Isabel Boerdam over de vegetarische keuken
Tegen de echte liefhebbers van een flinke biefstuk of een kippetje in de grill zeggen dat het leven net zo leuk en lekker is zonder vlees, is als een roker ervan overtuigen dat een feestje zonder sigaret echt wel gezellig kan zijn. Toch is dat de missie van Isabel Boerdam. Deze Hippe Vegetariër, die begon als blogger, ontpopte zich tot activist en meesterbrein achter Week Zonder Vlees.
Gebke: 11 maart gaat hij weer van start: Week Zonder Vlees. In 2018 beleefde deze vegetarische week zijn première en wat voor één: 32.000 Nederlanders deden mee. Een week lang werden ze bedolven onder veel vegetarische kookinspiratie. Als het aan Isabel Boerdam ligt, bedenker van Week Zonder Vlees, kun je er dit jaar echt niet meer omheen. Overal waar je komt (in de supermarkt) en waar je kijkt (tv!) zal het gaan om lekker eten zonder vlees. Ikzelf kan niet wachten. In mijn dagelijkse tafelstrijd zit ik te springen om munitie, aangezien ik met regelmaat in een culinaire spagaat verkeer tussen dochterlief – de vleeseter – en zoonlief – de groenteverslinder. En ik ben niet de enige. Niet alleen bij mij thuis aan tafel zorgt eten voor de nodige verdeeldheid, ook in Nederland is er een heftige tweestrijd gaande. Hoogtepunt was misschien wel de rel afgelopen december rondom Allerhande, die volgens vleeseters te veel op de hand van vegans was. Er was te weinig aandacht voor braadstukken, wild en ander feestelijk vlees. De strijd verhardt tussen groenteliefhebber en vleesverslinders. En Isabel Boerdam? Die is niet bang om nog wat kolen op dat vuurtje te gooien. Sterker nog, tijdens Week Zonder Vlees lanceert ze ook nog eens haar nieuwste boek De Vegabijbel.
Gebke: “Wow, dat klinkt lijvig: De Vegabijbel.”
Isabel: “Nou en of! En dat wordt hij ook, met een stuk of 150 recepten en nog een vijftigtal basisrecepten erbij. Gelukkig heb ik me steeds meer tot receptontwikkelaar ontpopt. Overigens komt de term ‘bijbel’ niet uit mijn koker, maar is dat een idee van mijn uitgever, die een hele serie culinaire bijbels heeft uitgebracht. Die van mij is nummer zeventien.”
Gebke: “Jij bent ooit als meisje van negen jaar puur uit dierenliefde vegetarisch gaan eten. Is dat, idealisme recht uit je hart, de beste manier om niet even af en toe vegetarisch te eten, maar om in elke vezel van je lijf vegetariër te worden?”
Isabel: “Natuurlijk helpt dat idealisme. Maar als je vervolgens niet leuk en lekker kunt eten, dan verander je niet. Vanaf het moment dat ik vegetariër ben geworden, heb ik het vlees nog geen dag gemist. Ik heb gewoon altijd heerlijk gegeten. En als ik voor elke Nederlander zou mogen koken, dan durf ik te wedden dat ik aan iedereen kan bewijzen dat je geen vlees nodig hebt om lekker van je maaltijd te genieten. Dat is toch wat veel mensen weerhoudt om de verandering te maken. Als het op koken aankomt, zijn we over het algemeen redelijk conservatief. We houden vast aan een repertoire van een stuk of tien recepten die we steeds maar weer herhalen. Het zou al heel mooi zijn als een van die recepten een vegetarische variant zou worden. Maar goed, dat vraagt wel om een andere mindset. Dat je niet meer denkt: wat voor vlees zullen we vanavond eten? Maar dat je groenten centraal zet. Dat is je uitgangspunt. Vervolgens bedenk je hoe je daarbij genoeg eiwitten binnenkrijgt. Kies je voor peulvruchten, een eitje of kaas en neem je er misschien nog wat noten bij? De belangrijkste verandering begint in je hoofd.”
Gebke: “De kunst is dat je dus vanuit groente leert denken. Wat als je nou geen groente lust?”
Isabel: “Er zijn in Nederland gemiddeld 45 verschillende soorten groente goed verkrijgbaar in elke supermarkt. Daar zit echt altijd eentje tussen die je wel lust. Daarbij, laat jezelf eens verrassen. Zelf ben ik niet zo’n bloemkoolliefhebber, maar toen ik eens bloemkool uit de oven proefde, was ik echt verrast. Sowieso vind ik groenterecepten uit de oven een aanrader. Er treedt een beetje karamellisatie op, waardoor de smaak iets zoeter en intenser wordt. Het maakt groente wat spannender en daarmee ook toegankelijker. Ik had zelf in ieder geval nooit gedacht dat ik zo blij zou kunnen worden van bloemkool. Het bewijst maar weer eens dat vies echt niet bestaat en dat het erom gaat dat je weet hoe je eten lekker klaarmaakt.”
Gebke: “Op welk moment ben jij vegetarisch gaan verbinden met gezond?”
Isabel: “In mijn studententijd kwam ik erachter dat ik eigenlijk helemaal geen idee had wat gezond was en hoe je gevarieerd kookt. Ik stond graag in de keuken, maar maakte veel gerechten op smaak met kaas en at eigenlijk best wel veel hetzelfde. Daarnaast genoot ik natuurlijk van het studentenleven, sportte weinig, leefde onregelmatig en dat alles zorgde ervoor dat ik niet fit was en niet lekker in mijn vel zat. Ik was er klaar mee! Ik wilde daar écht verandering in brengen. Niet een beetje diëten, maar voor eens en voor altijd ontdekken wat gezond en bewust was. Toen ben ik naar een diëtist gegaan. Zij heeft mij veel bijgebracht. Vanaf dat moment ben ik veel gaan lezen over voeding, anders gaan koken en heb ik de leefstijl ontdekt die ik nu deel op De Hippe Vegetariër. Ik pofte mijn eerste zoete aardappel, trok mijn eerste blik kikkererwten open en maakte een mousse van avocado. Ik at superlekker en werd weer fit en energiek. Die jarenlange struggle was helemaal niet nodig geweest.”
Gebke: “Ben je De Hippe Vegetariër begonnen omdat je mensen wilde inspireren om vaker voor vegetarisch te gaan?”
Isabel: “Eerlijk gezegd wilde ik met dat blog vooral mezelf profileren. Ik ben neerlandicus, gespecialiseerd in communicatie. Na mijn studie heb ik een tussenjaar genomen om te reizen en te bedenken wat ik verder wilde. Conclusie: ik wilde vooral veel schrijven. Maar om opdrachten binnen te krijgen moet je gezien worden. Iemand tipte mij om te gaan bloggen. Dat leek me wel wat, maar waarover? Wat definieerde mij? Ik kwam al snel uit bij mijn keuze om als negenjarige meisje vegetarisch te gaan eten. Zo’n blog leek mij ideaal om vegetarisch van zijn mottige imago te ontdoen. De Hippe Vegetariër werd geleidelijk aan een weergave van mijn persoonlijke zoektocht naar het ideale eetpatroon. Vertrekpunt was de vegetarische keuken, maar daar kwam tijdens mijn studententijd gezondheid bij en vervolgens het milieu.”
Gebke: “Waarom werd juist De Hippe Vegetariër een succes?”
Isabel: “Qua timing was het perfect. Ik zat in die tijd in de vegetarische voorhoede en vegetarische bloggers waren er nog nauwelijks. Dus regelmatig wat posten, mooie recepten delen en anderen inspireren was eigenlijk al genoeg om het tot een succes te maken. Het is ook een kwestie van de aanhouder wint. En je moet durven te veranderen. Inmiddels draait De Hippe Vegetariër niet alleen maar meer om mij, maar veel meer om de lezer. Die blijkt lang niet alles interessant te vinden wat ik interessant vind. De site heeft zich ontpopt tot een platform waar die lezer centraal staat. Ik werk er trouwens ook niet meer alleen aan, maar met een heel team. We zijn in totaal met zijn achten.”
Gebke: “Dat klinkt als behoorlijk succesvol.”
Isabel: “En gezellig, dat vooral.”
Gebke: “Vorig jaar heb je voor het eerst Week Zonder Vlees opgezet. Dat was meteen een succes. Daarmee heb je je ook een beetje ontworstelt aan het imago van ‘gewone’ blogger en ben je meer een activist geworden. Is dat een bewuste keuze geweest?”
Isabel: “Nou ja, activist? Ik zie mezelf meer als vegetarisch expert. Maar inderdaad, op een zeker moment was het voor mij niet meer genoeg om mijn stem te laten horen, ik wilde de wereld veranderen en ik geloof echt dat die verandering begint op je eigen bord. En ik geloof ook dat vegetarisch eten de manier is om beter voor jezelf te zorgen, voor deze wereld en de dieren die erop leven. Maar als je die boodschap zo luid verkondigt, dan leidt dat nogal eens tot boze reacties. ‘Waar bemoei je je mee?’, wordt dan geroepen.”
Gebke: “Deels hebben die mensen misschien nog gelijk ook, want waar bemoei je je mee?”
Isabel: “Deze discussie heb je echter niet of nauwelijks als het gaat om andere milieumaatregelen zoals plastic scheiden of iets dergelijks. Ja, natuurlijk doe je dat! Maar als het om eten gaat, lopen de emoties hoog op. Zo hoog dat als je niet uitkijkt, alle deuren dichtgaan. En dat is het laatste wat ik wil. Proeven is geloven, daarvan ben ik overtuigd. Maar als je daar al niet voor openstaat… Tja, dan zijn alle kansen verkeken. Voor mij is het altijd zo ontzettend makkelijk geweest om lekker te eten zonder vlees. Dat wil ik delen. Ik wil mensen vooral laten proeven, zodat ze zelf kunnen ontdekken en ervaren hoe het anders kan. Daarvoor moet die deur wel openstaan. Zodra mensen zich bedreigd voelen en het idee hebben dat je iets van ze afpakt, dan is er geen dialoog meer mogelijk. Ik wil vooral die dialoog blijven voeren.”
Gebke: “Je ziet dat eten steeds meer polariseert. Aan de ene kant is vegetarisch eten het geitenwollensokkenimago allang voorbij en wordt het meer en meer mainstream. Maar Allerhande kreeg onlangs nog een lading kritiek over zich heen, omdat er te weinig aandacht voor vlees zou zijn in de decembereditie. Hoe komt dit, denk je?”
Isabel: “Lastig vind ik dat. Het is voor mij zo evident dat minder vlees eten the way to go is. Daar is wat mij betreft geen speld tussen te krijgen. Als je dat vlees vervangt door groente en peulvruchten, dan doe je daar niet alleen je lijf een plezier mee (meer vezels en vitamine), maar ook de planeet. Nederland heeft er bovendien voor getekend om de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent te hebben teruggedrongen. Zoals we nu bezig zijn, gaat dat nooit lukken. De vleesindustrie draagt ontzettend bij aan de CO2-uitstoot en beïnvloedt daardoor ook de luchtkwaliteit, die echt behoorlijk slecht is in Nederland. Het kost daarnaast nog eens enorm veel water om vlees te kweken en te verwerken. Nederlanders vinden keuzevrijheid ontzettend belangrijk. Ik ook. Maar als je kijkt naar wat er om je heen gebeurt, dan heb je eigenlijk geen keuzevrijheid meer. Geef die vegetarische maaltijd tenminste een kans. En ja, er zijn uiteraard meer wegen die naar Rome leiden, je kunt dus ook andere stappen nemen om ‘groener’ te leven. Niet iedereen kan een elektrische auto betalen, iedereen kan wel minder vlees eten. Er is geen enkele andere milieumaatregel zo makkelijk en goedkoop door te voeren in je leven als vaker voor vegetarisch gaan.”
Gebke: “Is dat ook de reden waarom je de Tweede Kamer wilt laten deelnemen aan Week Zonder Vlees?
Isabel: “Er wordt in de Tweede Kamer zo druk gesproken over klimaatdoelstellingen en hoe we die gaan behalen, maar wat ik me dan afvraag is: wat doen die politici zélf voor het milieu? Je leest bijna wekelijks in de krant over het veranderende klimaat en die berichten worden steeds urgenter en aangrijpender. Daarnaast hebben we natuurlijk het klimaatakkoord getekend en het begon me te irriteren hoeveel daarover gepraat wordt, maar hoe weinig dat praktisch en doelmatig gemaakt wordt voor de gewone Nederlander. Hoe kunnen we nu, hier, vandaag ons steentje bijdragen aan een beter milieu? Dat kan alleen al door te kiezen voor een vegetarische curry. Dus laten we alsjeblieft geen tijd meer verspillen en onze koers wijzigen! Elke kleine stap is er één. Een groenere politiek is uiteraard ook belangrijk, maar een deel van de oplossing begint echt bij jezelf. Geen woorden, maar daden. Politici hebben een voorbeeldfunctie. Geef dat signaal af en doe mee aan Week Zonder Vlees.”
Gebke: “Inmiddels ben je in conclaaf met de politiek en dan te bedenken dat je vorig jaar Week Zonder Vlees bedacht hebt aan je keukentafel.”
Isabel: “Het klopt wat je zegt: het idee voor Week Zonder vlees heb ik inderdaad aan mijn keukentafel uitgedacht en het stond binnen twee dagen op papier. Toen begon het echte werk pas: het vinden van geldschieters. Ik had bedacht dat ik vijf grote partijen nodig had die elk 20.000 euro zouden inbrengen. Maar na drie maanden vragen en leuren was er geen bank of bedrijf bereid zo’n bedrag te investeren. Ik was redelijk ten einde raad, toen ik ineens op het idee kwam om niet aan vijf geldschieters 20.000 euro te vragen, maar aan vijftig partijen 2000 euro. Dat was een gouden vondst. Niet alleen had ik binnen no time al die investeerders binnen, ik had ook een heel netwerk om me heen verzameld dat mij wilde helpen om van Week Zonder Vlees een succes te maken. Iedereen was enthousiast! Iedereen wilde wel wat doen. Zo heeft Week Zonder Vlees kunnen uitgroeien tot een nationale stroming. Ook hierbij is timing alles. Ik denk niet dat het vijf jaar geleden zo groot had kunnen worden. Toen stond Nederland veel minder open voor vegetarisch eten dan nu. We zijn ons überhaupt meer bewust van het belang van gezonde voeding. Weten en doen zijn echter twee verschillende zaken. Heel veel mensen weten gewoon nog niet hoe je snel, leuk, lekker en gezond kunt koken. Week Zonder Vlees kan daarin verandering brengen.”
Gebke: “Wat is jouw ideaal? Zou jij het liefst heel Nederland willen ‘bekeren’ tot de vegetarische keuken?”
Isabel: “Ben je mal! Ik wil vooral dat mensen hun hart openen voor vegetarisch eten, zo vergroot je de kans dat ze ook hun keuken openstellen om eens te experimenteren om te koken zonder vlees. Elke stap is er eentje en kan een verschil maken. Maar ik wil van niemand een vegetariër maken. Je moet niets van mij. Ik wil alleen laten zien hoe het wel kan, op een positieve manier. Leuk, lekker, makkelijk en snel. Alleen dan verbind je mensen. En daar draaien koken en eten om.”
Isabel in het kort
Leeftijd 28 Burgerlijke staat Verliefd en samenwonend Woonplaats Amsterdam Missie Iedereen laten ontdekken hoe lekker vegetarisch kan zijn Bekend van dehippevegetarier.nl, bedenker van Week Zonder Vlees, schrijver van culinaire boeken zoals De Vegabijbel Carrière Eigenaar Green Food Lab Droom De vegetarische expert van Nederland zijn, worden en blijven.
Meer weten:
- Dehippevegetarier.nl
- Weekzondervlees.nl
- De Vegabijbel, Isabel Boerdam, ISBN 9789048847082, € 31,99. Verschijningsdatum: 8 maart