Als het om je weerstand gaat, heeft iedereen het over vitamine C en voldoende slaap. Maar wat we vergeten is: een natte neus. Een verrassende kijk, op een heel logische (en vochtige) zaak.
“Als ik vlieg wordt mijn neus ontzettend droog van binnen en ontstaan er korstjes.” De vakantie van Anna Diebel begint daarom steevast met een flinke verkoudheid. Het maakt niet uit hoeveel ze tijdens de vliegreis drinkt. Elk jaar is Anna weer aan het snotteren onder de Spaanse zon.
Anna is niet de enige die de gevolgen ervaart van een droge neus. Twee miljoen Nederlanders hebben een te droog reukorgaan volgens onderzoek van MetrixLab. Het gekke is echter: bijna niemand weet dat het ‘binnenklimaat’ van je neus rechtstreeks in verband staat met kwaaltjes als verkoudheid.
Droge lucht, droge neus
Wie aan zijn of haar neus denkt, denkt aan ruiken. Maar dat de neus ook de ingeademde lucht filtert, bevochtigt en verwarmt, weet bijna niemand. “Eigenlijk is de neus een groot filter”, vertelt KNO-arts Ronald Pennings van het UMC St Radboud in Nijmegen. “In de hogere luchtwegen, van de neus tot en met de luchtpijp, bevindt zich slijmvlies met trilhaartjes. De trilhaartjes van het neusslijmvlies filteren meer dan 95 procent van de deeltjes die onze lucht verontreinigen, zoals stofdeeltjes, virussen en bacteriën. Een gezond neusslijmvlies vormt dus een beschermende laag tegen bacteriën en virussen.”
Zodra het kouder wordt, ontstaat in veel huizen een warme en droge lucht. “Hierdoor drogen je neusslijmvliezen uit en zijn ze vatbaarder voor infecties. Een ontsteking loop je dan makkelijker op”, aldus Pennings. Uitgedroogde neusslijmvliezen kunnen dus het extra duwtje zijn waardoor je ziek wordt omdat een virus makkelijker door de natuurlijke beschermlaag heendringt.
Volgens de KNO-arts zijn er veel mensen met een droge neus; hij ‘bekent’ zelfs dat hij het zelf ook heeft. “De airco op de OK zorgt vaak voor een droge neus.” Een ouderwetse maar goed werkende remedie tegen dit vervelende gevoel is de neus spoelen met een zoutoplossing. Pennings: “Het slijmvlies komt zo tot rust en het haalt de korsten in de neus weg.”
Smeren tegen een bloedneus
Dat wonen en werken in een te droge lucht niet fijn is, herkennen de meeste mensen wel als het gaat om droge ogen. Zo werkt Berna Simons, juf op een basisschool, in een vochtarme lucht die haar ogen zo droog maakt dat ze zelfs geen harde lenzen meer kon dragen. “Aan het eind van de dag leek het wel of mijn ogen in brand stonden. Ze waren ook vuurrood. Daarom moest ik overstappen naar zachte lenzen.”
Naast branderige ogen, hoofdpijn en hoest kan een droge lucht ook zorgen voor een droog neusslijmvlies. “Ik heb wekenlang een bloedneus gehad door de airco op mijn werk”, vertelt Toon van Druenen. Hij smeerde zelfs vaseline in zijn neus. Toch bleef het probleem bestaan. Wat pas echt hielp, was de komst van een luchtbevochtiger die (bijna) naast zijn bureau staat. “Dagelijks sjouw ik met een gieter vol water om hem te vullen. Sindsdien heb ik veel minder bloedneuzen.” Ook Janneke Nijssen smeerde vaseline om haar neus te smeren. Hielp dat? “Nee. Het onverklaarbare droge en kietelende gevoel blijft.”
Lekker nat
Luchtvochtigheid is dus het sleutelwoord als het gaat om een droge lucht. “De luchtvochtigheid van een woning moet tussen de 45 en 65 procent liggen”, zegt Piet-Jan Dijkstra. Dijkstra heeft een bedrijf dat gespecialiseerd is in luchtvochtigheid en vochtproblemen. “De vochtigheid in huis hangt wel af van het seizoen en het weer.”
Het is aan te raden de luchtvochtigheid in huis stabiel te houden. Een luchtvochtigheid onder de 45 procent wordt door experts gezien als te droog. Dijkstra vertelt dat vooral mensen met een relatief nieuwe woning (vanaf 1990) een te lage luchtvochtigheid in huis hebben. Dit is vaak het gevolg van goede isolatie en slechte ventilatie. Voor mensen met astma is dit extra vervelend, want bij droge lucht komt er sneller stof vrij dat in de lucht gaat zweven.
Maar waarom is het zo lastig de luchtvochtigheid in huis goed te krijgen? Peter Coumans van Airfresh, een bedrijf dat zorgt voor luchtbevochtiging, antwoordt: “Het weer in Nederland is altijd extreem, de ene keer vochtig en de andere keer droog. De ene keer heb je je verwarming aan, de andere keer uit. Hoe vochtig of hoe droog het is in je huis, weet je dan eigenlijk niet meer.”
Stappenplan droge lucht
- Controleer met een hygrometer of het binnenklimaat van je huis of werkplek te droog is.
- Is het te droog? Een dure luchtbevochtiger aanschaffen is niet direct nodig. Ook gewone, huis- tuin-en-keukentips werken! Hang een bakje gevuld met water aan de verwarming om de lucht vochtiger te maken.
- Het is ook belangrijk dat de temperatuur in huis niet boven de 20 à 21 graden stijgt.
- Een plant in huis voor een vochtiger klimaat? Ja! Planten zoals de Ficus en Monstera staan gezellig én verdampen water.
En hoe zit het met schimmel?
Een te droog binnenhuisklimaat is niet gezond, maar een te nat klimaat ook niet. Wie in een vochtig huis woont, heeft vaker luchtwegklachten en allergieën. Of je woning te nat is, is ook alleen na te gaan met een hygrometer.
Als een huis te vochtig is, is ventileren belangrijk. Goed ventileren betekent dat er in huis continu roosters of raampjes openstaan. Het huis even goed luchten door alle ramen en deuren open te zetten, is daarom niet efficiënt. Als we de ramen en deuren weer dichtdoen, is de gezonde lucht binnen een halfuur verdwenen.