Antibiotica? Probiotica! Maar waarom ook al weer? Acht praktische vragen.
Waarom ook alweer antibiotica?
Een antibioticum werkt in korte tijd krachtig tegen bacteriële ontstekingen en infecties. Als een ziekte een virusziekte is, zoals griep, helpt een antibioticum niet. Penicilline was het eerste antibioticum, maar nog altijd de meest gebruikte.
Waarom ook alweer probiotica?
Antibiotica gaan bacteriën te lijf. Maar niet alleen de ziekmakende, ook de goede darmbacteriën (de microbiota genoemd) delven het onderspit. Dit leidt tot een verstoring van de darmflora die zich bijvoorbeeld uit in diarree. Uit onderzoek weten we dat gebruik van probiotica problemen zoals diarree kan voorkomen of de duur ervan kan verkorten.
Ik heb nooit last van antibiotica: is er in mijn darm niets aan de hand?
Helaas wel. Het staat vast dat antibiotica zorgen voor een verstoring van de darmflora. Wanneer diarree optreedt, is deze verstoring het meest ernstig. Ook zonder diarree raakt de darmflora nog altijd van slag. Inname van probiotica kan de schade beperken en/of leiden tot sneller herstel van de darmflora.
Sommige goede bacteriesoorten worden door een antibioticakuur (deels) uitgeroeid. Als we niks extra’s doen, kunnen ze slechts langzaam terugkeren op hun oude niveau. Ze zijn immers nog maar met weinigen en moeten voor hun voedsel concurreren met andere bacteriën die de kuur beter hebben doorstaan. Met probiotica geef je de goede bacteriën een duwtje in de rug. (Mits in de voeding genoeg prebiotica zit … zie vraag x).
Wanneer moet je met de probiotica starten?
Er zijn allerlei momenten denkbaar: voordat de antibioticakuur begint, gelijktijdig met de kuur of pas nadat deze is afgemaakt. Orthomoleculair diëtist Marijke de Waal Malefijt adviseert zo snel mogelijk te beginnen. In elk geval tíjdens de antibioticakuur. “Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met het beperken van de schade”, aldus de diëtist. Ze raadt wel aan de anti- en probiotica niet op hetzelfde moment in te nemen. “Je weet niet welke cocktail dan in het maagdarmkanaal ontstaat. Je wilt dat de antibiotica werkzaam zijn en je wilt de darmen beschermen. Laat daarom voor de zekerheid twee tot drie uur tussen de inname.”
Hoeveel en welke probiotica heb je nodig?
Dit hangt af van meerdere factoren, zoals het type antibioticum en de gesteldheid. Probiotica zijn onder te verdelen in soorten en deze weer in stammen. De meeste onderzoeken naar de effecten van probiotica bij antibioticagebruik zijn gedaan met steeds één enkele probiotische stam. Onderzoek uit 2004 geeft echter aan dat een mix van verschillende probiotische stammen in veel gevallen meer effect kan hebben dan één enkele stam. De Waal Malefijt adviseert bij gebruik van een breed spectrum antibioticum meerdere probiotische stammen tegelijk in te zetten. “Zo’n type antibioticum maakt meer darmflora kapot.”
Een algemeen advies over de dosis is niet te geven. “Vaak hoor je: hoe groter het aantal probiotische bacteriën, hoe beter. Maar dit verschilt van persoon tot persoon. Bij iemand die fijngebouwd is, een zogenaamde ayurvedsiche ‘vata’, kan een dagdosis van minder dan één miljard bacteriën al effect hebben. Het verschilt echt per verteringstype. Iemand met gevoelige darmen kan diarree krijgen van alleen een probioticum. Laat je in het ideale geval adviseren over de probiotische stam(men) en dosering, bijvoorbeeld door een orthomoleculair diëtist of natuurarts die daar verstand van heeft.”
Hoelang moet je doorgaan?
“Een paar maanden”, zegt De Waal Malefijt. “Met een paar weken probiotica krijg je de darmflora niet helemaal op orde. Het beste is door te gaan totdat er een zekere aanhechting is van de darmflora aan de darmwand. Ik controleer dat altijd met enkele opeenvolgende ontlastingsonderzoeken. Je kunt allang van de diarree af zijn, maar nog steeds een ontregelde darmflora hebben. Dit verklaart ook waarom sommige mensen zo lang moe blijven na antibioticagebruik en vatbaarder zijn voor loopneuzen of eczeem.”
Kunnen kinderen ook probiotica gebruiken?
Ja, zelfs vanaf hun geboorte. Voor heel jonge kinderen bestaan speciale junior producten. De Waal Malefijt: “Met een probioticum voor volwassenen kun je beginnen vanaf ongeveer 12 jaar.”
En hoe zit het met prebiotica?
Prebiotica zijn stoffen die de groei van de probiotica stimuleren. Door het eten van voedsel dat rijk is aan prebiotica bevorder je het herstel van de darmflora. Voedingsvezels zijn de beste prebiotica die bestaan. Vooral de zogenaamde ‘oligosacchariden’ en ‘inuline’ worden geroemd – deze prebiotica zitten vooral in groenten. Zo is inuline te vinden in uien, asperges, bananen en chichorei.
Let op: door verkeerde voedselkeuzes kun je het herstel van de probiotica in de darmflora juist belemmeren. Een voorbeeld is suiker. Hiermee speel je ‘slechte’ darmbacteriën in de kaart, met als gevolg dat de probiotica meer concurrentie krijgen.
Antibiotica? Probiotica!
- De praktijk van orthomoleculair diëtist Marijke de Waal Malefijt is bereikbaar op tel. 0226 32 12 88 (www.gottswaal.nl; www.natuurdietisten.nl).
- De probiotica revolutie, door Gary B. Huffnagle en Sarah Wernick, ISBN 978 90 72219 17 6, €24,95.
Aanvullende info:
Over het algemeen geldt dat bij de zogenaamde ‘breed spectrum’ antibiotica – amoxicilline, ampicilline, clindamycine en de cefalosporines – het risico van diarree het groots