Zijn ze wit? Staan ze recht? Als het over de tanden gaat, gaat het altijd over hun cosmetische kant. Terwijl het eigenlijk moet gaan over een gezond gebit. Maar wat is eigenlijk de beste manier om gezonde tanden en kiezen te krijgen? Lees het in deze quiz.
Vragen
1. Hoe lang poetst de gemiddelde Nederlander zijn tanden per poetsbeurt?
A. 46 seconden
B. 2 minuten
C. 1 minuut en 10 seconden
2. Wat is tandplaque?
A. Suikers die zich op het tandglazuur afzetten
B. Kalkaanslag
C. Bacteriën en voedselresten
3. Waardoor wordt cariës (gaatjes) veroorzaakt?
A. Suiker in voeding
B. Bacteriën in de mond
C. Gebrek aan vitamine D
4. Welke drank helpt bij de voorkoming van cariës?
A. Vlierbessensap
B. Thee
C. Cranberrysap
D. Water
5. Welke borstel, borstelt beter?
A. Een ‘gewone’ handtandenborstel
B. Een elektrische tandenborstel
C. Beide borstels zijn even goed
6. Wat doet fluor?
A. Het beschermt het tandglazuur
B. Het stimuleert de groei van de tanden bij kinderen
C. Het beschermt het tandvlees
7. Wanneer is het beste moment om de tanden te poetsen?
A. Voor het ontbijt
B. Na het ontbijt
C. Het hangt ervan af wat er gegeten is
D. Maakt eigenlijk niet uit
8. Hoeveel tanden en kiezen telt het blijvende gebit?
A. 36
B. 28
C. 22
9. Wanneer zijn kinderen in staat om goed hun eigen tanden te poetsen?
A. Rond hun vijfde jaar
B. Als ze zes zijn
C. Na hun achtste
10. Wie ernstige tandvleesontsteking of parodontitis heeft, heeft een hoger risico op …
A. Diabetes
B. Reuma
C. Hart- en vaatziekten
D. Eczeem
11. Hoe kan het dat rokers vaker ontstoken tandvlees hebben dan niet-rokers?
A. Hun tandvlees is minder doorbloed en daardoor neemt de afweer tegen bacteriën in tandplaque af.
B. Schadelijke stoffen in sigarettenrook irriteren de tandzenuwen.
C. Bacteriën in het filter irriteren het tandvlees.
12. Welke functie heeft tandpasta?
A. Het verwijdert tandplaque
B. Het is het transportmiddel voor fluoride
C. Het maakt de tanden iets witter
13. Maakt het voor het gebit uit hoe vaak wij per dag eten?
A. Nee
B. Ja
14. Waardoor ontstaat tanderosie?
A. Door zuren die het tandglazuur aantasten.
B. Door kauwen op te harde snoepjes.
C. Door zoetigheid.
15. Wat is er toegevoegd aan een tandvleesversterkende tandpasta?
A. Een hoge concentratie minerale zouten.
B. Een klein beetje bijenwas.
C. Extra fluoride.
16. Bij zwangere vrouwen is het risico op tandvleesontstekingen
A. Groter
B. Even groot
C. Kleiner
17. Wanneer is het raadzaam een mondspoelmiddel te gebruiken?
A. Bij pijnlijke tandhalzen.
B. Bij een beugel.
C. Bij bloedend tandvlees.
18. Waardoor wordt halitose (slechte adem) veroorzaakt?
A. Door bacteriën op de tong die zwavel produceren
B. Door knoflook
C. Door tandplaque
19. … procent van de Nederlanders is bang voor de tandarts
A. 23 procent
B. 42 procent
C. 56 procent
20. Tanden bleken is…
A. Veilig
B. Niet veilig.
C. Veilig, mits je voor de goede methode kiest
21. Als je niet kunt poetsen na het eten, is ook het eten van … goed voor het gebit
A. Kauwgom met xylitol
B. Een klein stukje kaas
C. Een korst brood
D. Een appel
Antwoorden van de tandenquiz
1. Hoe lang poetst de gemiddelde Nederlander zijn tanden per poetsbeurt? A. 46 seconden
… en dat is volgens de experts veel te weinig. Om het gebit helemaal vrij te maken van tandplaque moeten we minstens twee minuten poetsen. Voor mensen met een ‘moeilijk’ gebit is zelfs dat nog te weinig.
2. Wat is tandplaque? C. Het geheel van bacteriën en voedselresten.
Als de plaque niet goed wordt wegpoetst, kan het door het calcium uit het speeksel verkalken. Dan krijg je tandsteen. Tandsteen kan onder het tandvlees gaan groeien en daar zorgen voor botafbraak met uiteindelijk tandverlies als risico. Daarom is het raadzaam om één keer per jaar het tandsteen te laten verwijderen bij de tandarts.
3. Waardoor wordt cariës (gaatjes) veroorzaakt? B. Gaatjes worden veroorzaakt door bacteriën die zuren produceren.
Het is een groot misverstand dat gaatjes worden veroorzaakt door suikerrijke voeding. Voeding is alleen de indirecte boosdoener. Onze voeding is namelijk ook voeding voor de bacteriën in de mond. Sommigen van die bacteriën zetten suikers en zetmeel om in zuren en scheiden die uit. Door de uitscheiding van zuren daalt de pH. Door het zuur neemt de oplosbaarheid van het tandglazuur toe.
4. Welke drank helpt bij de voorkoming van cariës? B. Thee.
Deze drank voorkomt dat de bacteriën zuren vormen; dit verhindert de vorming van tandplak. Thee kan het mechanisme van tandcariës dus tegengaan. Deze goede eigenschap wordt zowel aan groene als zwarte thee toegeschreven.
5. Welke borstel, borstelt beter? B. Een elektrische tandenborstel.
Met een tandenborstel borstel je de plaque van de tanden. Dat kun je feitelijk bereiken met alle borstels. Maar met een elektrische tandenborstel het makkelijkst. De bewegingen die je met de handtandenborstel moet maken om de tanden plaquevrij te maken, maakt de elektrische tandenborstel automatisch. Je hoeft hem dus alleen maar goed te plaatsen. Voor beide borstels geldt dat de juiste poetstechniek belangrijk is. Zo gebruiken veel mensen de elektrische als een gewone tandenborstel.
6. Wat doet fluor? A. Fluor versterkt de tanden door het tandglazuur te beschermen tegen zuuraanvallen. De stof wordt door de tanden opgenomen.
7. Wanneer is het beste moment om de tanden te poetsen? D. Het maakt eigenlijk niet uit.
Of beter gezegd: het belangrijkste criterium voor een goede poetsbeurt is het aantal minuten. Met aandacht poetsen en flossen is belangrijker dan wanneer we eten. Wie ontbijt met een glas jus d’orange, kan overigens beter de tanden voor het ontbijt poetsen. Sinaasappelsap is van nature zuur en maakt het glazuur van de kiezen ietsjes zacht. Wie direct na een ‘zuur’ ontbijt de tanden poetst, beschadigt het zachte glazuur gemakkelijk. Wacht dan een uurtje met poetsen. Heeft u daarvoor geen tijd? Poets de tanden dan voor het ontbijt lekker uitgebreid.
8. Hoeveel tanden en kiezen telt het blijvende gebit? B. 28 tanden en kiezen.
Het totale aantal kan oplopen tot 32 als de verstandskiezen doorkomen. Dat gebeurt meestal tussen het achttiende en eenentwintigste levensjaar.
9. Wanneer zijn kinderen in staat om goed hun eigen tanden te poetsen? C. Na hun achtste.
Goed poetsen is technisch moeilijk. De fijne motoriek moet goed genoeg ontwikkeld zijn om die techniek goed uit te voeren. Dat duurt meestal tot het achtste of negende levensjaar. Een indicatie dat de fijne motoriek uit ontwikkeld is, is het moment waarop een kind netjes en duidelijk kan schrijven. Tot die tijd is het raadzaam voor ouders om de tanden na te poetsen. Dit kan veel problemen voorkomen. Zowel op jonge als op latere leeftijd.
10. Wie ernstige tandvleesontsteking of parodontitis heeft, heeft een hoger risico op …
C. Ernstige tandvleesontsteking of parodontitis verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Bij een ernstige tandvleesontsteking is het aantal bacteriën in de mond namelijk veel groter dan gewoonlijk. Daarmee is het risico dat deze bacteriën in de bloedbaan terechtkomen ook groter. In de bloedbaan worden de bacteriën weliswaar opgeruimd, maar soms kan er een ontstekingsreactie worden opgewekt in de vaatwand. Dat kan de ontwikkeling van aderverkalking versnellen en dat geeft een groter risico op trombusvorming (trombose). Het verhoogt ook het risico op vernauwing van de slagaders door vetafzetting. Uit onderzoek is gebleken dat hoe meer bacteriën er in de mond aanwezig zijn, hoe kleiner de diameter van de slagader is. Ook kunnen bacteriën zich bijvoorbeeld hechten op een hartklep en daar een ontsteking veroorzaken.
11. Hoe kan het dat rokers vaker ontstoken tandvlees hebben dan niet-rokers?
A. Rokers zijn meer vatbaar voor ontstoken tandvlees dan niet-rokers doordat de vernauwing van de bloedvaten ervoor zorgt dat hun tandvlees minder doorbloed is. Hierdoor neemt de afweer tegen bacteriën in de tandplaque af. Vaak hebben rokers niet in de gaten dat zij ontstoken tandvlees hebben doordat het tandvlees minder snel bloedt. Ook dat komt door de vernauwde bloedvaatjes. Roken bevordert dus niet alleen tandvleesontsteking, het onderdrukt ook de signalen ervan.
12. Welke functie heeft tandpasta?
B. Tandpasta is niet per se nodig voor het verwijderen van tandplaque. Plaque kan gewoon met een tandenborstel van de tanden geborsteld worden. Tandpasta heeft geen extra verwijderend effect. Tandpasta is vooral belangrijk omdat het een handig middel is om fluoride in de mond te brengen. Fluoride is nodig om tanden en kiezen minder kwetsbaar te maken voor zuuraanvallen van bacteriën. Verder geeft het een frisse smaak en dat is natuurlijk ook erg prettig
13. Maakt het voor het gebit uit hoe vaak wij per dag eten?B. Ja! Het maakt voor het gebit veel uit hoe vaak wij per dag eten.
Ons speeksel neutraliseert de zuren die de bacteriën produceren als wij eten. Speeksel beschermt ons dus. Wie heel vaak per dag eet, geeft het gebit onvoldoende kans te herstellen. Om diezelfde reden is het ‘beter’ om een kind in één keer zes dropjes te geven dan zes keer één dropje gedurende de dag. Want met zes keer één snoepje krijgt het gebit zes keer een zuurstoot en met in één keer zes snoepjes is dat er maar één. Hetzelfde geldt voor cola of sportdranken: wie ze graag drinkt, kan het beter in één keer opdrinken en niet telkens een klein slokje. Spoel daarna het gebit met water of melk.
14. Waardoor ontstaat tanderosie? A. Door zuren die het tandglazuur aantasten.
Daardoor slijt het gebit. Tanderosie is een sluipend proces dat niet gemakkelijk te herstellen is. Het gaat er bij tanderosie niet alleen om hoevéél zure producten we eten of drinken. Maar ook om de frequentie waarmee we dat doet en hoe lang we ze in de mond houdt. Wanneer tanderosie niet wordt voorkomen, kunnen zuren het tandglazuur en vervolgens zelfs het blootliggende tandbeen oplossen.
15. Wat is er toegevoegd aan een tandvleesversterkende tandpasta? A. Een hoge concentratie minerale zouten.
Een tandvleesversterkende tandpasta bevat een hoge dosis minerale zouten. Vandaar dat deze tandpasta’s vaak zout smaken in plaats van fris.
16. Bij zwangere vrouwen is het risico op tandvleesontstekingen. A. Bij zwangere vrouwen is het risico op tandvleesontsteking (gingivitis) groter.
Dat komt door het hormoon progesteron dat het tandvlees verslapt. Daardoor kan het eerder gaan bloeden. Bovendien zwelt het tandvlees meer tijdens de zwangerschap. Vrouwen die al voor de zwangerschap last hebben van tandvleesontsteking hebben hier tijdens de zwangerschap vaak nog meer last van. Het is belangrijk tandvleesontsteking te behandelen, zeker tijdens de zwangerschap. Uit onderzoek is gebleken dat onbehandelde tandvleesontsteking kan leiden tot vroeggeboorte. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ontstekingen weeën kunnen opwekken. Daarnaast kunnen bacteriën via de bloedbaan in de placenta komen en daar een afstotingsreactie veroorzaken. Zwangere vrouwen wordt daarom aangeraden om extra aandacht te besteden aan hun mondhygiëne.
17. Wanneer is het raadzaam een mondspoelmiddel te gebruiken? B. Bij een beugel.
Wie een beugel draagt, loopt een verhoogd risico op cariës omdat de borstel moeilijk overal de tandplaque kan wegpoetsen.
18. Waardoor wordt halitose (slechte adem) veroorzaakt? A. Door bacteriën op de tong die zwavel produceren.
Bacteriën in voedselresten produceren op het achterste deel van de tong zwavel. Dat ruikt onaangenaam. Eén op de zeven mensen heeft last van halitose. Op een ruwe tong blijven makkelijker voedselresten achter dan op een gladde tong. Iemand met een ruwe tong heeft meer kans op tongbeslag en dus op halitose. Ouderen hebben vaak meer tongbeslag dan jongeren. Halitose gaat niet vanzelf over. Om het te verhelpen werkt een tongreiniger het best. Daarmee kunnen de bacteriën en het slijm van de tong worden afgeschraapt.
19. C. 56 procent van de Nederlanders is bang voor de tandarts.
Ruim de helft van de Nederlanders is bang voor de tandarts, blijkt uit onderzoek. Zij voelen zich niet op hun gemak. Zijn angstig of zelfs zeer angstig. De belangrijkste reden van die angst is het gevoel van onvermogen; we weten niet wat er gaat gebeuren. Ook het gereedschap van een arts is een reden van angst. Er zijn diverse tandartsen die gespecialiseerd zijn voor mensen met angst.
20. Tanden bleken is… C. Veilig, mits je voor de goede methode kiest
Verkleurde tanden kunnen een deuk opleveren voor ons zelfvertrouwen. Maar bleken, doen wij nuchtere Hollanders ook niet zo snel. En zal het wel veilig zijn? Ja en nee, is het antwoord. Tanden bleken is veilig, mits met beleid voor een goede methode wordt gekozen. Zo zijn er allerlei doe-het-zelf producten te koop die niet goed werken en waarvan de ingrediënten moeilijk thuis te controleren zijn. Een goede bleekmethode tast het tandglazuur niet aan, beschadigt vullingen niet en de behandeling wordt door een deskundige gedaan.
21. Als je niet kunt poetsen na het eten, is ook het eten van … goed voor het gebit. A en B. Kauwgom met xylitol en een klein stukje kaas
Xylitol in kauwgom wordt tijdens het kauwen niet omgezet in een zuur. Daarom is het na het eten goed kauwgom te kauwen met xylitol. Maar ook kaas eten werkt. Eet dus om die reden eerst de boterham met zoet en daarna de boterham met kaas. Inderdaad; dat is precies de andere volgorde die we kinderen aanleren. Voor fruit geldt hetzelfde: eerst het fruit dan het brood.