Rennen, fietsen en tillen kunnen je arm- en beenspieren best lang volhouden, maar zeker geen 24 uur per dag, je hele leven lang. Je hart flikt dit kunstje wel. Zolang jij leeft, pompt deze spier het bloed door je lichaam. Waarom heeft een gezond hart nooit spierpijn? En hoe kan het dat een hart blijft kloppen als iemand hersendood is?
Weetje: Je hart is ongeveer net zo groot als je vuist. Een baby heeft een klein vuistje en dus ook een klein hartje.
Hersendood, maar het hart klopt
De hersenen worden niet, zoals alle andere spieren, vanuit de hersenen aangestuurd. Je hart maakt zelf elektrische stroompjes in de zogenaamde sinusknoop in de rechterboezem. Het stroompje loopt in minder dan een seconde door het hart heen. Als het stroompje bij een boezem of kamer aankomt, wordt deze geprikkeld om samen te trekken. Hierdoor kan het hart blijven pompen, terwijl iemand hersendood is.
Aantal slagen per minuut in rust
De hartslag varieert per leeftijd:
- pasgeborenen baby 120 keer
- kinderen en jongeren 80 tot 100 keer
- volwassenen 60 tot 70 keer
Slimme spierverslappers
Je hart is een spier, maar een spierverslapper als diazepam heeft geen invloed op je hart. Rara, hoe kan dat? Dat komt doordat ons lichaam drie verschillende soorten spierweefsel kent: dwarsgestreept spierweefsel, glad spierweefsel en hartspierweefsel. In het dwarsgestreepte spierweefsel (al onze skeletspieren) zitten nicotinereceptoren. In hartspierweefsel zitten adrenerge receptoren en muscarinereceptoren. Via geneesmiddelen kunnen deze receptoren geblokkeerd worden: prikkels komen dan niet aan bij de spier en de spier zal niets doen. Van een spierverslapper die alleen werkt op de nicotinereceptoren, zoals diazepam, verslapt je hart dus niet.
Spierverslappers op basis van curare-achtige stoffen, die gebruikt worden bij euthanasie, doen het hart echter acuut stilstaan.
Weetje: Boem, boem, boem, boem. Iedere keer dat de hartspier samentrekt, wordt er bloed uit het hart geperst. Dat samentrekken is te horen en noemen we de hartslag.
Een falend hart
Bij gezonde mensen wordt zestig tot zeventig procent van het bloed in de hartkamer weggepompt. Bij mensen met hartfalen is dit maar veertig procent of zelfs nog minder. Hartfalen wordt veroorzaakt door het falen van de hartspier, met ernstige benauwdheid, verminderd inspanningsvermogen en moeheid tot gevolg. Het ontstaat vaak nadat de hartspier beschadigd is door een doorgemaakt hartinfarct, of doordat er een verdikking van de hartspier is ontstaan na jarenlang een veel te hoge bloeddruk te hebben gehad.
Deense onderzoekers ontdekten onlangs dat het toevoegen van co-enzym Q10 (CoQ10) aan de behandeling van mensen met ernstig hartfalen het aantal onverwachte ziekenhuisopnamen, het benodigde aantal acute harttransplantaties en het aantal mensen dat overlijdt aan hartfalen halveert, en verergering van het hartfalen tegengaat. Hoofdonderzoeker prof. dr. Svend Aage Mortensen ziet deze CoQ10 graag toegevoegd aan de standaardbehandeling.
CoQ10 komt ook van nature voor in het lichaam. Het draagt bij aan het elektronentransport in de energiefabriekjes van onze cellen en is een krachtige antioxidant. Bij hartfalen is de hoeveelheid van dit enzym afgenomen en deze vermindering neemt toe naarmate het hartfalen verergert.
Onderzoek: Heart Failure Congress 2013 in Lissabon.
Gezond hart, geen spierpijn
Spierpijn ontstaat als afvalstoffen (vooral melkzuur) zich ophopen in het spierweefsel. Dit gebeurt vooral als je spieren te weinig doorbloed worden om van zuurstof voorzien te worden en afvalstoffen af te kunnen voeren. Omdat je hart essentieel is om in leven te blijven, krijgt je hart in de bloedvoorziening voorrang ten opzichte van je organen en je bewegingspieren. Zolang je hart gezond is, zal je hart nooit met te weinig zuurstof te kampen hebben en treedt er dus ook geen verzuring, met spierpijn als gevolg, op. Het wordt een ander verhaal als de kransslagaders dichtgeslibd zijn. In dat geval komt er te weinig zuurstofrijk bloed bij de hartspier en gaat hij wel degelijk stoffen produceren die lijden tot hevige ‘hartspierpijn’, oftewel pijn op de borst. Dit heet angina pectoris.