1. Voed de vaten
De binnenbekleding van de bloedvaten raakt beschadigd als er sprake is van aderverkalking (atherosclerose). Het is waarschijnlijk een open deur dat een mediterraan voedingspatroon ervoor zorgt dat de vaatwand zijn elasticiteit behoudt. Daarom is dit stap één bij het ontkalken.
Mediterraan eten bestaat allereerst uit veel olijfolie, olijven, verse groenten fruit en noten. Deze drie remmen ondermeer de oxidatie van cholesterol. Ook essentieel onderdeel in het mediterrane dieet: vis. De omega-3-vetzuren in vette vis (sardines, zalm, tonijn, makreel en haring) hebben indirect invloed op het ‘slechte’ LDL-cholesterol en het ‘goede’ HDL-cholesterol omdat ze vaatrisicofactoren verlagen. De vette vis zorgt ondermeer voor een lagere bloeddruk en minder ontstekingen. Ook voorkomt deze voeding dat ‘plaques’ ontstaan in de vaatwanden en de bloedvaten dichtslibben.
Er zijn ook natuurlijke lapmiddelen die de schade beperken. Uit onderzoek is bekend dat een maaltijd met een hoog vetgehalte een negatieve invloed heeft op de functie van de endotheelcellen in de vaatwand. Dit effect kunt u voorkomen door haver op te nemen in de maaltijd, in veel muesli zit haver.
Kijk niet alleen naar het zuiden, maar ook naar het oosten. Want ook het Japanse voedingspatroon bevat bestanddelen die zeer gunstig zijn voor de bloedvaten. Het bekendste voorbeeld is natto dat bestaat uit gefermenteerde sojabonen (de smaak is even wennen!). Natto bevat zeer hoge concentraties natuurlijke vitamine K2 (menaquinon-7). Vitamine K2 remt verkalking van de bloedvaten en kan zelfs reeds gevormde kalkmassa’s uit de aderen verwijderen, zo blijkt uit onderzoek. In Japan wordt natto meestal gegeten bij het ontbijt, samen met rijst. Natto is in ons land te koop in de natuurvoedingswinkel.
2. Snoep dat beschermt
Wie zijn vaten wil beschermen, doet er goed aan te kiezen voor pure chocola. Het gezondheidseffect van cacao wordt toegeschreven aan de grote hoeveelheid flavonoïden in cacao, die beschadigingen aan de vaatwanden voorkomen.
Diverse kleinschalige onderzoeken bij mensen hebben dit effect bevestigd. Bovendien is gebleken dat zelfs een kleine hoeveelheid pure chocola al gunstig uitpakt. Twee en zes uur nadat achttien proefpersonen ieder 25 gram chocolade hadden gegeten, bleek de concentratie flavonoïden in hun bloed te zijn gestegen.
3. Ontbijt met een ei
Jarenlang zijn eieren geweerd uit het menu van mensen met hart en vaatziekten. Maar inmiddels mag ook bij een verhoogd cholesterol weer een eitje worden getikt. Sterker nog: de Amerikaanse professor dr. Walter Willett (voedingsepidemioloog) vindt een ei een fantastisch voedingsmiddel omdat het rijk is aan essentiële aminozuren, essentiële vetzuren en vitamines die goed zijn voor de vaten.
Voor dit effect gaat het specifiek om vitamine B12 in ei dat kan bijdragen aan de afbraak van homocysteïne. Een hogere concentratie van het aminozuur homocysteïne is een risicofactor voor het ontstaan van hart- en vaataandoeningen. Het teveel hoopt zich op in de vaatwanden, waardoor deze langzaam verstopt kunnen raken. Voor de volledigheid: B12 zit natuurlijk niet alleen in eieren, maar ook in vette vis.
Verder is een ei rijk aan betaïne. Ook deze stof kan de hoeveelheid homocysteïne in het bloed verlagen. In een onderzoek met patiënten met hoge homocysteïnespiegels daalde de concentratie homocysteïne met maar liefst 75 procent nadat betaïne aan het menu was toegevoegd. Bovendien bevatten eieren lecithine. Lecithine is een emulgator en zorgt naast eiwit voor transport van vetten en cholesterol.
4. Laat het stromen!
Rode wijn, thee, blauwe druivensap of cranberrysap: drinken is goed voor de vaten.
Earl grey, Ceylon tea of groene thee – elke soort thee is goed voor de bloedvaten. Of preciezer gezegd: goed voor de binnenbekleding van de vaten (de endotheelfunctie). Een matige inname van rode wijn heeft eveneens een beschermend effect. Volgens dr. Jean-Paul Broustet is de Cabernet Sauvignon uit Bordeaux een prima keus. De blauwe druiven uit deze streek bevatten de grootste hoeveelheden resveratrol, een krachtige flavonoïd dat ondermeer de oxidatie van het LDL-cholesterol tegengaat.
Ook het drinken van blauwe druivensap vermindert waarschijnlijk de kans op het ontwikkelen van vaatschade. De Amerikaan dr. John Folts onderzocht met zijn team de invloed van blauwe druivensap op vaataandoeningen. Hij ontdekte dat de proefpersonen die twee weken lang druivensap hadden gedronken een vertraagde LDL-oxidatie hadden.
De Britse onderzoeker prof. dr. Roger Corder breekt tot slot een lans voor cranberrysap als vaatbeschermer. Met behulp van gekweekte endotheelcellen vergeleek hij cranberryproducten met twee typen rode wijn: een Californische Merlot en een Argentijnse Cabernet Sauvignon. Het laboratoriumresultaat was opmerkelijk: cranberrysap presteerde ongeveer even goed als de rode wijnen. Volgens Corder kan met 240 ml cranberrysap ongeveer hetzelfde worden bereikt als met 120 ml Merlot of 90 ml Cabernet Sauvignon.
5. Suppleer de vaten
Er zijn verschillende voedingssupplementen op de markt die iets kunnen betekenen voor de bloedvaten. Een voorbeeld is het natuurlijke enzym nattokinase, dat wordt gewonnen uit het al eerder genoemde natto. Ook vitamine K2 kan gunstig uitpakken voor de bloedvaten.
Het kan ook zinvol zijn een supplement te slikken dat een gunstige invloed heeft op de CRP-waarde, dit staat voor de C-reactieve proteïne dat eenvoudig en goedkoop te meten is in het bloed. De CRP-waarde geeft een indicatie van de ontstekingsactiviteit in uw lichaam. Bij een verhoogd CRP hebt u een grotere kans op hart- en vaataandoeningen. Onderzoekers van leidende instituten als Harvard zijn van mening dat de CRP-waarde een meer betrouwbare indicator is voor het hart-vaatrisico dan een meting van het cholesterol.
Visvetzuren én antioxidanten kunnen het CRP verlagen. Dit geldt ook voor één van de sterkste antioxidanten die de wetenschap kent: natuurlijke astaxanthine, dat wordt gewonnen uit alg. In 2006 bleek uit twee onderzoeken dat natuurlijke astaxanthine een gunstig effect heeft op de CRP-waarden. In één onderzoek kregen zestien mensen natuurlijke astaxanthine en negen een placebo, gedurende acht weken. Bij alle deelnemers werden voorafgaand aan de studie én aan het eind de CRP-waarden gemeten. In de astaxanthine-groep daalden de CRP-waarden met gemiddeld 21 procent binnen acht weken tijd, terwijl de waarden binnen de placebogroep juist waren toegenomen.
Tot slot: Wie anti-stollingsmedicijnen gebruikt, moet gebruik van vitamine K wel overleggen met een arts.
6. Ontspan
Mensen die uitgeput zijn, of opgebrand, hebben een drie keer verhoogd risico van een hartaanval, in vergelijking met mensen die niet vitaal zijn uitgeput. Stress is slecht voor de bloedvaten. Zo is de CRP-waarde verhoogd bij vitale uitputting en dit kan optreden na een lange periode van overmatige blootstelling aan stress.
De relatie tussen vitale uitputting en het hartinfarct is te verklaren doordat deze vorm van uitputting lichamelijk gepaard gaat met een verminderde algehele weerstand. Het hormonale systeem en het zenuwstelsel kunnen niet meer adequaat reageren. Ze liggen als het ware plat. Met als gevolg dat ontstekingsfactoren de kop op kunnen steken, met vervelende gevolgen voor de vaatwanden.
Er zijn verschillende technieken om te ontspannen. Aan de Universiteit van Tilburg loopt specifiek een onderzoek naar de invloed van mindfulness op het psychisch welbevinden van dotterpatiënten. Daarbij wordt ook gekeken naar het effect op de bloeddruk en ontstekingsfactoren. Mindfulness is gebaseerd op meditatietechnieken, yoga en kennis uit de Westerse psychologie. Het streven is meer te leven in het moment, in het hier en nu.