Wat is dat nu? Het Voorlichtingsbureau margarine, vetten en oliën (MVO) meldt dat onderzoek laat zien dat olijfolie geen invloed heeft op het cholesterolgehalte. Kan alles wat we tot nu toe hebben geleerd de prullenbak in?
December 2007 – gezondNU verzamelt uit de supermarkt acht voedingsmiddelen die het cholesterol verlagen. Naast onder haver en knoflook komt ook olijfolie in het rijtje voor. “De omega-9-vetzuren in olijfolie werken sterk cholesterolverlagend”, melden we. Deze vetzuren zitten overigens ook in avocado, hazelnoten, amandelen en macadamia’s.
September 2010 – Het Voorlichtingsbureau margarine, vetten en oliën verspreidt een persbericht over een onderzoek naar ontbijtgewoonten. “Brood besmeren met zachte margarine is gezond”, zo luidt de boodschap. Elke ochtend twee van zulke boterhammen verlaagt het cholesterolgehalte met vijf procent. Roomboter daarentegen geeft een cholesterolstijging te zien. En: “Olijfolie heeft geen invloed op het cholesterolgehalte”.
Wordt olijfolie nu in één keer van nul en generlei waarde voor het verlagen van het cholesterolgehalte en daarmee van de kans op hart- en vaatziekten?
Het is tijd eerst beter te kijken naar dat persbericht. De inleiding meldt dat olijfolie ‘geen invloed’ heeft op het cholesterol. Een paar alinea’s verder is sprake van ‘nauwelijks invloed’.
Deze nuance maakt nieuwsgierig naar het onderzoek: hoe groot was die invloed nu precies? En: welk type olijfolie is gebruikt? Het is bekend dat vooral de olijfolie van eerste persing, de zogenaamde ‘extra vierge’ olijfolie, goed presteert in onderzoeken naar risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Het is mogelijk dat in dit onderzoek een mindere kwaliteit olijfolie is vergeleken met zachte margarine.
Het onderzoek blijkt uitgevoerd door professor Juana Morillas van de universiteit in Murcia (Spanje). Het is onduidelijk of de studie is gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift. Wél zijn de resultaten gepresenteerd tijdens symposia in Barcelona en het Braziliaanse Joinville. Maar in de wetenschap ‘telt’ een nieuw feit pas na een wetenschappelijke publicatie. En dan liefst in een tijdschrift met allure.
We bellen met het Voorlichtingsbureau MVO. Het onderzoek is nog niet gepubliceerd. En de woordvoerder weet niet te vertellen of (en zo ja waar en wanneer) de studie in druk verschijnt.
Hevige concurrentieslag
Na dit telefoontje dringt zich een nieuwe vraag op: wie financierde dit onderzoek eigenlijk? In het voedingsonderzoek genereren fabrikanten een substantiële geldstroom, net als in het geneesmiddelenonderzoek. Maar dit heeft soms gevolgen voor de onderzoeksopzet en -resultaten, conform het principe: wie betaalt bepaalt. Maar zolang het Spaanse onderzoek niet is gepubliceerd, is er geen officiële informatie beschikbaar over de financier(s).
Dan een andere vraag: wat is eigenlijk de status van het Voorlichtingsbureau MVO? Op de website is te lezen dat dit ‘een gezamenlijk initiatief’ is van het Productschap Margarine, Vetten en Oliën en de Bond van Nederlandse Margarinefabrikanten.
Al met al klinkt het niet onafhankelijk, terwijl het voorlichtingsbureau zich wel graag als zodanig afficheert. Het is misschien interessant te weten dat dat Nederlandse margarinefabrikanten wereldwijd in een hevige concurrentieslag zijn verwikkeld met olijfoliefabrikanten.
In het archief van gezondNU vinden we het artikel ‘Vetzuren en de invloed op het cholesterolgehalte’ (april 2008). Hierin zei Voorlichtingsbureau MVO destijds: “Zowel enkelvoudig als meervoudig onverzadigde vetzuren verlagen het ‘slechte’ LDL-cholesterol en verhogen het ‘goede’ HDL-cholesterol”. Zonder olijfolie als zodanig te noemen, wordt dit enkelvoudig onverzadigde vetzuur toch wel degelijk in het zonnetje gezet. En terecht, naar wij dachten
Nieuwtjes met nieuwe inzichten verschijnen aan de lopende band. Maar het blijft goed zelf te blijven nadenken over de inhoud en de afzender. ‘Nieuw ‘nieuws’ achterhaalt lang niet altijd oude kennis.
O ja : voor de volledigheid nog dit. Extra vierge olijfolie is ook nog om andere redenen goed voor hart- en bloedvaten. Zo bevat het interessante antioxidanten, zoals vitamine E en fenolen. En voor het geval u het vergeten was: het gezonde ‘mediterrane dieet’ kreeg de wind in de rug door onderzoek op Kreta, waar nauwelijks hart- en vaatziekten bleken voor te komen ondanks de hoge vetconsumptie. Het belangrijkste vet op het Griekse eiland? Juist: olijfolie.
olijfolie & cholesterol
voorlichtingmvo.nl