Iedereen weet dat vitaminen supergezond zijn, maar waarvoor? Test je kennis over vitaminen in deze quiz.
1 Een ei, zitten daar vitaminen in?
A. Nee hoor
B. Ze bevatten wel vitaminen, maar niet veel
C. Jazeker! Een ei is een echte vitaminenbom
2 Welke vitaminen komen ouderen vaak tekort?
A. Vitamine C en D
B. Vitamine B6 en C
C. Vitamine B12 en D
3 Duurdere vitaminesupplementen zijn van dezelfde kwaliteit als goedkopere, je betaalt alleen voor het merk. Waar of niet waar?
A Waar
B Niet waar
4 Als je nooit droomt of je kunt je dromen ’s ochtends niet herinneren, dan kan dit betekenen dat je een tekort hebt aan…
A. vitamine B6
B. magnesium
C. jodium
D. vitamine A
5 Een … bevat de meeste vitamine C.
A. Kiwi
B. Paprika
C. Sinaasappel
D. Rozenbottel
6 Provitaminen zijn stoffen die het lichaam zelf kan omzetten in vitaminen. Waar of niet waar?
A. Waar
B. Niet waar
7 Wie heeft meer kans om een vitamine D-tekort op te lopen? Iemand…
A. met een donkere huidskleur
B. die zonnebrandcrème gebruikt
C. met overgewicht
D. Alle bovenstaande opties zijn juist
8 De meeste vitaminen bij een peer zitten in en net onder de schil. Je kunt hem dus beter mét schil opeten.
A. Klopt
B. Klopt niet
9 Vitaminen blijven het beste bewaard bij groente…
A. uit een blik
B. uit de diepvries
C. uit een pot
D. Maakt niet uit
10 Antioxidanten voorkomen dat in het lichaam gevormde vrije radicalen schade kunnen aanrichten. Waardoor worden die vrije radicalen onder andere gevormd?
A. Door milieuverontreiniging
B. Door roken
C. Door straling
D. Alle bovenstaande voorbeelden kloppen
11 Vitaminen kunnen huidveroudering vertragen. De meeste effectieve manier om rimpels tegen te gaan is:
A. Een crème gebruiken waaraan vitaminen zijn toegevoegd
B. Vitaminen oraal (via de mond) innemen
12 Je kunt ook klachten krijgen bij inname van te veel vitaminen
A. Onzin! Vitaminen kun je nooit te veel nemen
B. Natuurlijk kan dat
13 Is fruit uit blik of glas tegenwoordig net zo gezond als vers fruit?
A Nee, vruchten in blik/glas bevatten over het algemeen minder vitaminen
B Nee, er is vaak suiker aan toegevoegd
C Ja, tegenwoordig kunnen ze het zo inblikken dat er geen verschil meer is
14 Vitaminen zijn ontdekt …
A tussen 1850 en 1870
B tussen 1880 en 1900
C tussen 1900 en 1920
15 Naast groente en fruit zijn voedingssupplementen de enige bron om vitaminen binnen te krijgen.
A. Klopt
B. Klopt niet
16 Stelling I Voedingssupplementen kun je het beste innemen aan het begin van de dag.
Stelling II Voedingssupplementen kun je het beste innemen vóór het eten.
A. Stelling I is juist en stelling II is onjuist
B. Stelling I is onjuist en stelling II is juist
C. Stelling I en II zijn beide juist
D. Stelling I en II zijn beide onjuist
17 In vis zitten vitaminen die helpen tegen neerslachtigheid.
A. Totale onzin
B. Soms
C. Absoluut
Antwoorden:
1 C. Een ei is een vitaminenbom
Vergeet reclamecampagnes over superfruit. Een simpel eitje levert je maar liefst zeven vitaminen op. Een indrukwekkende prestatie voor zo’n simpel en lekker voedingsproduct. Een kort overzicht wat deze vitaminen in een ei doen voor ons lichaam;
- Vitamine A – nodig voor de huid, ons zicht en ons afweersysteem;
- Vitamine B2 – belangrijke voor de stofwisseling;
- Foliumzuur (vitamine B11) – niet raadzaam als je zwanger bent, ook ‘gewone’ mensen hebben B11 hard nodig voor de groei en aanmaak van rode en witte bloedcellen;
- Vitamine D – nodig voor de botten en voor een betere opname van calcium en fosfor;
- Vitamine E – beschermt lichaamscellen tegen beschadiging;
- Vitamine B12 – zorgt voor de aanmaak van rode bloedcellen.
- Vitamine K – zorgt voor goede bloedstolling.
2 C. Vitamine B12 en D
Een oudere huid maakt minder vitamine D aan. Bovendien komen veel ouderen te weinig buiten waardoor een vitamine D-gebrek ontstaat. Vitamine B12-tekorten zijn het gevolg van een verslechterde maagfunctie en chronisch medicijngebruik. Ook speelt mee dat ouderen vaak minder eten en daardoor ook minder van deze en andere cruciale vitaminen binnenkrijgen.
3 B. Niet waar
Vitaminen in voedingssupplementen zijn meestal synthetisch gemaakt. Een vitamine C-tablet op basis van de natuurlijke vitamine uit fruit zou onbetaalbaar worden. Gelukkig maakt het voor bijvoorbeeld de vitaminen van het B-complex en vitamine C niet uit of ze natuurlijk zijn of synthetisch. Beide vormen, uit de sinaasappel of uit de fabriek, hebben dezelfde werkzaamheid in je lichaam. Een van de weinige uitzonderingen is vitamine E, waarbij de voorkeur uitgaat naar de natuurlijke vorm. Let hiervoor goed op het etiket. Staat er voor vitamine E ‘d-alfatocoferol’, dan is het de natuurlijke vorm. Deze is in het lichaam ongeveer dubbel zo werkzaam als de synthetische en goedkopere vorm, die wordt aangeduid met ‘dl-alfatocoferol’ (dus een ‘l’ erbij).
4 A. Vitamine B6
Er zijn allerlei (subtiele) signalen die kunnen wijzen op een vitaminetekort. De droomherinnering geeft bijvoorbeeld een goede indicatie van uw vitamine B6-status. Zo zijn er nog veel meer voorbeelden. Vaak hebben mensen kleine klachten variërend van moe op het eind van de dag tot een droge huid.
5 D. Rozenbottel
De vruchten van de kakadupruim zijn de rijkste bron van vitamine C. Deze groeit helaas alleen in bepaalde delen van Australië. Wij Nederlanders moeten het doen met rozenbottels als belangrijkste rijke bron: 100 gram rozenbottels levert ongeveer 2000 mg vitamine C.
6 A. Waar
Provitaminen zijn stoffen die het lichaam kan omzetten in vitaminen. De bekendste en belangrijkste is bètacaroteen ofwel provitamine A. Onze lever splitst deze provitamine A in twee moleculen vitamine A. Het lichaam maakt zoveel vitamine A uit bètacaroteen als nodig is. Bètacaroteen geeft gele of oranje groenten en fruit, zoals de winterwortel, hun karakteristieke kleur.
7 D. Alle bovenstaande opties zijn juist
Het gebruik van zonnebrandcrème vanaf factor 8 blokkeert UV-licht. De vorming van vitamine D in de huid wordt hierdoor ook geblokkeerd. Vitamine D-expert dr. Michael Holick raadt daarom aan eerst vijf à tien minuten van de zon te genieten en je daarna pas in te smeren. Naarmate iemand een donkerder huidskleur heeft, is het moeilijker om voldoende vitamine D aan te maken. Het pigment werkt als een sunblocker. Met het vorderen van de leeftijd wordt de huid dunner. Ook dit belemmert de aanmaak van vitamine D, net als overgewicht.
8 B. Klopt niet
Het verschilt per fruit waar de vitaminen zich bevinden. Bij een peer zitten ze verspreid door de hele vrucht. Het maakt dus niet uit of je deze schilt. Bij een appel daarentegen wel. Een appelschil bevat veel antioxidanten. Die zouden dus verloren gaan als je de appel schilt voor je hem opeet.
9 B. Uit de diepvries
De hoeveelheid vitaminen in blik of pot is minder dan bij ingevroren groente, maar het verschil is niet erg groot. Uit onderzoek van TNS NIPO blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders denkt dat diepvriesgroenten minder gezond zijn dan verse groenten. Maar diepvriesgroenten bevatten vrijwel evenveel vitaminen als verse groenten. Diepvriesgroenten worden na de oogst heel snel verhit en daarna heel snel afgekoeld. De gezonde stoffen blijven op deze manier goed bewaard.
10 D. Alle bovenstaande voorbeelden kloppen
Vrije radicalen zijn stoffen die bij verschillende processen in ons lichaam worden aangemaakt. Zij zorgen voor de oxidatie (zuurstofopname) van cellen en weefsels in ons lichaam. In grote hoeveelheden zijn vrije radicalen echter schadelijk, en ze kunnen op de lange termijn onder andere kanker veroorzaken. Door onder andere roken, straling en lang zonnen komen er te veel vrije radicalen in het lichaam. Het proces is te vergelijken met het roesten van ijzer door oxidatie.
Antioxidant betekent letterlijk ‘tegen zuurstof’. Een antioxidant is dus een stof die de oxidatie tegengaat. Bepaalde (pro)vitaminen zoals bètacaroteen, B6, C en E en mineralen als zink en selenium zijn antioxidanten. Zij kunnen de vrije radicalen tegenhouden en neutraliseren.
11 B. Vitaminen oraal (via de mond) innemen
Onze huid is een lichtgevoelig orgaan. Door (zon)licht en zuurstof worden vrije zuurstofradicalen gevormd die huidveroudering bevorderen. Dit uit zich in rimpels. Uit onderzoek blijkt dat langdurig oraal ingenomen vitaminen en mineralen (antioxidanten) bescherming kunnen bieden tegen deze vorm van veroudering. ‘Schoonheid van binnenuit’ is daarom langzaam maar zeker een gevleugelde uitdrukking geworden. Voedingsstoffen met dit effect zijn bijvoorbeeld vitamine A, vitamine C, vitamine E, calcium, magnesium, selenium en zink. Sommige van deze stoffen, zoals vitamine E, worden tegenwoordig ook verwerkt in crèmes, maar vaak in een veel te lage dosering om effect te geven.
12 B. Natuurlijk kan dat
Vitaminen kunnen zeker bijwerkingen geven als je er te veel van binnen krijgt. Zo kan te veel vitamine C diarree veroorzaken en kan een teveel aan vitamine B6 zich uiten in overmatig en zeer levendig dromen en neuropathie. Zwangere vrouwen moeten oppassen dat ze niet te veel vitamine A binnen krijgen. Dit kan schadelijk zijn voor de ongeboren baby. Vitamine A komt veel voor in lever, daarom wordt het afgeraden lever te eten tijdens de zwangerschap.
13 A en B. Er is suiker toegevoegd en het bevat minder vitaminen
Aan fruit uit blik of glas is vaak suiker toegevoegd en is er weinig vitamine C aanwezig. Vers fruit verdient daarom veruit de voorkeur. Tegenwoordig bieden diverse fabrikanten ‘fruit in een flesje’ aan. Deze flesjes leveren doorgaans meer energie, minder vezels en in sommige gevallen minder vitamine C dan vers fruit, en zijn duur.
14 C. Tussen 1900 en 1920
In 1901 ontstond er een gedenkwaardig nieuw inzicht in de voedingswetenschap: de ontdekking dat mensen ook ziek konden worden als hun voeding bepaalde stoffen níet bevatte.”. Het woord ‘vitamine’ bestond toen nog niet. Die term werd voor het eerst gebruikt door de Poolse Amerikaan Casimir Funk, in 1912.
15 B. Klopt niet
Nee, vitaminen kun je ook op andere manieren binnenkrijgen. Vitamine D zit bijvoorbeeld in volle melk en vooral in vette vis. Vitamine B1 zit behalve in aardappelen en volkoren brood ook in lever en varkensvlees. Vitamine B2 zit onder andere in melk. Zalm, forel en makreel bevatten behalve vitamine D en visvetzuren ook vitamine B6.
16 A. Stelling I is juist en stelling II is onjuist
Voedingssupplementen kun je het beste innemen aan het begin van de dag. Sommige mensen worden extra wakker van vitaminen waardoor problemen kunnen ontstaan met slapen. Vooral vitamine C en het B-complex kunnen dit effect hebben.
Je kunt het supplement het beste innemen tijdens of net na je ontbijt of lunch. Dan worden de extra vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen opgenomen in de voedselbrij. Zo wordt er optimaal gebruik gemaakt van de interactie met de andere stoffen die in de voeding zitten. Dit vergroot de opname in het maagdarmkanaal. Ook verhoogt de aanwezigheid van vet de opname van vetoplosbare vitaminen zoals vitamine A en vitamine D.
Voor probiotica geldt dat ze op de lege maag ingenomen moeten worden.
17 A. Totale onzin – maar ook waar …
Visvetzuren zijn namelijk geen vitaminen! Maar het is wel een van die onderdelen in onze voeding waaraan we dagelijks tekort hebben én die ons een neerslachtig gevoel kan geven. Onderzoek geeft aan dat een dagelijkse inname van 2000-3000 mg van een mengsel van de visvetzuren EPA en DHA een antidepressieve werking heeft. In de ‘Richtlijnen goede voeding 2006’ heeft de Gezondheidsraad zich overigens onthouden van een oordeel over de ‘veronderstelde positieve effecten’ van visolie op een aandoening als depressie. De reden is dat het hierbij gaat om visoliesuppletie in hoeveelheden ‘die ver uitgaan boven hetgeen met de gebruikelijke voeding is te realiseren’, aldus de raad.