“Ik eet elke dag sla”, roepen mijn klanten vaak. “Gezond toch?”
Jazeker. Sla is een geweldige groente vol vezels, vitamines en mineralen. Maar sla in de winter is een hele koude hap! Letterlijk; sla en andere bladgroenten hebben een afkoelende werking in het lichaam. Terwijl ons lichaam ’s winters juist vooral behoefte heeft aan verwarmende gerechten zoals geroosterde pompoen, rode koolschotel en boerenkoolstamppot.
Er is nog een bezwaar tegen sla: het hoge nitraatgehalte. Nitraat kan tijdens het bewaren, bereiden of in ons lichaam worden omgezet in nitriet. Nitriet kan de beschikbaarheid van zuurstof in het bloed verminderen. Vandaar het advies om niet vaker dan twee keer per week nitraatrijke groenten te eten zoals sla, spinazie, bietjes, venkel, bleekselderij, paksoi, Chinese kool en spitskool.
Wat wel? Als diëtist zou ik rauwkost van wortel, kool en andere wintergroenten de hemel in kunnen prijzen. Rauwkost levert veel kauwwerk, enzymen, vezels en een verzadigd gevoel. Maar rauwkost verkoelt het lichaam ook. Zelf heb ik dit aan den lijve ondervonden: ik ben namelijk dol op maaltijdsalades, fruit en ultraverkoelende muntthee, maar daarmee belandde ik wel in een energiedip.
Bent u een rauwkostfan? Pimp die dan op met verwarmende kruiden zoals kerrie, knoflook, gember of zwarte peper. Of serveer rauwkost met een verwarmend gerecht zoals gegrilde kip of soep. Ook helemaal goed: stoom, roerbak of rooster de groenten beetgaar en maak er dan een salade van. Verwarmend, licht verteerbaar en verrukkelijk.
Warm of koel
Voedsel levert niet alleen gezonde stoffen, het heeft ook een thermische werking op het lichaam. Globaal zijn voedingsmiddelen te verdelen in verwarmend en verkoelend.
Voorbeelden van verwarmend voedsel zijn ui, wortel, boerenkool, rode kool, kip, rundvlees, walnoten, peper, alcohol, (granen)koffie. Maar ook granen zoals haver, quinoa en zoete rijst.
Voorbeelden van verkoelend voedsel: yoghurt, bladgroenten, komkommer, (citrus)fruit, tofu, sojamelk, cashewnoten, munt, groene thee en water.
We hebben zowel verkoelende als verwarmende voedingsmiddelen nodig. De hoeveelheid verschilt per persoon. Mensen die het snel koud hebben, hebben baat bij verwarmende producten. En andersom: een vurig type heeft behoefte aan verkoelende voedingsmiddelen. Ook de seizoenen spelen mee: aardbeien, bananen, bladgroenten en andere verkoelende producten zijn heilzaam in de zomer terwijl erwtensoep, hachee en stamppot op het wintermenu passen.
Nu Hollandse winterkost eten, is prima dus!
Tips
Ga voor vers
- Kies voor verse wintergroenten en laat de zomergroenten (sla, komkommer, tomaat) eventjes links liggen.
- Op zoek naar recepten met datgene wat het seizoen te bieden heeft? Kijk op www.ztrdg.nl – zalige recepten, plus adressen van tuinders, boeren, imkers, boerderijwinkels, pluktuinen, vissers, bakkers, slagers en kaasmakers die met hart en ziel bezig zijn met goed, vers en mooi eten.
Strooi met kruiden
Gebruik in de koele rauwkost warme kruiden. Dit zijn anijs, basilicum, bieslook, geelwortel, gember, kaneel, kardemom, karwij, kerrie, knoflook, kruidnagel, koriander, mosterd, nootmuskaat, paprikapoeder, peper, rozemarijn, saffraan, steranijs, tijm, vanillestokje, venkelzaad.
Gebruik een pan
Door groenten kort te koken, stomen, grillen of roerbakken voeg je warmte toe. Bovendien worden de groentevezels door het verhitten zachter en beter verteerbaar. Hierdoor kan het lichaam de vitamines en mineralen goed opnemen. Door groenten grof te stampen kan het lichaam de voedingsstoffen ook beter opnemen. Lang leve de stamppot.
Drink warm
IJskoude dranken, maar ook groene, zwarte en muntthee hebben een afkoelend effect, vooral als je ze vaak drinkt. Verwarmend zijn thee van steranijs, kaneel, gember of venkel. Erg lekker: een mix van venkel en munt dat zowel verwarmend als verfrissend werkt. Denk ook aan glühwijn of appelsap met kaneel. En verruil koud water eens door heet water.
Wintersalade
Gemarineerde koolsla
Nodig voor 4 personen: 300 gram witte kool, 80 gram augurken uit pot, 1 dl augurkensap (uit het potje), 1 appel, 2 eetlepels olijfolie, ½ theelepel kerrie, ½ theelepel kurkuma (geelwortel), zwarte peper.
Doen: snijd of schaaf de witte kool fijn. Verwarm het augurkensap, voeg de kerrie en kurkuma toe en roer tot de kruiden zijn opgelost. Laat afkoelen tot lauwwarm. Snijd de augurken in stukjes. Maak de appel schoon en snijd in blokjes. Klop het augurkensap en de olijfolie (met een staafmixer) tot een dressing, breng op smaak met peper en schep dit samen met de augurken en appel door de kool. Laat 20 minuten marineren, af en toe omscheppen. Het marineren maakt de kool zachter en lichter verteerbaar.
Plek over: dressingtip. Of dressing top 3: lekkere dressings om over gestoomde groenten te sprenkelen.
Informatiepagina
- Zie www.natuurdietisten.nl
- Het Energie Herstelplan van Marijke de Waal Malefijt en Tanja Visser. Uitgeverij Schors-Amsterdam, ISBN 978 90 6378 769 1