Je huid verandert je leven lang. Niet alleen omdat je ouder wordt. Er zijn ook minder bekende boosdoeners (en gelukkig ook goeddoeners). Welke fases maakt je huid tijdens je leven door? En wat is de rol van stress en hormonen? Met deze tips houd je je huid je leven lang mooi.
Onze hormonen sturen allerlei processen in ons lichaam aan, zoals stemming, emoties, gedrag, suikerspiegel en stofwisseling. Kleine hoeveelheden kunnen al groot effect hebben, ook op de huid. “Het vrouwelijke hormoon oestrogeen heeft een grote invloed op de huid. Onder andere op de hydratatie, doorbloeding en collageenproductie, waardoor je huid er frisser uitziet”, vertelt dermatoloog dr. Francis Wu. “Na de menopauze, als er minder oestrogeen wordt aangemaakt, wordt de huid droger en stugger. Ook tijdens de puberteit kunnen schommelingen van oestrogeen effect hebben. Je kunt dan meer huidproblemen krijgen zoals acne en psoriasis.”
Een ander hormoon met effect op de huid is het mannelijke geslachtshormoon testosteron, dat ook in een lagere concentratie in het vrouwenlijf aanwezig is. Wu: “Als vrouwen veel sporten, stijgt hun testosteronspiegel. Dit kan effect hebben op puistjes en andere huidafwijkingen.”
Gelukkig heb je zelf ook invloed op je hormoonbalans, volgens gezondheidscoach en ingenieur levensmiddelentechnologie Ralph Moorman: “Je kunt elke dag je hormoonbalans verstoren. Je levensstijl heeft namelijk een gigantische invloed op je hormonen en dus op je huid. Allereerst is het belangrijk om op je suikerinname te letten en zo puur en onbewerkt mogelijk te eten. Vooral tijdens je cyclus is het belangrijk om de suikerinname te reguleren. Wanneer je veel suiker eet, heb je meer klachten. Wees ook zuinig met koolhydraten zonder vezels, zoals producten van wit meel, omdat deze de bloedsuikerspiegel verstoren.”
Stress = slecht
Dat stress ervoor zorgt dat we minder lekker in ons vel zitten, weten we allemaal. Maar het is ook aan de huid te zien. Wu: “Cortisol is het stresshormoon dat in de bijnierschors wordt gemaakt. Bij chronische stress is deze concentratie hoger, waardoor je gevoeliger bent voor huidproblemen. Met name eczeem, psoriasis en acne kunnen onder invloed van het stresshormoon verergeren.” Ook tijdens de overgang heeft dit hormoon effect, zegt Catherine van Heest, directeur van de vrouwengezondheidsorganisatie Care for Women en specialist op het gebied van vrouwen en hormonen. “Vrouwen met veel stress hebben meer last van overgangsklachten. In onze westerse maatschappij speelt stress een grote rol, wat aan de huid te zien is. Hierdoor worden de reserves uit het collageenweefsel van de huid gehaald, waardoor de huid zijn elasticiteit verliest.”
Tips voor een mooie(re) huid binnen handbereik
De combinatie van minder stress en een hormonale balans zorgt voor een betere weerstand van de huid. Met deze tips van de hormoonexperts is de kans op putjes, rimpels en puistjes kleiner.
Verzorging
Wu: “Smeren met een zonnebrandcrème is een advies dat voor iedereen geldt. Bij een jonge huid is het verstandig om te hydrateren met een crème met zonnefilter. Uit onderzoek is gebleken dat vrouwen die nooit zonnebrandcrème hebben gebruikt gemiddeld 24 procent meer huidverouderingskenmerken hebben en er jaren ouder uitzien. In de menopauze droogt de huid sneller uit door vermindering van vrouwelijke hormonen en talgklierafname. Daarom is hydrateren extra belangrijk. Smeer bijvoorbeeld met vaseline, want dit veroorzaakt geen allergische reacties. Het nadeel is dat het plakkerig aanvoelt en afsluit. Ook schrijf ik vaak een ureumcrème voor. Dit is een soort eiwit dat in de hoornlaag trekt, waardoor de huid beter vocht vasthoudt. Er bestaan overigens alleen hydraterende crèmes, geen vochtinbrengende. Dat is een marketingtruc.”
Van Heest: “Drink minimaal twee liter water per dag en gebruik geen zeep of zeepachtige producten. Deze drogen de huid uit. Zorg voor voldoende slaap, want veranderingsprocessen kosten het lichaam veel energie.”
Stress
Moorman: “Om minder stress te hebben, moet je eerst bepalen waar de stress vandaan komt. Komt het door je werk, uit je privésfeer of door overtraining voor bijvoorbeeld een marathon? Daarnaast is je persoonlijkheid belangrijk. Wanneer je bijvoorbeeld perfectionistisch bent, kun je stress minder goed ‘klein’ voor jezelf maken. Zodra je de stress ontleed hebt, kun je hier de balans in gaan zoeken.”
Erfelijkheid
Wu: “Het verouderingsproces van de huid is erfelijk. Ik zie dagelijks mensen met ouderdomsplekken op dezelfde plek als bij hun moeder of vader. De mate van rimpelvorming is ook erfelijk bepaald. Door het gebruik van een goede zonnebrandcrème kun je dit gedeeltelijk voorkomen.”
Van puber tot 60+
De huid is constant in beweging en maakt verschillende fases door. Wanneer start wat? Natuurlijk is geen mens – en dus ook geen huid – hetzelfde.
Puberteit (10 tot 18 jaar)
In de puberteit is de huid jong, elastisch en herstelt hij zichzelf snel. Daar staat tegenover dat de huid ook drastisch verandert door hormonale schommelingen. Hij gaat meer talg produceren, waardoor ontstekingen, puistjes en mee-eters kunnen ontstaan. Bij deze jonge huid is milde verzorging extra belangrijk. Reinig je huid twee keer per dag met een reinigingsproduct zonder alcohol, want dit kan juist irritaties veroorzaken. Knijp de puistjes en mee-eters niet uit en vraag advies voor een geschikte dag- en nachtcrème.
Twintigers
Dit worden de gloriejaren van de huid genoemd. Puistjes zijn (meestal) verleden tijd en de huid is elastisch en veerkrachtig. Ondanks dat kraaienpootjes en rimpels nog ver weg lijken, is het wel belangrijk om de huid goed te verzorgen. Bescherm je huid tegen de zon en vergeet niet te hydrateren.
Dertigers
De huid is kwetsbaarder en wordt langzaam steeds dunner. Omdat de huidcellen hun elasticiteit verliezen, worden de eerste lachlijntjes, kraaienpootjes en lichte rimpels op het voorhoofd zichtbaar. Heb je soms puistjes of last van een vette huid? Dan kan een schommelende hormoonspiegel de oorzaak zijn. Geef je huid extra verzorging door te smeren met zonnebescherming en crème met vitamine A. Dit helpt het verouderingsproces vertragen.
Cellulite
Na de pubertijd heeft tachtig procent van de vrouwen last van cellulite. Dit begint met de verslechtering van de bloedcirculatie, waardoor haarvaatjes worden samengedrukt en het natuurlijke proces van vetafvoer stopt. Waar deze sinaasappelhuid zit en hoe zichtbaar het is, heeft te maken met de dikte van de huid, erfelijkheid en de verdeling van het lichaamsvet. Ook medicijnen die invloed hebben op de hormoonhuishouding, zoals de pil en antidepressiva, kunnen (mede) de oorzaak zijn. Dé oplossing tegen cellulite bestaat niet, wel heeft het zin om geregeld te bewegen en de huid te masseren.
Tijdens de zwangerschap
Door zwangerschapshormonen worden de bloedvaten soepeler. Hierdoor zijn alle organen, ook de huid, beter doorbloed. De huid ziet er roder uit en voelt gezonder aan. Vooral bij vrouwen met bruin haar wordt de pigmentatie tijdens de zwangerschap gestimuleerd. Dit verklaart de bruine verkleuring van plooigebieden, de tepels en een middellijn op de buik. Omdat de huid in een korte tijd veel rekt, kunnen er striae ontstaan.
Na de zwangerschap
De donkere plekken op de huid vervagen na de zwangerschap langzaam. Wel kan de zon ervoor zorgen dat deze meer gepigmenteerde plekken weer donkerder worden. Ook striae worden in de loop van de tijd minder zichtbaar. Uiteindelijk zijn ze lichter van kleur dan de rest van de huid.
Veertigers & vijftigers
De fijne lijntjes die eerder al zichtbaar waren, beginnen nu steeds dieper te worden. Zodra de vrouw in de overgang is, wordt er minder oestrogeen (vrouwelijk hormoon) aangemaakt. Een van de belangrijkste functies van oestrogeen in de huid is zorgen voor elasticiteit en doorbloeding. Dit wordt minder, waardoor de huid dunner, valer en droger wordt. Na de overgang is de oestrogeenproductie veel lager. Hierdoor veroudert de huid sneller en wordt zij slapper.
Stress
Door stress wordt de huid vatbaarder voor bacteriën, waardoor huidproblemen (zoals acne) erger kunnen worden. Door chronische stress stoppen cellen eerder met delen en veroudert de huid sneller.
Zestigplussers
Natuurlijk wordt de komende jaren de huid ouder en zijn rimpels zichtbaarber. Wel gaat dit minder snel dan in de overgang. De juiste huidverzorgingsproducten, zonbescherming en een gezonde levensstijl blijven vereisten. Om pigmentvlekken te voorkomen is het belangrijk om de huid extra goed te beschermen tegen de zon.
Deskundigen:
- Dr. Francis Wu, dermatoloog van het Dermatologisch Centrum Amstel & Vechtstreek.
- Ralph Moorman, gezondheidscoach, ingenieur levensmiddelentechnologie en schrijver van de boeken De Hormoonfactor, Het Hormoonbalansdieet en De Boodschappencoach.
- Catherine van Heest, directeur van de vrouwengezondheidsorganisatie Care for Women en specialist op het gebied van vrouwen en hormonen. www.careforwomen.nl