Niet alleen lammetjes en bloesem horen bij het voorjaar, maar jammer genoeg voor veel mensen ook allergieën en hooikoorts. Hun afweersysteem is ontregeld, waardoor er een overgevoeligheid optreedt voor een bepaalde stof. Die gevoeligheid kan echter heel raadselachtig zijn. De ene keer nies je je een ongeluk, de andere keer heb je nergens last van. Hoe kan dit?

Allergieën hebben iets raadselachtigs, ze kunnen zomaar in alle hevigheid ontstaan. Zo kreeg Ilse Baas op haar 24e te horen dat ze allergisch was voor huisstofmijt, boom- en graspollen, katten en honden. Dat hoorde ze toen voor het eerst. Toch bleek er wel een trigger voor haar klachten te zijn. Ilse: “Toen ik ging studeren, kwam ik in een studentenhuis terecht waar het niet heel schoon was. Het was een oud huis met oud stof en bijna overal vloerbedekking. Toen is de allergie gaan opspelen. Ik was continu verkouden en kreeg dan enorme jeuk bij mijn gehemelte. Dat was verschrikkelijk. Als kind was ik ook altijd al nasaal en vaak verkouden. Ik ging daar wel mee naar de huisarts, maar het werd afgedaan als een verkoudheid. Op het moment dat ik zo’n enorme last kreeg van overgevoeligheid heb ik me laten testen. En wat bleek: naast huisstofmijt was ik dus ook allergisch voor pollen en dieren.”

Van je familie moet je het hebben

Naast een bepaalde trigger of een verandering in je situatie is het ook mogelijk dat je erfelijk belast bent met een allergie. Annelies Scholten, klassiek homeopaat, werkt volgens de ziekteclassificatie van Hahnemann (grondlegger van de klassieke homeopathie, red): “Als beide ouders last hebben van een allergie, is de kans groot dat hun kind een soortgelijke allergie ontwikkelt. Daarom kijk ik niet alleen naar de acute klachten die een allergie met zich meebrengt, maar breng ik ook de oorzakelijke klachten in kaart. Dit kan dus een familiaire belasting zijn, maar ook een medische geschiedenis of bepaald medicijngebruik.”
Hormonale invloeden, zoals de puberteit, een zwangerschap of de overgang, kunnen wel effect hebben op een allergie, maar het is geen vast gegeven. Internist-allergoloog Žana Tempels-Pavlica verklaart: “Vroeger zeiden we als artsen wel: ‘Wacht maar tot de overgang, dan komt het goed’, maar dat is tegenwoordig niet meer zo. Met name ‘inademallergieën’, zoals hooikoorts en huisstofmijtallergie, gaan niet echt over. Dat komt ook door de veranderde leefomgeving: er is meer luchtvervuiling en fijnstof in de lucht. Een voedselallergie kan nog weleens veranderen, maar afhankelijk van de klachten is mijn advies: niet afwachten, maar vermijden of het lichaam toleranter proberen te maken.”

De sleutelrol van het afweersysteem

Er zijn diverse behandelmethoden voor allergieën. Voor acute klachten wordt symptoombestrijding gebruikt, zodat de eerste ergste klachten tot rust komen. Vervolgens is het belangrijk de oorzaak van de allergie aan te pakken. Dit kan op twee manieren: door het versterken van het afweersysteem of het toleranter maken van het afweersysteem. Vanuit de homeopathie wordt met name gewerkt aan het versterken van het afweersysteem en vanuit de reguliere geneeskunde wordt immunotherapie als meest effectieve behandelmethode ingezet. Bij immunotherapie wordt de patiënt blootgesteld aan de stof die de allergie veroorzaakt; het is als het ware een soort allergievaccinatie. Deze blootstelling moet ervoor zorgen dat het lichaam gehard wordt en er tolerantie optreedt tegen de allergische stof. De duur van het effect van immunotherapie kan per persoon verschillen. Bij de een is dit levenslang, bij de ander kan het effect van de therapie na tien tot vijftien jaar al wegebben.
Tempels-Pavlica: “Je hoeft geen medicatie te gebruiken of immunotherapie te volgen, maar als je veel last hebt van je allergie, heeft dat een negatief effect op je kwaliteit van leven. We moeten ons ook realiseren dat iedereen een allergie anders ervaart. Als twee mensen dezelfde allergie hebben, kan het bij de een voldoende zijn om de neus te spoelen terwijl de ander zwaar onder de medicijnen zit.”
Ilse koos voor immunotherapie: “Ik heb deze therapie 3,5 jaar gevolgd, dat kon voor maximaal drie allergieën tegelijkertijd. Samen met mijn behandelend arts koos ik voor therapie tegen huisstofmijt, boom- en graspollen. Het effect van immunotherapie voor mijn andere allergieën was destijds nog niet bewezen en bovendien kan ik katten en honden zo veel mogelijk vermijden. Stof, bomen en gras mijden is toch een stuk lastiger! Ik moest regelmatig naar het ziekenhuis om de drie injecties te krijgen. Zelfs toen ik een lange reis door Midden-Amerika maakte, ging mijn therapie door. De immunotherapie is voor mij heel effectief geweest. Als ik het zo inschat, denk ik dat mijn klachten met tachtig procent zijn afgenomen.”

Homeopathische aanpak

Waar binnen de reguliere geneeskunde immunotherapie wordt gebruikt, kiest de homeopathie ervoor om het afweersysteem te versterken. Hierdoor gaat het afweersysteem beter werken, zodat het bij een volgend seizoen beter bestand is tegen de allergie. Rob Willemse, klassiek homeopaat, legt uit: “Ik geef geen medicatie die het allergeen bevat, maar een natuurlijk middel dat aansluit op de klachten en symptomen van een patiënt. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat dit zelfs effectiever kan zijn om een allergie te bestrijden dan reguliere medicatie. Reguliere medicatie kan bijvoorbeeld meer bijwerkingen hebben en ook averechts werken op andere klachten die een patiënt heeft. Patiënten komen bij mij vaak binnen met allerhande klachten. Niet alleen klachten die direct gerelateerd zijn aan de allergie, zoals jeuk, niezen en irritatie, maar ook andere klachten zoals hoofdpijn en oorpijn. Ik kijk dan goed naar de basis van alle klachten en ontwikkel een geïntegreerde aanpak.”
Ook Scholten hanteert deze homeopathische aanpak, zij doet dit door middel van de ziekteclassificatie. “Je kijkt daarbij naar de veroorzaker van de allergie. Deze prikkel moet behandeld worden, anders blijft een patiënt maar terugkomen. Dat is wel leuk voor mijn portemonnee, maar niet voor mijn manier van werken. De opvatting dat je over een allergie heen kunt groeien klopt niet. Het kan zijn dat een bepaald klachtenpatroon verdwijnt, maar dan komt er in een later stadium vaak een ander klachtenpatroon voor terug. De onderliggende verstoring is dan niet weg.”

Eens allergisch, altijd allergisch

Zou je de stof waar je allergisch voor bent ook kunnen mijden, zodat je geen last hebt van je allergie? Bij de allergieën van Ilse is het duidelijk: stof, bomen en gras kun je onmogelijk mijden en ademen moet je ook. Willemse: “Ik denk ook niet dat het mogelijk is om een allergeen te vermijden. Dat is praktisch heel lastig en beperkt enorm. Als je binnen blijft zitten als het pollenseizoen is, dan mis je weer vitamine D-aanmaak door de zon. Nee, het beste is om je afweersysteem te versterken en op die manier de symptomen te bestrijden.”
Bovendien is één ding zeker: van een allergie kom je niet zomaar af. Wel kunnen je klachten in bepaalde perioden sterker zijn dan in andere perioden. Dat heeft mede met de blootstelling aan het allergeen te maken. Als we een regenachtig voorjaar hebben, heb je ook veel minder last van pollen. Toch is Tempels-Pavlica er heel duidelijk in: “Ik zeg altijd tegen mijn patiënten: ‘Hou er maar rekening mee dat je allergie chronisch is.’ Ook al ervaart een patiënt niet altijd klachten.”
Ook Ilse is eraan gewend geraakt dat ze rekening moet houden met haar klachten: “Vorige week ging ik bij familie helpen met klussen in hun nieuwe huis. Er moest een wandje door en toen deze omver ging, kwam het glaswol vrij dat er waarschijnlijk al jarenlang in zat. Er kwam zo veel stof vrij dat ik helemaal gek werd: hoesten, proesten, niezen. Een week lang was ik snipverkouden. Ik heb toen de keuze gemaakt om pas in een later stadium weer te komen helpen met klussen, want dit was niet te doen.”
“Honden en katten probeer ik wel zo veel mogelijk te vermijden, want ik heb geen therapie gehad tegen katten en honden. Het gekke is dat mijn schoonouders een kat hebben waar ik niet allergisch voor ben. Het verschilt dus per situatie.”
“Over het algemeen merk ik dat ik wat bewuster dan anderen bezig ben met dit soort dingen. Ik realiseer me dat ik last krijg als ik in een ruimte met veel stof kom. Gelukkig ben ik van mezelf vrij schoon, dus thuis heb ik er in ieder geval geen last meer van.”

Deskundigen:

• Ilse Baas (30), getrouwd, ervaringsdeskundige op het gebied van allergie
• Annelies Scholten, klassiek homeopaat, werkt met ziekteclassificatie:  klassiekehomeopathie.nl
• Žana Tempels-Pavlica, internist-allergoloog bij het Diakonessenhuis Utrecht en secretaris van de Nederlandse Vereniging voor Allergologie (NVvA)
• Rob Willemse, klassiek homeopaat, heeft een eigen praktijk in Eindhoven en Den Haag: robwillemse.nl