‘Laat het los, laat het gaan.’ Van de titelsong van de populaire Disneyfilm Frozen zouden niet alleen meisjes in vervoering moeten raken. Door jezelf te ontdoen van alles wat je in de weg staat, leef je een lichter en luchtiger leven.
Voor de interviews voor dit artikel staan twee deskundigen op mijn lijstje: Marieke Henselmans en Clara den Boer. Eerst interview ik Marieke. Een paar dagen erna heb ik contact met Clara. We spreken af dat ik haar op maandagmorgen om 9.00 uur zal bellen. Maar die ochtend krijg ik haar niet te pakken. Ik probeer het nog een paar keer, spreek de voicemail in, stuur een sms. Maar Clara is onbereikbaar. Ik merk dat ik mezelf steeds drukker aan het maken ben. Het stuk móét ik vandaag schrijven. De rest van de week ben ik elders aan het werk. En de deadline is deze week. Ik bel de eindredacteur. Zij geeft aan dat er nog wel wat uitloop is. Maar als het deze week lukt, zou dat prettig zijn. Gespannen hang ik op. Er zal toch niets ernstigs aan de hand zijn? Het is inmiddels iets over half elf. Ik probeer het nog eens. Clara neemt vrolijk op. “Sorry, ik was mijn telefoon vergeten mee te nemen. Zet ’m net pas aan. Zullen we het interview nu doen?” Ik heb me anderhalf uur voor niks op zitten winden. Wat zonde! Wat volgt is een verhelderend gesprek dat me doet relativeren.
Stap 1: maak je leven voller met minder stress
Clara: “Laat het los. Dat is eigenlijk waar het bij deze en heel veel andere stappen om draait. Morgen komt de zon ook weer op. Maak je niet druk om alles. Visualiseer een tijdcapsule. Reis drie maanden verder en kom dan weer terug. Is dat waarover je je druk maakte dan nog steeds zo belangrijk? Bijvoorbeeld stressen als je in de file staat of als de trein weer eens vertraging heeft. Dat zijn omstandigheden waar je nu eenmaal niets aan kunt doen. Zet een rustig muziekje op en benut het moment om even tot jezelf te komen.”
Stap 2: kies minder vanuit je hoofd en meer vanuit je hart
“Persoonlijk leiderschap is belangrijk. Dit houdt in: de bewustwording van wie je bent en waarom je op deze aarde bent. Veel mensen doen dingen omdat het zo hoort. De keuzevrijheid is daardoor klein. Vraag je af: doe ik dit omdat ik dit werkelijk wil doen? Neem regelmatig de tijd om te onderzoeken of je volgens je horloge of volgens je kompas leeft. Kies meer vanuit je hart en minder vanuit je hoofd. Las een rustmoment in, stap even uit de waan van de dag. Wat is belangrijk voor me? Dat kan van alles zijn, voor de een iets groots als het volgen van een opleiding, voor de ander afspreken met een vriendin. Las dit soort rustmomenten regelmatig in.”
Stap 3: zoek het geluk niet ver weg, maar dichtbij
“Het hart staat voor liefde, empathie, mededogen, schoonheid en creativiteit. Alle elementen waar je in je drukke leven snel aan voorbij gaat. We jagen het geluk na, zoeken dat ver. Maar het is zo dichtbij. Als je bewust kijkt, zie je zoveel prachtigs. Een leuk experiment: ga een meter van je huis staan en kijk waar je een interessante foto van kunt maken. Dat kan van alles zijn. Een steen die mooi gevoegd is, een slakje, een bloemetje tussen de stoeptegels. Je hoeft om mooie plaatjes te schieten heus niet naar New York te gaan.”
Stap 4: minder hebben is vaak minder angst
“Wie veel bezit, kan bang worden om het kwijt te raken. Een obsessieve vorm is een verzamelstoornis. Maar ook in minder extreme gevallen kunnen te veel spullen een belemmering zijn. Mijn eigen boekenkast bijvoorbeeld was te groot. Ik vroeg me af: waarom heb ik eigenlijk zo veel boeken? Voor wie of wat staan ze hier? Wil ik laten zien hoe geleerd ik ben? Ga ik ze ooit nog lezen? Het antwoord was: de meeste niet. Er zal alleen een laag stof op komen. Ik heb een kleinere kast gekocht en de boeken die ik nooit meer zou lezen weggeven. Dat voelde als een bevrijding. Realiseren is dus belangrijk. Hetzelfde kun je doen met andere spullen, kleren bijvoorbeeld. Waar staat dat bezit voor? Hoe voel je je daardoor? En hoe zou het zijn als het minder was?”
Stap 5: streef naar minder spullen en meer dankbaarheid
“Uit onderzoek blijkt dat slechts tien procent van ons geluksgevoel wordt veroorzaakt door zaken van buitenaf, dus bijvoorbeeld bezit. Het zit echter in de mens om steeds meer te willen. Nieuwer, anders, nóg beter. We stellen het bezit centraal. Ik heb, dus ik besta. De eerste week zul je blij zijn met bijvoorbeeld die nieuwe schoenen. Je krijgt complimenten. Maar na twee weken zijn die sneakers alweer vanzelfsprekend. De vraag is of we ons helemaal los kunnen maken van de behoefte om te willen hebben, omdat we in onze omgeving de hele dag gevoed worden met de boodschap dat bezit ons gelukkig maakt. Bewust of onbewust pikken we die op. De beste remedie tegen wéér iets nieuws willen kopen: schrijf op wat je al hebt. In mijn ogen gaat het in ons bestaan niet om het verkrijgen van materie, maar om dankbaarheid. Realiseer je dat het helemaal niet zo vanzelfsprekend is dat je die schoenen hebt. Of die auto, die ook vandaag weer start. Het huis waarin je woont. Noem maar op. Zie in hoe bijzonder alles is.
Consuminderen volgens Marieke Henselmans
Ook van Marieke mag het op veel gebieden minder. In 1999 verscheen haar eerste boek: Consuminderen met kinderen. “Toen mijn drie zoons klein waren, zag ik veel ouders die allebei een fulltime baan hadden. Dat is niet minder geworden. Mensen hechten waarde aan bezit. Ze hebben vaak allebei een auto om mee naar hun werk te gaan, wonen in een iets te luxe huis met een kookeiland met hakblok. Er is echter meestal geen tijd om te koken, dus wordt het een onbewoond eiland. En als het fornuis wel gebruikt wordt, kiest men voor dure gemaksproducten. Mijn stellige overtuiging: minder werken en consuminderen zorgt voor minder stress en meer vervulling.”
Stap 6: minder arbeid is kiezen voor een rijker leven
“Wanneer je niet meer elke doordeweekse dag naar je werk gaat, komt er meer tijd vrij voor ontspannen leven, gezelligheid én geld besparen. Je kunt op je gemak boodschappen doen, prijzen vergelijken en thuis heerlijk met je voordeeltjes aan de slag gaan. Dat is voor mij de lol in het leven. Voor anderhalve euro maak je een goddelijke pizza. Ik kijk met veel plezier op die keukenmomenten met mijn zoons terug. Zij kneedden het deeg en belegden daarna elk een eigen hoekje van de pizza. Ik zat erbij met een zelfgemaakt glas wijn. Het vooroordeel is: als je zuinig leeft, geniet je niet. Maar kijk naar ons, wat een rijkdom! Mijn jongens zijn alle drie goede koks geworden, precies zoals ik vroeger hoopte.”
Stap 7: zwicht minder en neem meer dappere besluiten
“Toen yoghurtdrink op de markt kwam, raakte ik er meteen aan verslingerd. Ik wist dat al die suiker erin ongezond was. Op een dag besloot ik de verleiding te weerstaan. Ik moest mezelf in bescherming nemen en besloot het nooit meer te kopen. Later kwamen er, in het kader van ‘overdaad schaadt’, meer van dit soort dappere besluiten. Het beleid in huize Henselmans: groenten koken zonder zout, let op vet, alleen frisdrank op feestjes, en snoep is verslavend, dus slechts één keer per week een bakje. Door zo’n limiet geniet je er op het snoepmoment meer van. Ik werd dertig jaar geleden raar aangekeken. Wat sneu voor mijn kinderen. Maar tanden en kiezen met gaatjes, dát vind ik pas zielig. Het is ergens goed voor geweest: mijn jongens hebben allemaal een goed figuur en een prachtig gebit zonder gaatjes. Bedenk dus: wat geef ik mijn kinderen mee? Het nemen van dappere besluiten loont.”
Deskundigen
– Clara den Boer is psycholoog en bedrijfskundige, gezondNU-columnist en bedenker van de Gelukskoffer. Gelukskoffer.nl
– Marieke Henselmans is dé bespaarexpert van Nederland. Ze schreef vele boeken,
schrijft voor het AD, werkt samen met het Nibud en twittert bespaartips: @Mariekebespaart.