Op je 40e zijn je hormonen al in hun pre-pensioen, vanaf je 35e begint het grote afbraakproces. Of je nu wel of geen moeite hebt met ouder worden, dit zijn geen fijne berichten. Hoe zit het dan met ‘het leven begint pas op je veertigste’? “Dat klopt als een bus!”, onderstreept socioloog Marieke Gels.
“Vanaf de puberteit wordt veel van ons gedrag gedicteerd door ‘zorghormonen”, legt Gels uit. “Daardoor vinden vrouwen het fijn om voor anderen te zorgen. Daar word je gelukkig van. Rond je veertigste, onder invloed van de overgang, trekt de mist van het zorghormoon op. Vrouwen worden doorgaans minder zorgzaam en stellen zichzelf meer voorop. Ze komen terug bij wie zij in essentie waren. Wanneer je jezelf meer dan twintig jaar lang op een tiende plaats hebt gezet en volledig hebt geleefd voor je gezin en je werk, kun je nog weleens voor verrassingen komen te staan.”
Jouw kwetsbaarheid
“Vragen als ‘Wie ben ik? Wat wil ik? Wat maakt mij gelukkig?’ kunnen ineens boven komen drijven”, stelt Gels. “Uiteraard kan dat een hormonenkwestie zijn. Vergis je niet in wat hun effect is op je gevoelsleven. Burn-out, depressie of het gevoel je werk niet aan te kunnen: het kan allemaal samenhangen met dat hormonenspel.”
Maar doorgaans zijn het niet alleen de hormonen. “Het is ook de levensfase. Je kinderen zijn groter, je krijgt meer tijd voor jezelf. Ondertussen word je ouder. Dat merk je lichamelijk, maar ook aan hoe de maatschappij tegen je aan kijkt. ‘Oud’ staat vaak in deze tijd gelijk aan ‘afgeschreven’. Dus je wilt wel van alles, maar krijg je die kans nog? Ouder worden betekent ook geconfronteerd worden met je eigen kwetsbaarheid. Als je twintig bent, voel je je onverslaanbaar. Op je veertigste of vijftigste heb je vaak al een ouder verloren, leeftijdsgenoten sterven. Dat maakt je bewust van je eigen eindigheid. Al die facetten kunnen ertoe leiden dat het leven dat je gewend was niet meer goed voelt.”
Zo’n mismatch kan het begin zijn van een aardverschuiving, weet Gels. “Dat komt ook doordat mannen hierin een ander tempo bewandelen dan vrouwen. Ze hebben het hoogtepunt in hun carrière wel bereikt en zijn klaar om het rustiger aan te doen. Terwijl vrouwen vanaf veertig het gevoel krijgen: en nu ik! Dat leidt meer dan eens tot frictie, tenminste als je daar niet open met elkaar over durft te praten. Het stelt mensen soms voor grote keuzes. Wat daarbij niet helpt is dat oude ballast van pijn en verdriet vaak in deze periode, vanwege hormonale veranderingen, komt bovendrijven. Je hersenen werken daardoor letterlijk anders, waardoor je gevoelens niet langer kunt wegstoppen. Het doormaken van oud zeer kost energie. Maar als je het aangaat, krijg je die energie dubbel en dwars terug.”
De kracht van dagdromen
Wat is belangrijk om tot persoonlijke groei te kunnen komen? “Bewustwording. Bij jezelf stilstaan. Dat doen vrouwen te weinig”, stelt Gels. “Vaak vertelt je lichaam exact wat er gaande is, maar vergeet je te luisteren of wil je het niet horen. Als je bijvoorbeeld altijd maar moe bent, is dat een signaal. Daar zul je vroeg of laat wat mee moeten. Neem gewoon de tijd om te zitten. Zonder boek, zonder afleiding. Noem het dagdromen, noem het mediteren, noem het bij jezelf komen. Maar luister naar wat je lichaam te vertellen heeft. Vaak weet je diep van binnen wel wat goed voor je is, maar heb je dat leren negeren. Of je vervolgens wat doet met die intuïtie, is aan jou.”
“Vaak is verandering geen keuze, maar noodzaak. Werkloosheid, ziekte, een scheiding: het zet je voor het blok. En zelfs als de verandering wel uit je eigen wens voortkomt, kan het nog pijn doen, moeilijk zijn en energie kosten. Ga echter nooit in de slachtofferrol zitten. Alleen jij kunt jezelf gelukkig maken. Niet je kind, niet je geliefde, niet je werk. Jij. Jij bent de regisseur van je leven.”
“Verwacht ook niet dat vrienden en familie staan te trappelen dat jij ineens het roer omgooit. Mensen zijn gewoontedieren. De meesten willen het liefst dat alles bij het oude blijft. Wil je veranderen? Kijk dan naar je netwerk. Verzamel mensen om je heen die je steunen bij de verandering die je wilt zien in je leven.”
Doen!
• Neem de tijd om in alle rust te gaan te zitten.
• Voel wat je lijf aangeeft en wat je geestelijk nodig hebt.
• Veranderen kan pijn doen en moeilijk zijn.
• Zorg voor mensen om je heen die jouw je persoonlijk groei gunnen.
• Jij bent de regisseur van je leven.
• Vertrouw op je buikgevoel, je intuïtie.
Deskundige
Marieke Gels is socioloog en als coach gespecialiseerd in de zelfontwikkeling van 40-plusvrouwen. Ze schreef er ook een boek over: De vitale vrouw.
• rinekedijkinga.nl
• Alles draait om je hormonen, Rineke Dijkinga, ISBN 978 90 818 21 537, € 29,95
• thebootcampclub.nl
• vitalevrouwen.com
• De Vitale vrouw, Marieke Gels, Kosmos Uitgevers, ISBN 978 90 215 58 882, € 16,95