Waar komt vakantiestress vandaan en wat kan ik ertegen doen?

Vakanties zijn ‘uitgevonden’ om te ontspannen. Rust is goed voor de gezondheid en het algemene welbevinden. De werkelijkheid is alleen wat minder relaxed. Uit onderzoek blijkt dat een op de zes mensen last heeft van vakantiestress. Hoe zit dat? En wat doe je ertegen?

Alles kan leuker, mooier en beter en die norm hanteren we ook op onze vakantie. En op vakantie verplichten we onszelf ook nog eens om te ontspannen. Terwijl juist niets moet, behalve alles wat je moet van jezelf. Door die druk hebben we tijdens de vakantie vaak ruzie, lichamelijke klachten en zelfs neerslachtige buien. Dit geldt zeker voor mensen die ontzettend toeleven naar die ene vakantie ‘omdat het dan eindelijk tijd is voor ontspanning’. Tot op het laatste moment werken ze hard. Zo hard, dat ze de eerste dagen van hun vakantie fysieke klachten krijgen, zoals migraine. Een enkeling heeft zelfs het gevoel in een zwart gat te vallen.

Ontspannen op vakantie gaan kun je leren door het hele jaar door de tijd te nemen om te ontspannen. Leer pauzes te nemen en je grenzen aan te geven. Vakantie betekent ook loskomen van de dagelijkse sleur. Vakantie wordt minder een ‘nu-moet-het-leuk-zijn’-ding als we ook thuis beter kunnen ontspannen, in alle rust niets hoeven, een stukje wandelen en lekker eten. Eigenlijk de dingen die je op vakantie doet! Het vergt lef om ook thuis deze ‘saaie’ koers te varen. Aan de andere kant: waarom doen we dat wel op vakantie en thuis niet?

Slapeloze nachten in plaats van voorpret

Stress voor de vakantie kan al starten bij het plannen van een vakantie. Je moet zo vroeg mogelijk boeken en de bestemming moet perfect zijn. Wordt het Frankrijk of Griekenland? En waar laten we de hond? Wat mag het kosten? Al die afwegingen geven stress. Stress voorafgaand aan de vakantie is één van de vormen van vakantiestress. Wat eigenlijk voorpret zou moeten zijn, kan voor slapeloze nachten zorgen. Al die beslissingen kunnen de pret behoorlijk bederven. Alles moet perfect zijn en tot in de puntjes geregeld.

Als je al je verwachtingen zet op die ene vakantie, komen hoge verwachtingen om de hoek kijken. Dan kan het eigenlijk alleen nog maar tegenvallen. De zee is minder blauw dan gehoopt, het appartement een stuk kleiner. Die teleurstellingen zorgen op hun beurt ook weer voor stress. Juist dan is je houding ontzettend belangrijk. Loopt het allemaal minder fijn dan gehoopt? Focus je dan op de kleine dingen waar je wel blij van wordt, zoals de ondergaande zon of het heerlijke eten. Richt je vooral niet op de grote plannen die in het water zijn gevallen. Kijk wat er wel is en wat niet hoeft en moet. Aan alles zit een positieve kant.

Geef elkaar de ruimte

Die hoge vakantieverwachtingen gaan ook op richting onze partner, vrienden en kinderen. Een vakantie als de jaarlijkse test voor je relatie of vriendschap. Ineens zit je vierentwintig uur per dag op elkaars lip. Je ontdekt gewoontes van een ander en dat kan voor irritaties zorgen. Of je hebt het idee dat je dezelfde dingen leuk vindt, terwijl je vakantie bevestigt dat je allebei totaal iets anders wilt. Een belangrijke regel is dan: geef elkaar de ruimte. Een perfecte vakantie gaat niet over een leuke foto, maar om het idee dat iedereen het fijn vindt en zijn eigen ding kan doen.

Om ruzies te voorkomen kun je van tevoren al bespreken wat je belangrijk vindt en wat je nodig hebt. Door concrete afspraken te maken wordt je vakantie eerder een succes.

Gebruik de energie

En dan? Genieten van de kracht van de zomer. De zomer versterkt het gevoel dat alles mogelijk is. Je leeft lichter. Je voelt je vrijer. Omdat het langer licht is, heb je het gevoel dat je meer tijd hebt. Daardoor kun je dingen doen die anders blijven liggen en waaraan je je vervolgens ergert of waarover je piekert. Vergis je niet in hoeveel energie dit kost. Als je dingen oppakt en afmaakt, geeft dat direct een beter gevoel. En het is zoveel makkelijker dat in de zomer te doen, omdat je juist dan meer energie hebt.

Bijwerkingen

Ik heb astma en gebruik inhalatiemiddelen. Nu krijg ik veel sneller blauwe plekken. Kan dat aan mijn medicatie liggen?
 

Gerda Weits, Bijwerkingencentrum Lareb:
Ja, dat kan! In sommige inhalers zitten geneesmiddelen, de zogenaamde inhalatiecorticosteroïden, die de vaatwand kunnen verzwakken en de huid kunnen verdunnen, waardoor gemakkelijker blauwe plekken kunnen ontstaan. Inhalatiecorticosteroïden zijn geneesmiddelen die worden geïnhaleerd om de luchtwegen te beschermen tegen astma-aanvallen. Artsen schrijven ze voor bij astma en bij de chronische longziekte COPD. Regelmatig ontvangen wij meldingen van mensen die inhalatiecorticosteroïden gebruiken en blauwe plekken krijgen. Ondanks dat deze bijwerking wel bekend is, wordt dit in de praktijk lang niet altijd herkend. Wil je weten of je ook een inhalatiecorticosteroïde gebruikt of heb je andere vragen hierover? Dan kun je die het beste stellen aan je arts of apotheker.

Zelf een bijwerking melden? Ga naar mijnbijwerking.nl.

Soepele spieren

Ik ben supersportief, maar bij yoga zo stijf als een hark. Hoe kan dat? En kan ik leniger worden?

Evy Gruyaert, hardloop- en yogacoach:

Ten eerste: ook al ben je sportief en een geoefend hardloper, wielrenner of zwemmer, dan ben je niet per se in elke vorm van beweging de ‘beste’. En een tweede misverstand: om yoga te kunnen doen, hoef je niet lenig te zijn! Ja, je wordt er leniger van, maar je hoeft absoluut niet je benen in je nek te kunnen leggen of spontaan in een splithouding te kunnen komen bij yoga.
Bij yoga train je je hele lichaam op een dusdanig intense manier als je zelf wilt. Je hebt veel verschillende soorten yoga. Daarom varieert het van concentratie op de ademhaling tot juist aandacht op energiestromen in je lichaam. Soms ‘werk’ je op het bindweefsel of train je juist specifiek de spieren en gewrichten.
Bij elke vorm van yoga gaat het erom dat je je focust op jezelf, op wat jouw lichaam op dat moment kan, en met die grens probeert te ‘flirten’. Pijn is een no go, dus forceer jezelf zeker niet en kijk ook vooral niet voor, naast en achter je naar wat diegenen wel of niet kunnen. Focus op jezelf, je eigen lichaam, eigen spanningen, eigen kunnen en probeer binnen de grenzen van je eigen lichaam aan de slag te gaan.

Ik kan natuurlijk geen garanties geven dat je binnen twee maanden wél je benen in je nek kunt leggen! Dat hangt van zoveel zaken af: hoe vaak doe je yoga, welk soort yoga doe je, hoe zit je botstructuur in elkaar en hoe ‘stijf’ ben je?

Wat sowieso wél gebeurt als je met regelmaat yoga doet, is dat je soepeler wordt. Niet megaspectaculair, maar wel beetje bij beetje. Traag, maar gestaag!
Met respect voor jezelf en je eigen lichaam zul je meer lengte en ruimte in je lichaam en spieren vinden. Daarmee gaat gepaard dat je wellicht ook beter ademt, meer ontspant en rustiger wordt in je hoofd. Allemaal aangename ‘yogabijwerkingen’.
Zoek dus vooral een vorm van yoga die bij je behoeften past, die je graag doet én zoek naar een docent met wie je een klik hebt.
Heb je geen tijd om wekelijks twee tot drie keer naar de yogastudio te hollen, een last minute parkeerplaats te vinden en gestrest de yogastudio binnen te rennen om daarna (contradictio in terminis) te ontspannen in de les, kun je ook binnen de beschermde omgeving van je eigen huis yoga doen. Dat kan met de Yoga met Evy-app.
Als je een beginner bent, kun je de Start2yoga-pakketten doen, waarin stap voor stap elke yogapose wordt uitgelegd, met variaties voor mensen met pijnlijke knieën of een pijnlijke rug. Als je alle poses onder de knie hebt, kun je kiezen om een andere yoga te doen: yin yoga (voor het bindweefsel), vinyasa yoga (poses in een flow en die combineren met je ademhaling) of zwangerschapsyoga of yoga voor sporters (ideaal om als aanvulling te doen bij je hardloopworkout). Kijk ook eens op: yogametevy.com.     

Sport en herstel

Ik heb veel sneller spierpijn dan anderen, lijkt het wel. Kan dat kloppen? Hoe komt dat?
 

Anne van Engelen, fysiotherapeut:
Het klopt dat het krijgen van spierpijn bij iedereen anders is. Dit kan veel oorzaken hebben. Het hangt af van hoe je levenswijze eruitziet. Ben je bijvoorbeeld overdag veel in beweging op je werk? Of zit je juist veel stil? Je algemene conditie is bepalend.

Spierpijn kun je direct na een training krijgen of pas 24 uur tot 48 uur later. De onmiddellijke spierpijn ontstaat door een toename van melkzuur in het bloed en spierweefsel. Melkzuur prikkelt je zenuwuiteinden en dat zorgt voor pijn. Vaak verdwijnt deze spierpijn binnen het uur na de training. De ‘latere’ spierpijn treedt vaak op door een zware intensieve training of een activiteit waar je lichaam niet gewend aan is, zoals tuinieren, verhuizen of het familietoernooi volleybal!

Deze spierpijn wordt veroorzaakt door heel kleine scheurtjes in de spier zelf. Dit is niet per definitie erg. Om krachtiger te worden, zijn die kleine scheurtjes zelfs nodig om de spier sterker te maken. Het lichaam herstelt de scheurtjes en je spiervezelvolume zal groter worden.

De mate van spierpijn hangt dus af van wat je spieren aankunnen. Als er een belasting is geweest die ver boven je kunnen lag, heb je sneller spierpijn en de schade op spierniveau is groter, omdat het lichaam harder moet werken om dit te herstellen. Je ervaart dus meer spierpijn. Ook zal spierpijn bij een ongetraind lichaam vaak later na een belasting optreden. Een lichaam met een slechtere conditie moet meer zijn best doen om de herstelprocessen op gang te krijgen.

Als je altijd spierpijn na een training hebt, neem je te weinig rust om te herstellen en ben je aan het overbelasten. Het risico op blessures wordt daardoor groter. Hoewel spierpijn zelf dus niet erg is en regelmatig sporten juist goed, is een goede opbouw van je activiteit erg belangrijk. Zie ook: DBZfysio.nl.