Genoeg van die bril? Maar ook twijfels over een ooglaserbehandeling? Eén troost: je bent niet de enige. Zelfs oogartsen zijn het onderling niet eens over het nut en de veiligheid van deze ingreep. Hoe maak je als consument een verstandige keuze?
Augustus 2006 – gezondNU laat enkele oogartsen aan het woord over laseren. Bouke Hora Adema: “Gemiddeld gaat er bij één op de tien laserbehandelingen iets mis.”
Voorjaar 2011 – Oogarts Henk Punt lasert jaarlijks zo’n 1500 ogen. “De kans dat er iets misgaat is tegenwoordig praktisch nul”, zegt hij in een magazine van een zorgverzekeraar.
Elke laserbehandeling is een medische ingreep. En bij elke operatie kan iets misgaan. Deze wetmatigheid gaat ook op voor ooglaseren. De discussie spitst zich toe op de vraag: hoe váák treedt schade op? Volgens veel oogartsen valt dit erg mee en volgens andere behoorlijk tegen. Oogartsen die laserbehandelingen aanbieden, zijn optimistischer dan collega’s die dat niet doen. Tot de laatste categorie behoort Bouke Hora Adema. Zijn website (ooglaseradvies.info) is één lange aanklacht tegen cosmetische ooglaserbehandelingen.
Eén van zijn opponenten is Nico Trap, medisch-directeur van Oogkliniek Heuvelrug in Zeist. Trap is tevens voorzitter van het Nederlands Gezelschap voor Refractie Chirurgie (NGRC), dat onderdeel is van NOG, de beroepsvereniging voor oogartsen. “Ik betwijfel of Hora Adema beschikt over de juiste gegevens”, verzucht Trap. “Hij houdt zich niet bezig met laserchirurgie. Het is hetzelfde als iemand zonder rijbewijs vragen een oordeel te geven over de rijeigenschappen van een auto. Hij zit op de achterbank.”
Volgens Trap is het ongelijk van Hora Adema eenvoudig te bewijzen. “Ooglaseren is iets wat je er als oogarts bij doet. Waarom? Omdat het een leuk onderdeel is van het vak en ongelooflijk dankbaar. Maar alleen omdat het goed gaat. Als echt tien procent van de mensen ontevreden zou zijn, zouden we niet meer laseren. Want die klagende mensen krijg je dan zo vaak op het spreekuur dat heel je praktijk verstopt raakt. Dat kun je er niet bij hebben. De complicatiekans is echt minder dan één procent.”
Vooronderzoek cruciaal
Veel complicaties zijn bovendien van voorbijgaande aard. Ze worden opgesomd in de patiëntenfolder ‘Refractiechirurgie’ van het NOG. Zo kunt u de eerste weken of maanden kringen en strepen zien rondom lichtbronnen. Of tijdelijk last hebben van droge ogen. “Dit kán een chronisch probleem worden”, waarschuwt Trap. “Maar alleen wanneer het oog vóór de behandeling al te droog was. Daarom is het vooronderzoek ontzettend belangrijk. Vandaag heb ik nog drie patiënten afgewezen voor laserchirurgie, op basis van zo’n uitgebreid vooronderzoek.”
Alleen al daarom ontraadt Trap laserbehandelingen in het buitenland. “Een taalbarrière, ook al wordt tussendoor vertaald door een tolk, geeft je nooit het onderbuikgevoel dat nodig is voor een goede afweging.” Ook is het van belang dat de oogarts zelf betrokken is bij dit vooronderzoek. “Daar kun je op letten als consument. Het gebeurt nog wel eens dat je in het vooronderzoek de dokter helemaal niet tegenkomt. Terwijl die uiteindelijk verantwoordelijk is.”
Bij de keuze van een kliniek is er nog een houvast. “Het NOG-certificaat refractiechirurg. Check op de website van NOG of NGRC of je arts zo’n certificaat heeft (oogheelkunde.org of ooglaseradvies.org). De meeste laserbehandelingen vinden plaats in particuliere klinieken. Ga daarom ook na of de kliniek van je keuze beschikt over het ZKN-certificaat, een keurmerk van Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN).”
Verschillende functies
Een honderd procent garantie is nooit te geven, zegt Trap. “Maar de gevolgen van laseren op lange termijn zijn in de regel uitstekend. Ook na een laserbehandeling kan de sterkte van het oog echter nog veranderen. We kunnen nooit garanderen dat de sterkte gedurende het leven hetzelfde blijft. Iemand met een bril houdt immers ook niet zijn hele leven dezelfde sterkte. Een oog is een levend orgaan en dat kan nog een beetje veranderen in de loop van de jaren. Maar het lasereffect is definitief en daarmee blijvend.”
Over het algemeen is een laserbehandeling mogelijk tussen de sterktes +4½ en –10. Trap: “Dit is mede afhankelijk van de staat van het oog. Er zijn mensen met een iets dunner hoornvlies dan gemiddeld en dat beperkt de mogelijkheden van behandeling. Want laseren betekent dat je iets van het hoornvlies afhaalt. En als je al minder hoornvlies hebt, kun je er ook minder afhalen. Het implanteren van een kunstlens kan dan een alternatief zijn, maar ook niet voor iedereen. Dit is eveneens afhankelijk van de kwaliteit en de bouw van het oog. Als een oog te weinig inwendige ruimte heeft om er nog een lens bij te zetten, valt die optie af.”
Sommige lasertechnieken claimen zowel het zicht van dichtbij (lezen) als in de verte prima te kunnen behandelen. “Maar daar ben ik wat terughoudend in. Je kunt de ogen wel verschillende functies geven: het ene oog laser je dan voor de verte en het andere oog voor dichtbij. Dat heet ‘monovision’. Maar niet iedereen vindt dat prettig. Ook dat kun je weer testen tijdens het vooronderzoek.”
Pro’s
- Het risico op complicaties is laag; minder dan één procent. Veel complicaties zijn van voorbijgaande aard.
- De kans op complicaties wordt minder, door goed vooronderzoek. Om complicaties te beperken is het belangrijk dat de oogarts zelf betrokken is bij het vooronderzoek en dat je de arts goed begrijpt.
- De meeste laserbehandelingen vinden plaats in particuliere klinieken. Ga na of de kliniek beschikt over het ZKN-certificaat (een keurmerk van Zelfstandige Klinieken Nederland) en het NOG-certificaat.
Contra’s
- Elke laserbehandeling is een medische ingreep en bij elke operatie kan iets misgaan. Een honderd procent garantie of de operatie lukt en dat er geen complicaties optreden, is nooit te geven.
- De eerste weken of maanden na de operatie is het mogelijk dat je kringen en strepen ziet rond lichtbronnen of last hebt van droge ogen, dit kan een chronisch probleem worden.
- Ook na een laserbehandeling kan de sterkte van het oog veranderen. De laserbehandeling is echter definitief en blijvend.
Voor meer informatie: www.ooglaseradvies.org, www.oogheelkunde.org