Zodra het donker(der) wordt, krijg je zin om te gaan slapen. Het slimme ‘erwtje’ in je hersenen, de hypofyse, die het slaaphormoon melatonine aanmaakt, zorgt daarvoor. Maar hoe zit het dan met overdag slapende baby’s? En wat als je blind bent en altijd in het donker leeft?
Continue jetlag
De biologische klok in je lichaam draait op basis van licht. Als het ’s avonds donker wordt, neemt de productie van het hormoon melatonine toe en word je slaperig.
Veel blinde mensen onderscheiden nog net licht en donker. Dat is goed voor hun biologische klok. De groep blinden die helemaal niets ziet, leeft permanent in het donker. Door het verschil in temperatuur ervaren blinden wel een verschil in dag en nacht. Maar het slaaphormoon melatonine heeft toch echt de ogen nodig. De biologische klok van deze mensen is dan ook vaak van slag, vergelijkbaar met het gevoel van een jetlag na een lange vliegreis.
Feit
In je ogen zitten speciale fotoreceptoren (kegels en staafjes) die reageren op daglicht. Hoe meer daglicht je overdag ziet, des te meer melatonine maakt je lichaam ’s nachts aan.
Slaap kindje slaap
Voor baby’s is alles nieuw. Ze krijgen veel prikkels te verwerken in hun jonge bestaan. Die verwerking kost energie. Vandaar dat baby’s overdag kunnen slapen, zelfs als ze in de stralende zon liggen. Omdat hun hormoonhuishouding op gang komt en – als het goed is – in balans raakt, ontwikkelen jonge kinderen een dag-en-nachtritme. De slaapjes overdag worden dan overbodig.
Kijkende knieën
Nu zijn er ook blinde mensen die geen problemen hebben met hun biologische klok. Hoe dat kan is nog niet helemaal duidelijk. Een aantal jaar geleden bleek uit onderzoek dat iemands biologische klok verzet kan worden door met een fel licht in de knieholtes te schijnen. Hoewel het donker was, stopte het lichaam met de aanmaak van melatonine. Wellicht geven lichtgevoelige rode bloedlichaampjes dus ook informatie door aan de biologische klok.
Klok resetten
Je biologische klok draait op licht. In principe is dagelijks tien minuten zonlicht al genoeg om je klok op tijd te laten lopen. Ben je een paar dagen amper toen het licht was buiten geweest? Haal je lichttekort dan in door zeker twee uur naar buiten te gaan. Zo reset je je klok.
Strak door slapen
Melatonine doet meer dan alleen zorgen dat je kunt slapen. Dr. Jetske Ultee is onderzoeksarts met, zoals ze zelf zegt, ‘een passie voor huidproblemen’. Ultee: “Slaaptekort leidt tot een snellere huidveroudering. Dat komt doordat je lichaam bij te weinig slaap het stresshormoon cortisol aanmaakt. Cortisol veroorzaakt een drogere huid en breekt het collageen af.”
Melatonine helpt dan. “Melatonine zorgt er niet alleen voor dat je lekker slaapt. Het beschermt ook tegen celschade, helpt de huid weer herstellen en zorgt ervoor dat de huid weer nieuw collageen aanmaakt.” Een schoonheidsslaapje bestaat dus echt!