Het is al jaren bekend dat darmkanker vaker voorkomt bij mensen die veel vlees eten. Maar de Wereldgezondheidsorganisatie gaat een stap verder. Zij stellen dat het eten van rood en bewerkt vlees kankerverwekkend is. Wat is de relatie tussen vlees en kanker? Mag je nooit meer hamburgers eten? En wat eet je dan wel? Alle feiten op een rij.
Dat rood en bewerkt vlees door de belangrijkste gezondheidsorganisatie, de WHO, op de lijst van kankerverwekkende middelen werd gezet, was afgelopen jaar groot nieuws. Insiders zagen het als bevestiging dat vlees ongezond is.
Wat is de relatie tussen kanker en vlees?
Het eten van té veel vlees vergroot het risico op kanker. Maar het risico op kanker blijft gelukkig klein. Dat zit zo: als je honderd mensen hebt, krijgen daarvan zes mensen in hun leven darmkanker. Volgens de WHO wordt dat risico 18 procent lager als mensen vijftig gram bewerkt vlees per dag minder eten. Van de honderd mensen krijgen dus geen zes mensen kanker, maar vijf.
Klopt het dat ham ook rood vlees is?
Ja. Het woord ‘rood’ slaat niet op een rode kleur die het vlees kan hebben ná het bakken en grillen, zoals biefstuk. Al het vlees afkomstig van zoogdieren valt onder rood vlees; dat is dus het vlees van koe (kalf), schaap (lam), varken, paard en geit. Gevogelte zoals kip valt hier dus niet onder. Onder bewerkt rood vlees valt al het vlees dat behandeld is om de smaak en/of houdbaarheid te verbeteren, denk aan worst of gehakt.
Is al het vlees even gevaarlijk?
Nee. Rood en bewerkt vlees staat op de lijst van eten dat kankerverwekkend kan zijn. Deze lijst is verdeeld in verschillende groepen. Bewerkt vlees valt onder ‘groep 1’, producten in deze groep zijn kankerverwekkend. Rood vlees valt onder ‘groep 2’, dit is waarschijnlijk kankerverwekkend.
Hoeveel bewerkt vlees eten is te veel?
De conclusie van de WHO is dat elke dag vijftig gram bewerkt vlees eten, de kans op darmkanker met 18 procent vergroot. Bewerkt vlees, zoals vleeswaren, zijn vaak verpakt per 100 gram. De kans dat je meer dan 50 gram (een half pakje vleeswaren!) per dag eet, is klein. Niet alleen vleeswaren is bewerkt vlees, gehakt ook omdat het geconserveerd is met zout.
Hoeveel rood vlees is te veel?
Er wordt gesteld dat 100 gram rood vlees eten of meer, de kans op darmkanker met 17 procent vergroot. Een gemiddeld portie bij een (avond)maaltijd is 75 tot 100 gram gebakken vlees. Daar eten we al snel.
Is rood vlees net zo slecht als roken?
Nee. Rood en bewerkt vlees eten, is níet slechter dan andere erkende kankerveroorzakers zoals roken. De lijst met categorieën laat niet zien hoe kankerverwekkend het is, alleen dát het kankerverwekkend is. Volgens KWF Kanker Bestrijding krijgen jaarlijks 19.000 mensen in Nederland kanker door roken, terwijl ruim 2500 mensen dit krijgen door het eten van bewerkt en rood vlees.
Ophef om niets?
Nee, want het is nooit verkeerd om kritisch naar je voedingspatroon te kijken en in dit geval je vleesconsumptie. Bovendien is het goed eens naar de getallen te kijken; zowel de KWF Kanker Bestrijding als het Voedingscentrum houden hógere aantallen vlees aan als veilig. (Het advies van KWF Kanker Bestrijding is maximaal 500 gram rood vlees per week en het Voedingscentrum 100 tot 125 gram vlees(waren) per dag). Eet je volgens deze adviezen, dan zit snel over de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van de WHO.
Wat zijn gezonde vleesvervangers?
- Eet meer groente op je boterham, door het bijvoorbeeld simpel met komkommer of tomaat te beleggen. Of maak sandwichspread van Griekse yoghurt en fijngesneden groente zoals augurk en paprika.
- Kook regelmatig vegetarisch en vervang vlees vaker voor vis. Ook als lunch. Denk aan haring op brood, een tonijnsalade of sushi.