Een vriendin vertelt iets grappigs en even later biggelen er tranen over je wangen. Hoe werkt dat? Waarom moet je soms huilen van het lachen? En zijn alle tranen eigenlijk hetzelfde?

3 soorten tranen

1. Basale tranen. Zonder dat we het doorhebben, creëren we één microliter basale tranen per minuut. Deze tranen worden geproduceerd door de kleine kliertjes in het slijmvlies van het oog en bevatten bacteriedodende stoffen die het oog beschermen, voeden en bevochtigen. Basale tranen zorgen er ook voor dat we scherp kunnen zien. Iedere keer dat je knippert, komt een nieuw laagje vocht over het hoornvlies te liggen.
2. Reflextranen. Als je een vuiltje in je ogen hebt, uien snijdt of in harde wind loopt, worden de optische gevoelszenuwen aan de binnenzijde van het hoornvlies geprikkeld. Er vormen zich dan, als in een reflex, tranen onder het ooglid. Je kunt deze tranen ook wel ‘opruimtranen’ noemen, want ze spoelen geïrriteerde ogen schoon en helpen zo de oogbol beschermen.
3. Emotionele tranen. Tranen van blijdschap, verdriet of woede. Deze tranen gaan stromen wanneer de grote traanklieren daarvoor signalen ontvangen vanuit de traankern in de hersenen. Emotionele tranen bevatten hormonen met een pijnstillende werking, zoals corticotropine, leucine en prolactine.

Onder de microscoop

Fotograaf Rose-Lynn Fisher legde verschillende tranen onder de microscoop. Ze ontdekte dat tranen van geluk, tranen van verdriet en tranen door het snijden van uien er anders uitzien. Tranen van verdriet lijken onder de microscoop op een luchtfoto van een overstroomd gebied, die van geluk op een vrolijk abstract schilderij en tranen door het snijden van uien op sneeuwkristallen.

Feit: vrouwen huilen vaker dan mannen.

Vrouwen laten gemiddeld twee tot vier keer per maand hun tranen de vrije loop en mannen ongeveer eens in de twee maanden. Het vrouwelijke hormoon prolactine werkt drempelverlagend om te huilen en het mannelijke hormoon testosteron werkt juist drempelverhogend. Daarnaast komen vrouwen vaker in aanraking met emotionele prikkels. Ze kijken vaker naar tranentrekkers en lezen meer sentimentele boeken.

Tegengestelde emoties

Onderzoekers van de Yale-universiteit in Amerika ontdekten dat we gaan huilen van het lachen om intense gevoelens onder controle te houden en de emotionele balans in het lichaam te herstellen. Wanneer een emotie te krachtig is, proberen de hersenen die weer naar een gezond niveau te brengen door het lichaam in een andere richting te duwen. Je ervaart dan een tegengestelde emotie. Andersom kan het dus ook: huilen en ineens gaan (schater)lachen. Er wordt ook gespeculeerd dat door het samenknijpen van je ogen tijdens het lachen als reflex tranen vrijkomen.

Dieren huilen niet

Er is nog nooit een dier gevonden dat om emotionele redenen huilt. Zelfs chimpansees laten geen tranen van verdriet of plezier. Dieren produceren alleen tranen om hun ogen schoon te houden, niet uit emotie. We weten wel dat olifanten, ganzen, wolven en zeehonden verdrietig zijn als ze een familielid verliezen, alleen dan zonder tranen.