Wat kan je het best doen om te voorkomen dat je na het pensioen in een zwart gat valt?
– W.F. Hanneman-Kroeze
Kemal Inci, psycholoog:
Met pensioen gaan is te vergelijken met een topsporter die stopt met zijn sport. Zijn hele leven wijdde hij aan de topsport. Dat wat hij het beste kon, werd zijn levensinvulling en zijn identiteit. Hij kreeg erkenning voor zijn prestaties. Als hij stopt valt die erkenning weg.
Ook via ons werk krijgen we erkenning. Werken is dus meer dan alleen maar kostwinning. Het is een manier jezelf te ontplooien en sociale contacten op te doen. Je ontleent er identiteit en eigenwaarde aan. Werk is een vorm van zingeving.
Met pensioen gaan en je positie verliezen, kan daarom leiden tot een identiteitscrisis. Ook omdat de professionele identiteit de laatste decennia steeds dominanter wordt in de zelfbeleving van mensen. Het geeft om die reden dezelfde reacties als bij rouwverwerking na overlijden van een dierbare of een scheiding. Zeker als men vele jaren ‘getrouwd’ was met het werk.
Omdat we onze tijd en energie maar één keer kunnen besteden gaat de tijd en energie die in werk en carrière wordt gestoken, ten koste van andere essentiële zaken van het leven. Andere aspecten van onze identiteit zoals partner, gezin, familie en vrienden, kunnen zijn verwaarloosd. Of we zijn zo bezig geweest met voortdurend doen, dat we denken en voelen hebben verwaarloosd.
Als mensen zich niet goed voorbereiden op de ‘scheiding’ met hun werk en ook gedurende hun werkzame leven onvoldoende investeren in andere aspecten van hun leven, kunnen na het pensioen depressieve klachten, relatieproblemen of alcoholmisbruik ontstaan.
Om te voorkomen dat we na ons pensioen in een zwart gat terechtkomen, is het goed
verwaarloosde aspecten van onze identiteit aandacht geven. Identiteit die we ontlenen aan partner, gezin, kinderen, kleinkinderen en vrienden. Of sociale activiteiten zoals hobby’s, reizen, activiteiten, vrijwilligerswerk en spirituele ontwikkeling.
Lukt dat niet op eigen kracht? Aan het einde van hun werkzame leven bereiden steeds meer mensen zich voor op hun pensioen onder begeleiding van bijvoorbeeld een psycholoog.