Is botontkalking een oude-mensenkwaal? Wat kan ik er zelf tegen doen? En: kan mijn partner het ook krijgen? Leer alles over botontkalking in deze quiz.
Vragen
1. Hoeveel Nederlanders hebben botontkalking?
A. 500.000
B. 800.000
C. 1 miljoen
D. 1,2 miljoen
2. Het belangrijkste wapen ‘tegen’ botontkalking is meer calcium (kalk) eten
A. Klopt
B. Klopt niet
3. Als een 70-jarige vrouw meer dan twee centimeter is gekrompen, komt dat door botontkalking
A. Waar
B. Niet waar
4. Op welke leeftijd hebben we de sterkste botten?
A. 20 jaar
B. 30 jaar
C. 40 jaar
D. 50 jaar
5. Waar of niet waar? Van wijn krijg je sterke botten
A. Waar
B. Niet waar
6. De belangrijkste oorzaak van botontkalking is:
A. Hormonale veranderingen
B. Gebrek aan kalk (calcium)
C. Gebrek aan vitamine D
D. Ouder worden
7. … zorgt voor een snellere botafbraak
A. Zonnen
B. Cola drinken
C. Botbreuk
D. Overgewicht
8. Hoeveel procent neemt ons skelet in van het hele lichaamsgewicht?
A. 10 procent
B. 20 procent
C. 30 procent
D. 40 procent
9. Welk mensenbot is het grootste?
A. De schedel
B. De heupgewrichten
C. De scheenbenen
D. De dijbenen
10. Wat is een echte botvitamine?
A. Vitamine A
B. Vitamine B
C. Vitamine C
D. Vitamine D
11. Welke plant is volgens de fytotherapie bij botontkalking?
A. Goudsbloem
B. Weegbree
C. Basilicum
D. Bamboe
12. Wat zijn ook risicofactoren van botontkalking?
A. een botbreuk na het 50e jaar
B. zeer vroege overgang
C. anti-hormoonmedicijnen
D. langdurig gebruik van prednison
13. Kinderen hebben meer botten dan volwassen – waar of niet waar?
A. Waar
B. Niet waar
14. Antioxidanten in voeding hebben invloed op botontkalking
A. Niet waar
B. Waar
15. Stel: je lust geen zuivel. Wat kun je dan eten om toch voldoende calcium binnen te krijgen?
A. Gedroogde abrikoos
B. Sesamzaad
C. Boerenkool
D. Broccoli
16. Botontkalking is een vorm van reuma
A. Ja
B. Nee
17. Ook jongeren kunnen botontkalking krijgen
A. Ja
B. Nee
Antwoorden
1. Hoeveel Nederlanders hebben botontkalking? B. 800.000
Een op de drie vrouwen en een op de negen mannen krijgt te maken met botontkalking (osteoporose). Bij hen wordt meer bot afgebroken dan er wordt opgebouwd waardoor de botten ‘poreus’ worden. Dit kan ernstige gevolgen hebben en leiden tot chronische pijn, botbreuken en ingezakte wervels. Het proces van botontkalking verloopt ongemerkt; pas als er een botbreuk optreedt, is het duidelijk dat er sprake was van botontkalking.
2. Het belangrijkste wapen ‘tegen’ botontkalking is meer calcium (kalk) eten. B. Klopt niet
Feitelijk is er bij botontkalking geen sprake van minder kalk in de botten, maar van botarmoede. Er verdwijnt niet alleen kalk uit het bot maar de hele structuur van het bot verzwakt. Om botontkalking tegen te gaan is genoeg calcium eten (in zuivel en groente) belangrijk, maar voldoende bewegen en in zonlicht ook. Door zonlicht maakt de huid namelijk vitamine D aan wat belangrijk is voor de botten. Ook beweging is goed voor de botten, vooral beweging waarbij ons lichaamsgewicht rust op onze botten (wandelen, touwtje springen of de trap op- en aflopen).
3. Als een 70-jarige vrouw meer dan twee centimeter is gekrompen, komt dat door botontkalking. A. Waar
Krimpen of inzakken is een kenmerk van botontkalking. Mensen kunnen wel tien centimeter krimpen door het hoogteverlies van de wervels.
4. Op welke leeftijd hebben we de sterkste botten? B. 30 jaar
De maximale totale botmassa (de piekbotmassa) bereiken we als we gemiddeld 30 jaar zijn. Het skelet is dan het toppunt van stevigheid en kracht. Daarna wordt er meer botweefsel afgebroken dan opgebouwd en neemt de botdichtheid af. Hoewel er dus voortdurend bot wordt opgebouwd (bij een volwassene wordt vijf procent van het botweefsel elk jaar vervangen), gaat de afbraak nog sneller.
5. Waar of niet waar? Van wijn krijg je sterke botten. A. Waar De bo
tten van vrouwen hebben baat bij het drinken van wijn – mits het drinken met mate is. Wie langdurig te veel drinkt, verhoogt juist het risico op botontkalking en botbreuken. Een kanttekening: de conclusie kwam wel uit Frans onderzoek …
6. De belangrijkste oorzaak van botontkalking is:D. Ouder worden
Normaal gesproken vernieuwt botweefsel continu. Oude botcellen verdwijnen en nieuwe worden aangemaakt. Bij het ouder worden, slaat de balans door naar meer afbraak dan opbouw. In de overgang gaat deze afbraak van bot nog sneller doordat vrouwen dan minder oestrogeen aanmaken. Vrouwen verliezen soms wel tot zes procent per jaar aan botmassa! Om die reden wordt botontkalking soms als overgangskwaal gezien, hetgeen dus maar een deel van het verhaal is: de botontkalking start al vanaf ons dertigste en niet alleen bij vrouwen maar ook bij mannen. Ook een gebrek aan kalk en vitamine D veroorzaken botontkalking. En omdat we ouderdom en de overgang niet te vermijden is, is het van belang die andere risicofactoren zo goed mogelijk te vermijden.
7. … zorgt voor een snellere botafbraak. B. Cola drinken
Er zijn verschillende factoren die zorgen voor een betere botopbouw: regelmatig bewegen, goede voeding en zonnen (vitamine D). Maar er zijn ook zaken die slecht zijn voor de botopbouw; vooral calciumafdrijvende middelen (cola en koffie) en fosfor (cola, additieven) hebben een negatieve invloed op de bothuishouding.
8. Hoeveel procent neemt ons skelet in van het hele lichaamsgewicht? A. 10 procent
Alle botten bij elkaar nemen tien procent van ons lichaamsgewicht in. Er bestaan overigens geen mensen met zwaardere of minder zwaardere botten.
9. Welk mensenbot is het grootste? D. De dijbenen
De dijbenen zijn het grootst. Als we er stevig de pas in hebben, moeten ze bij iedere stap een kracht opvangen van gemiddeld 83 kg per vierkante centimeter. Onze kleinste botten zijn de gehoorbeentjes in het middenoor. Ze vervoeren geluidstrillingen van het inwendige oor naar het trommelvlies en kunnen alleen met een microscoop gezien worden.
10. Wat is een echte botvitamine? D. Vitamine D
Vitamine D is nodig voor de opname van mineralen in het bot. Deze vitamine wordt in het lichaam gevormd als we in de zon zitten. Het belang van vitamine D in de preventie en behandeling van botontkalking is jarenlang ernstig onderschat. De standaardregel is dat er voldoende vitamine D wordt aangemaakt als we elke dag 15 minuten in het daglicht zijn. Maar over die stelregel is veel discussie. Zo is de zon de 40e breedtegraad (zoals in Nederland) niet krachtig genoeg; de mensen in Nederland zouden in de wintermaanden helemaal geen vitamine D aanmaken. Ook is er veel discussie gaande over welke hoeveelheid vitamine D voldoende is. Verschillende deskundigen menen dat de huidige normen te laag zijn.
11. Welke plant is volgens de fytotherapie goed tegen botontkalking? D. Bamboe
Uit de fytotherapie zijn er een aantal ‘botkruiden’ bekend. Bamboe is er een van. Ook heermoes, alfalfa en lithothamnium (gemaakt van kalkhoudende algen) stimuleren de aanmaak van botcellen. Wijnpit OPC zorgt bij botbreuken voor het herstel van beschadigde cellen en voor de bevordering van de bloedcirculatie.
12. Wat zijn ook risicofactoren van botontkalking? B,C, D
Ouder worden en de overgang worden vaak gekoppeld aan botontkalking. Maar er zijn meer risicofactoren. Een zeer vroege overgang, hormonale medicijnen na borstkanker (anti-oestrogenen) en langdurig gebruik van prednison zijn belangrijke risicofactoren. Volgens deskundigen zijn de meeste mensen zich daarvan niet bewust. Als de mensen met een hoog risico zich zouden laten behandelen, zou de kans op een botbreuk met vijftig procent kunnen worden teruggebracht bleek uit Amerikaans onderzoek (universiteit van Massachusetts).
13. Kinderen hebben meer botten dan volwassen – waar of niet waar? A. Waar
Het skelet van een baby bestaat voor een groot deel uit kraakbeen. Dit elastische materiaal kan tijdens het passeren van het geboortekanaal goed worden ingedrukt, wel zo handig tijdens de bevalling. Kinderen worden geboren met 350 nogal zachte botten. In de loop van de tijd vergroeien veel van die beenderen met elkaar. In het kraakbeen zet zich dan kalk af, dat verandert in compact bot. Als we volwassen zijn, telt ons geraamte 206 beenderen. Toch is dat geen vaste regel; sommige mensen hebben een wervel of een paar ribben extra.
14. Antioxidanten in voeding hebben invloed op botontkalking B. Waar
Door te weinig antioxidanten neemt de afbraak van botweefsel toe. Voeding met veel verse groenten en vis zorgt voor de nodige antioxidanten. Eventueel zijn er ook supplementen (antioxidanten-complex).
15. Stel: je lust geen zuivel. Wat kun je dan eten om toch voldoende calcium binnen te krijgen? Geen van deze antwoorden
In al deze voedingsproducten zit calcium, maar het is te weinig om aan de noodzakelijke hoeveelheid calcium per dag te komen. Het is vrijwel niet mogelijk om de aanbevolen hoeveelheid calcium alleen uit plantaardige producten binnen te krijgen. Wie echt helemaal geen zuivel eet (geen melk, yoghurt of kaas), moet een calciumsupplement overwegen.
16. Botontkalking is een vorm van reuma. A. Ja
Botontkalking wordt beschouwd als een vorm van reuma.
17. Ook jongeren kunnen botontkalking krijgen. A. Ja
Er zijn ook jongeren met osteoporose. Dit kan komen door een erfelijke oorzaak of veganistische voeding.