Als de diagnose ‘kanker’ luidt, staat je wereld op zijn kop. Vervolgens nemen artsen de regie over je lichaam over. Wat kun je zelf doen om bij te dragen aan je herstel en te voorkomen dat de ziekte terugkeert?
Word een gezelligheidsdrinker
“Alcohol bevordert de ontwikkeling van kanker. (…). Houd het op een glas alcohol per dag”- Ellen Kampman (hoogleraar Voeding en Kanker aan de Universiteit Wageningen)
Waarom alcohol de ontwikkeling van kanker in de hand werkt, weten we (nog) niet precies. Onderzoekers denken dat alcohol ons DNA rechtstreeks kan beschadigen en dit kapotte DNA kan voor een wildgroei, ofwel een tumor, zorgen. Vooral alcohol in combinatie met roken zou erg slecht zijn. Daarnaast bevat alcohol vaak veel calorieën. Dat werkt overgewicht in de hand. En overgewicht an sich verhoogt het risico op kanker.
Tip: Alcohol drinken mag en is voor 40-plussers zelfs een aanrader met het oog op hart- en vaatziekten. Maar als het om kanker gaat, is het belangrijk dat je een gezelligheidsdrinker wordt: houd het bij dat ene glaasje. Moeite met maat houden? Drink wijn uit een borrelglas of verdun alcoholhoudende dranken met vruchtensap.
Wees niet te streng voor jezelf
Als je het moeilijk vindt om ongezonde gewoontes te doorbreken, wees dan niet te streng voor jezelf. Elke stap die je neemt, hoe klein ook, is een verbetering. Mocht je echt vastlopen, dan kan cognitieve gedragstherapie helpen om de gezonde leefstijl vol te houden.
Ontdek de sportieveling in jezelf
“Van sommige medicijnen en behandelingen kun je flink aankomen, terwijl een gezond lichaamsgewicht je helpt in de strijd tegen kanker. Beweging is ook daarom van belang; voor dat gezonde gewicht én om sterker te worden na kanker”- Jaap Seidell ( professor Voeding en Gezondheid, Vrije Universiteit Amsterdam)
Vetcellen zijn levende cellen, die eigen hormonen aanmaken, en die hormonen kunnen het risico op kanker vergroten. Vandaar dat een gezond gewicht ontzettend belangrijk is als het op kanker aankomt. Gezond eten helpt bij dat gezonde gewicht, maar lichaamsbeweging is minstens zo belangrijk. Zeker ook omdat sporten je hormoonspiegel op peil houdt.
Chemotherapie en bestraling putten je lichaam vaak uit. Veel mensen die kanker doorstaan hebben, blijven nog lang erg moe, ook als ze genezen zouden moeten zijn. Bewegen op je eigen tempo en dat langzaam opbouwen, is de enige manier om weer aan kracht en energie te winnen. Bovendien heeft bewegen nog een paar leuke bijeffecten die ervoor zorgen dat je sterker staat tegen kanker. Zo versterkt het je immuunsysteem, zorgt het voor een gezonde spijsvertering en verbetert het je humeur.
Tip
Als je niet gewend bent om te sporten, bouw het dan langzaam op. Begin met een lichte inspanning. Dat kan van alles zijn: zwemmen, tuinieren, wandelen of stofzuigen. Gebruik je hart als graadmeter. Wanneer dat sneller gaat kloppen, je een beetje begint te zweten en je dieper gaat ademhalen, ben je goed bezig. Begin desnoods met maar vijf minuten en houd het elke dag een minuut langer vol. Alles is mooi meegenomen. Wie eenmaal weer fit is, zou elke dag zeker een halfuur moeten sporten of bewegen om kanker buiten de deur te helpen houden.
Ga op zoek naar je innerlijke goeroe
“Yoga geeft ontspanning, maar leert je ook beter naar je lichaam te luisteren.” Daphne Doemges-Engelen (auteur van het boek Leven met kanker)
Stress, drukte en onrust putten ons immuunsysteem uit. Ze leiden tot de productie van stresshormonen en verhogen de bloedsuikerspiegel. Zo maak je wanneer je onder spanning staat meer cortisol aan en hiervan is bekend dat het je weerstand vermindert. Wetenschappers vermoeden dat een hoge bloedsuikerspiegel de groei van kanker kan bevorderen.
Rust werkt daarentegen beschermend. Maar ja, hoe vind je die als je zo veel stress ervaart vanwege kanker? Verschillende wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat mensen die aan yoga gaan doen zodra ze ziek worden, er net wat sterker voorstaan. Er is vanuit het ziekenhuis niet altijd evenveel tijd of aandacht voor de psychische impact van kanker. In die leemte kan yoga voorzien. Het draagt bij aan een goede ademhaling, helpt gedachtes uit te schakelen en even helemaal in het nu te zijn. Dit geeft je rust. Tegelijkertijd versterken de yogaoefeningen je fysieke gestel, wat nog een winstpunt is.
Tip: Doe dagelijks enkele yogaoefeningen. Begin ’s ochtends bijvoorbeeld met de zonnegroet en sluit de dag af met de aardegroet of de kindhouding. Je hoeft niet superlenig te zijn om bepaalde oefeningen te kunnen doen. Sommigen kun je zelfs vanuit een rolstoel doen of als je net geopereerd bent. Als je bijvoorbeeld met je volle bewustzijn je hand opent en sluit, ben je al goed bezig.
Word een slimme eter
“Sommige levensmiddelen in onze voeding dienen als mest voor tumoren, andere bevatten juist kostbare stoffen tegen kanker. Zet die levensmiddelen in als medicijn.” – David Servan-Schreiber (arts en auteur van het boek Antikanker)
Planten en kruiden kunnen zich in de natuur niet met fysiek geweld verdedigen tegen aanvallers. Daarom hebben ze een ander verdedigingsmechanisme ontwikkeld. Ze zijn in het bezit van krachtige stoffen, zoals antioxidanten, die de gezonde cellen beschermen.
Wij als mens kunnen gebruik maken van het natuurlijke defensiemechanisme van planten en kruiden. Hoe? Door slim te eten. Eet liever geen of weinig vlees, maar wel veel plantaardig. Groente, fruit, peulvruchten, volkorenproducten en kruiden zijn je gezonde basis.
Eet ’s avonds dus regelmatig een maaltijdsalade met verschillende groenten of maak een groentesoep. Belangrijk is wel dat je groente niet te lang kookt. In knapperige groente zitten meer voedingsstoffen, net als in de oogst van het seizoen. Daarnaast kun je door een aantal slimme voedingskeuzes je lichaam extra steunen en versterken:
- Eet meer paddenstoelen. Zowel shiitake, oesterzwammen als fluweelpootjes kunnen de groei van tumoren vertragen.
- Drink minstens drie kopjes groene thee per dag. Groene thee lijkt het binnendringen van kankercellen in gezond weefsels tegen te kunnen gaan. Daarnaast zou groene thee ontgiftend werken.
- De specerijen die eigenlijk in elk keukenkastje horen te staan, zijn: kurkuma (ofwel geelwortel) en gember. Beide zijn goed in het aanpakken van sluimerende ontstekingen, die op den duur kanker kunnen veroorzaken.
- Fruit is altijd goed, maar vooral klein fruit doet wonderen: bramen, frambozen, aardbeien en blauwe bessen bevatten antioxidanten die giftige stoffen in ons lichaam vernietigen.
- Ook zijn er diverse studies die lijken aan te tonen dat het eten van veel knoflook en uien beschermt tegen kanker.
Wist je dat: Als je gevarieerd eet, krijg je toch niet altijd de voedingsstoffen binnen die je nodig hebt. Een stukje rauwe wortel, een radijsje of een snoeptomaatje eten is hartstikke goed, maar sommige stoffen, zoals selenium en lithium, zitten te weinig in de Nederlandse bodem. En die stoffen kun je nodig hebben om sterker te staan tegen kanker. Een gezond eetpatroon, eventueel aangevuld met voedingssupplementen die specifiek op jouw gestel zijn afgestemd, kan de kans op (terugkeer van) kanker verkleinen. Wil je meer weten over welke voedingssupplementen een positieve bijdrage kunnen leveren aan het herstel na kanker? De website van het Nederlands Genootschap Orthomoleculaire Oncologie, ngoo.nl, biedt veel informatie. Overigens is het verstandig om niet op eigen houtje te experimenteren met voedingssupplementen. Te veel vitaminen en mineralen kunnen ook schadelijk zijn.
Zorg voor een slaapverwekkend leven
[streamer] “In de nacht word je teruggeworpen op jezelf. Er is geen afleiding en dan kan het piekeren al snel beginnen.” – Daphne Doemges-Engelen (auteur van Leven met kanker)
Het is een dooddoener, maar het moet toch gezegd worden: slaaptekort is slecht voor je geestelijke en lichamelijke gezondheid. Het verzwakt je immuunsysteem, je kunt concentratieproblemen krijgen en geïrriteerd en onrustig worden. Je kunt van slaaptekort zelfs dikker worden. Meer dan genoeg redenen om te zorgen voor een goede nachtrust. En dat is nu vaak het probleem als je kanker hebt. Als het tobben je niet wakker houdt, dan doet je lichamelijke situatie dat wel.
[tips] Uiteraard is er die beker warme melk en die ontspannende douche. Maar wat kun je verder doen om je slaap te versterken? Belangrijkste boodschap: houd je eigen biologische ritme vast. Ga op vaste tijden naar bed en ga er ook weer op vaste tijden uit. Als je conditie het toelaat, maak dan een flinke wandeling overdag. Wandelen in de vrije natuur is een manier om de balans in het lichaam te hervinden. Het zorgt geestelijk voor meer rust en lichamelijk word je er op een gezonde manier moe van.
Belangrijk is ook dat je een uitlaatklep vindt voor de emoties die loskomen als je ziek bent. Gedachtes van je afschrijven kan voor sommigen werken. Anderen gaan liever breien of hardlopen. Voor het slapengaan moet je niet te veel meer doen. Zoek de ontspanning door jezelf te masseren. Of nog lekkerder: je te laten masseren. Vooral een massage van de hoofdhuid en slapen is slaapverwekkend.
Weet dat je niet alleen bent
“Maak van je ziekte geen taboe. Probeer het met je omgeving te bespreken en zie onder ogen wat voor effect het op je leven heeft gehad” – David Servan-Schreiber (arts en auteur Antikanker)
Er niet alleen voor staan, is vaak al een stukje beterschap op zich. Vandaar dat lotgenotencontact troost en kracht kan geven. Herkenning en erkenning. Niemand die zo goed weet wat je doormaakt als degene die dezelfde soort kanker heeft als jij.
Tegelijkertijd is het soms ook fijn om buiten je ziekte te gaan staan en even te doen alsof er niets aan de hand is. Om gewoon te winkelen of met een vriendin een terrasje te pakken. En dat is ook goed. Zolang je maar geen taboe maakt van kanker, want dingen opkroppen is een bron van stress en dat kun je er nu niet bij hebben.
Openheid over wat jou overkomt, kan je steun en begrip opleveren. Opnieuw is het zoeken naar je eigen gezonde balans. Weet dat mensen met een groot sociaal netwerk vaak gezonder zijn dan eenlingen. Dus als het enigszins kan, haal dan juist als je ziek bent vriendschappen aan.
Tip: Er bestaan speciale koren voor mensen die kanker hebben (gehad). ‘Zingen voor je Leven’ is bijvoorbeeld zo’n koor. Het is een manier om het gepieker of de onzekerheid van je af te zingen en op een plezierige manier samen te zijn.