ADHD is, net als astma en eczeem, een allergie, aldus onderzoeker en ‘pionier’ Lidy Pelsser. Zij stelt dat zeven op de tien kinderen met ADHD na een dieet zonder medicijnen kan. En: de boosdoener is lang niet altijd suiker.
De ouders van Frank (6 jaar) zijn opgelucht én boos: “We genieten zo met zijn allen, het lijkt wel of we een ander kind in huis hebben. Maar, waarom heeft niemand ons verteld dat kinderen zo op voeding kunnen reageren? Dan hadden we dit al veel eerder gedaan. Wat was ons dan een ellende bespaard gebleven.”
Franks ouders zijn te zien op de wesbiste van het ADHD Research Centrum. Frank die als ADHD’er vroeger veel medicijn moest slikken, is na zijn dieet zijn drukke gedrag kwijt én de medicijnen. Wetenschappelijk onderzoeker Lidy Pelsser van het Centrum is niet verbaasd. In haar praktijk zag ze de afgelopen jaren honderden kinderen die hun drukke en agressieve gedrag kwijtraakten nadat ze bepaald eten niet meer binnenkregen.
Vis en pinda’s
Iedereen weet dat vis of pinda’s een astmatische reactie of allergische huidreactie kunnen veroorzaken. Maar dat na het eten van vis of pinda’s een kind ook last kan krijgen van gedragsproblemen en ADHD, is geen algemene kennis.
Onderzoeker en ‘pionier’ Pelsser van het ADHD Research Centrum in Eindhoven, ziet wél een duidelijk verband tussen voeding en gedrag. Niet alleen bij de zevenhonderd tot achthonderd kinderen die ze de afgelopen jaren behandelde. Maar ook in haar onderzoek dat gepubliceerd werd in European Child and Adolescent Psychiatry, een gerenommeerd internationaal wetenschappelijk tijdschrift. Zij stelt dat gemiddeld zestig tot zeventig procent van de kinderen na onderzoek en een dieet beduidend minder druk en agressief gedrag heeft en dus ook geen medicijnen meer nodig heeft.
Pelsser: “Eigenlijk is het heel logisch. Astma is erfelijk. Als je de gevoeligheid erft, wil dat niet zeggen dat je er ook klachten van krijgt. Er is een trigger nodig. Poezenhaar bijvoorbeeld. Voor eczeem geldt hetzelfde: een aardbei kan eczeem triggeren. Zo is het met ADHD ook. We weten dat het erfelijk is én dat het uitgelokt wordt. De trigger kan zuurstofgebrek bij de geboorte zijn, of roken tijdens de zwangerschap, maar óók voeding. ADHD kan net als astma en eczeem een overgevoeligheidsreactie zijn op wat het kind eet.”
“Dieet werkt dag en nacht”
Pelsser gaat als volgt te werk: tijdens een streng eliminatiedieet van vijf weken, achterhaalt ze of de gedragsproblemen van het kind verdwijnen. Als voeding inderdaad het agressieve en drukke gedrag uitlokt, zullen klachten afnemen. Gepassioneerd: “Bij zestig tot zeventig procent van de door mij onderzochte kinderen was dat het geval. Bij hen was voeding de trigger. Als dat niet het geval is, verwijzen we uiteraard door voor verder onderzoek en medicatie..”
Elk kind met ADHD zou het dieet moeten volgen, liefst op zo jong mogelijke leeftijd, pleit ze. “Het is immers zonde om ten onrechte medicijnen te nemen. Met een dieet voorkom je het probleem, terwijl je met medicijnen onderdrukt. Zo werkt het dieet de hele dag en nacht, terwijl medicijnen na enkele uren uitgewerkt zijn.”
Het zijn meestal doodgewone voedingsmiddelen die de ADHD-gedrag uitlokken. Dus niet, waar de meesten aan zullen denken, snoep, snacks en kleurstoffen. “Die hebben de reputatie dat kinderen daar druk van worden, maar uit onderzoek blijkt juist dat het heel vaak niet deze stoffen zijn! Kinderen kunnen op meerdere voedingsmiddelen reageren en dat kan elk voedingsmiddel zijn. Ook groente en fruit.”
Strikt protocol
Elk kind met gedragsproblemen kan meedoen aan het algemene onderzoek. In het centrum wordt gewerkt met een researchdiagnose, er hoeft dus nog geen diagnose voor ADHD gesteld te zijn. Het onderzoek wordt gesteund door kinderartsen en kinderpsychiaters. “Omdat sommige kinderen ook op school gedragsproblemen hebben, betrekken we – uiteraard alleen na toestemming van de ouders – de leerkracht bij de het onderzoek.”
Het dieet wordt opgesteld aan de hand van de achtergrond, de voor- en afkeuren en het voedingspatroon van een kind. Belangrijke allergenen zoals melk, eieren, tomaat, pinda en vis, worden als eerste weggelaten.
De onderzoeker raadt ouders af om zelf producten weg te laten of toe te voegen aan de eettafel. “We werken volgens een strikt protocol, het Pelsser-Voeding en Gedrag-onderzoek (PVG-onderzoek). Een gewone diëtist, maar ook ouders zelf, moet niet op eigen houtje een dieet opstellen of experimenteren. Zonde van de moeite en energie, voor jezelf maar vooral voor het kind. Goede begeleiding is essentieel.”
Niet eindeloos streng
Al na vijf weken kan worden vastgesteld of voeding de ADHD trigger is. Kinderen met gedragsverbeteringen van veertig procent of meer op het eerste dieet, komen voor een vervolgonderzoek in aanmerking. Dit kan wel een jaar in beslag nemen. “Tijdens dit tweede onderzoek wordt uitgezocht op welk specifieke voedingsmiddelen de kinderen reageren. Elk kind blijkt voor een stuk of drie tot vijf voedingsmiddelen gevoelig te zijn; nooit maar één.”
Dat is ook te zien op een filmpje op de website van het ADH research Centrum. Bas reageert slecht op spinazie, rozijnen, druiven en kaas. Zijn ouders: “Nadat we twee weken met het dieet bezig waren, merkten we: jeetje, wat een rust! We vonden dat hij anders werd, minder brutaal. Ook slaapt hij goed. Zijn gedrag is totaal omgeschakeld.”
Pelsser: “Meestal gaat het om een intolerantie, wat inhoudt dat het product niet compleet uit het eetpatroon hoeft te worden geschrapt. Als een kind minder van een product eet dan een bepaalde drempelwaarde, heeft het voedingsmiddel geen effect op het gedrag. Er ontstaan pas problemen als er meer gegeten wordt dan de drempelwaarde.”
Ondanks dat het dieet ‘zondigen’ toelaat, blijkt voor sommige ouders het dieet een te zware belasting. Pelsser: “Sommige ouders stoppen daarom met het dieet en geven hun kind toch weer medicijnen. We leven in een gemaksmaatschappij: ouders vinden het moeilijk ‘nee’ te zeggen als een kind om een ijsje vraagt. Het voelt voor mij als een kind dat verloren is. Gelukkig zijn de meeste ouders wél gemotiveerd. En de kinderen zelf ook. De zesjarige Frank bijvoorbeeld: hij vond het wel jammer dat hij niet alles meer mocht eten. Maar hij wou altijd wel op dieet blijven, zo had hij zijn moeder toevertrouwd, want hij kon nu ergens over nadenken, het motortje uit zijn hoofd was verdwenen.”
Het onderzoek, de resultaten en de kosten
Voor wie – Alle kinderen (van 2 tot 16 jaar) met druk of opstandig gedrag én alle kinderen waarbij de diagnose ADHD, ODD en/of CD is gesteld, kunnen onderzocht worden.
Resultaten – Ruim zestig procent van de kinderen reageert positief op een dieet. Hun hyperdrukke gedrag verdwijnt, en ook andere gedragsstoornissen, zoals opstandig gedrag. Medicate zoals Ritalin, kan worden afgebouwd.
Wat kost het? – De kosten voor het opstellen en begeleiden van het eliminatiedieet bedragen € 1200,- en worden niet vergoed. Wel wordt het onderzoek deels gesponsord; de eigen bijdrage van de ouders komt daarmee op € 730,-. Het vervolgonderzoek kost € 100,- per maand. Pelsser: “Dat het onderzoek niet wordt vergoed, vind ik heel jammer, want er is inmiddels al zoveel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan en het wordt steeds breder gedragen. Ondanks die acceptatie zijn medicijnen vooralsnog de gangbare weg.”
Waar – Ouders en kinderen kunnen terecht in Eindhoven en Rotterdam.
Onderzoek – In 2006 is een gecontroleerd onderzoek naar de invloed van voeding op ADHD uitgevoerd door het ADHD Research Centrum Eindhoven. De resultaten stonden in European Child and Adolescent Psychiatry. In september vorig jaar startte een nieuw wetenschappelijk onderzoek,de INCA studie: breder opgezet, met geblindeerde metingen en uitgebreid met bloedonderzoek. Lange tijd zag het er niet naar uit dat dit onderzoek van de grond kwam; noch de politiek, noch de farmaceutische industrie wilde het financieren. Maar na een uitzending van ‘Een Vandaag’ gebeurde een klein wonder. Een anonieme geldschieter betaalde in een keer het volledige bedrag. “Ik was enorm teleurgesteld dat het onderzoek niet van de grond kwam”, vertelt Pelsser hierover. “Maar dit was enorm hoopgevend.” Dat het onderzoek potentie heeft blijkt uit het feit dat het onderzoeksprotocol is gepubliceerd door The Lancet (een toonaangevend wetenschappelijk medisch tijdschrift). De eerste resultaten worden verwacht in 2009.
Bloedonderzoek – Momenteel is het eliminatiedieet de enige mogelijkheid om de invloed van voeding op gedrag te onderzoeken. In het nieuwe onderzoek wordt getracht aan te tonen of ook een bloedtest informatie vrijgeeft op het gebied van allergie en ADHD.
ADHD is allergie
ADHD Research Centrum. Kijk op www.adhdenvoeding.nl of bel, iedere werkdag van 8.30 – 16.30 uur, op vrijdag van 8.30 – 12.00 uur. ADHD Research Centrum, tel: 040- 24 88 393 of 010 – 73 70 101.