Vaccinatie tegen kinkhoest vindt plaats in de eerste levensmaanden (met de DKTP prik bij twee, drie en vier maanden; de K staat voor kinkhoest). Maar als u eenmaal kinkhoest gehad hebt en ook als u ertegen ingeënt bent kunt u het later toch nog wel krijgen, maar de ziekte verloopt dan wel minder heftig.

Hoe ga ik er zelf mee om?

Niets, neem bij de verschijnselen contact op met uw arts.

Hoe gaat de arts er mee om?

Behandeling met een antibioticum (erythromycine) is alleen in de eerste vier weken effectief. De diagnose wordt meestal pas na die tijd gesteld, zeker bij gevaccineerde kinderen bij wie de ziekte niet zo heftig verloopt. Daarom is men meestal te laat om een behandeling te starten. Na de eerste vier weken is geen behandeling mogelijk. U zult moeten afwachten tot de buien langzaam in hevigheid afnemen en verdwijnen. Het is in die periode wel aan te raden irritatie van de luchtwegen zoveel mogelijk te vermijden. Blijf weg uit een rokerige omgeving en probeer sterke wisselingen in de omgevingstemperatuur te voorkomen. De ziekte is het gevaarlijkst voor niet ingeënte zuigelingen. Zij zullen opgenomen worden in het ziekenhuis. De behandeling daar is vooral ondersteunend; het afzuigen van slijm, voorkomen van verslikken, behandelen van eventuele longontstekingen die als complicatie kunnen ontstaan, enzovoort.