Je weerstand is de bodyguard van je lichaam. Maar zwakke plekken hebben we allemaal. Kan die bodyguard echter ook je zwakke plek beschermen? “Toen hij vroeg wat ik anders deed dan normaal, besefte ik dat ik vorig jaar niet sportte en meer stress had op mijn werk.”
Een ongeluk komt nooit alleen. In de lucht zweven vanaf maart duizenden pollen van berken, en later in het seizoen komen daar pollen van de hazelaar, ambrosia en els bij. Een ramp voor Marina den Dolder, een van de vele mensen met hooikoorts: “Hooikoorts is bij mij een soort vicieuze cirkel. Het begint met veel niesen. Door de niesbuien krijg ik jeukende ogen. Hierdoor ga ik wrijven en worden mijn ogen ook nog rood en opgezwollen. Een keer waren mijn ogen zo dik dat ik alleen nog door spleetjes kon kijken. Vooral in gezelschap voel ik me opgelaten als ik de hele tijd moet niesen.”
Per toeval ontdekte Marina een remedie voor de terugkerende niesbuien en loopneus: “Het viel mijn vriend plots op dat ik veel minder last had van hooikoorts, terwijl het wel de ‘hooikoortstijd’ was. Toen hij vroeg wat ik anders deed dan normaal, besefte ik dat ik vorig jaar niet sportte en meer stress had op mijn werk. Ook eet ik nu gezonder.”
Jolien Luik raakte vijftien jaar geleden betrokken bij een verkeersongeluk, met een gebroken kaak als gevolg. Wekenlang mocht ze niet eten en kauwen. Slapen ging slecht, omdat haar schedel te pijnlijk was. “Na twee maanden was ik vijf kilo afgevallen en kreeg ik vreselijke huidproblemen, vooral in mijn gezicht. Pas na vele weken begon mijn kaak te genezen en kon ik steeds iets beter eten en slapen. Langzaam knapte mijn huid weer op. Maar in ‘slechte’ periodes, als ik weinig slaap, starten die huidproblemen weer op precies dezelfde plekken als toen.”
Toch ziek
Marina en Jolien ondervonden dat hun weerstand hun zwakke plek beïnvloedt – ten goede en ten kwade. Maar is dat ook zo? Om die vraag te beantwoorden, ligt een andere vraag eerst voor de hand. Wat is weerstand? En wat is een verlaagde weerstand?
Ons immuunsysteem is de natuurlijke bescherming van het lichaam tegen virussen, schimmels, parasieten en bacteriën. Een lichaamseigen pantser dat ervoor zorgt dat ziektemakers geen kans krijgen en dat – als je toch ziek wordt – de klachten minder hevig zijn. Wanneer de weerstand niet optimaal is, wat het geval is bij een verlaagde weerstand, is de kans groter dat je ziek wordt of dat herstel lang duurt.
Je kunt wel degelijk veel zelf doen aan je weerstand. Richard Oei, internist-allergoloog van het Universitair Medisch Centrum Groningen, geeft de meest eenvoudige tips die we – ondanks dat ze zo basaal zijn – toch massaal negeren: “Eet gezond en gevarieerd, slaap voldoende en regelmatig en beweeg voldoende.”
Volgens natuurarts Gerard Huige draait het in het lichaam om balans: “Voor een gezonde weerstand moet je immuunsysteem in balans zijn. Hierdoor ontstaan minder ontstekingen en allergieën.”
Dit doe je volgens hem in eerste instantie met gezonde voeding en genoeg rust. “Je weerstand vermindert wanneer je veel suiker binnenkrijgt, maar ook door stress en psychische druk. Het eten van veel groente en fruit houdt je lichaam juist schoon, net zoals het beoefenen van yoga en bewegen in de buitenlucht.” En heeft hij nog speciale voedingstips? Jazeker: “Knoflook, waterkers, tuinkers, mierikswortel en rozenbottelthee.”
Ook belangrijk volgens Huige is een gezonde spijsvertering. “Er moet balans zijn in de voedingsstoffen, vetten, eiwitten en koolhydraten. Als je darm niet in evenwicht is, ontstaan al gauw ontstekingen in het lichaam. Dus goed kauwen, langzaam eten en zo gezond en onbewerkt mogelijk eten.”
Voor een sterk immuunsysteem is voldoende beweging noodzakelijk, stelt Esther van Dam (homeopaat). Wat is voldoende? “Wie elke dag ten minste dertig minuten beweegt, merkt al verschil. Sporten of bewegen is erg belangrijk om je gezond te blijven voelen. Wanneer de buurvrouw graag hardloopt, hoeft dit echter nog niet de ideale sport voor jou te zijn. Doe vooral dingen waar je energie van krijgt, dan komt extra weerstand vanzelf.”
Zwakke plek
Als je je weerstand optuigt met voldoende slaap, gezonde voeding en beweging, geef je je zwakke plek dan minder speelruimte? Oei ziet die relatie niet direct. Hij geeft wel aan dat een zwakke plek, zoals een allergische reactie, het lichaam extra uitput. “Geregeld zie ik patiënten met hooikoorts die zich naast de gebruikelijke klachten, zoals snotterigheid en tranende ogen, ook moe en grieperig voelen. Het afweersysteem is bezig met het bestrijden van de allergische reactie die je hebt voor, bijvoorbeeld, pollen. Het immuunsysteem is dan extra actief. Dit kost veel energie.”
In die zin is het een vicieuze cirkel; het pollen is er toch, dus je kunt het maar beter zo uitgerust mogelijk te lijf gaan. Van Dam: “Bij een verminderde weerstand komen deze klachten op de voorgrond. Het is een signaal dat het lichaam ons geeft. Het lichaam zegt: ‘Doe even rustig aan.’”
Luisteren naar je lichaam is essentieel, ontdekte ook Lisa Ruijter. Ze heeft veel last van hoofdpijn en was al meer dan twee jaar bezig met de zoektocht naar een hoofdpijnwonder. Ze leerde dat ze niet goed reageerde op suiker en schrapte dat uit haar menu. “Wanneer ik suiker at, kreeg ik hoofdpijn. Daarom eet ik nu voor tachtig procent suikervrij. Eenvoudig is dit niet, want in bijna alles zit suiker. Zelfs in kipfilet, ontdekte ik laatst. Door gezonder en vooral bewuster te eten, werd mijn hoofdpijn een stuk minder. Een stukje chocolade? Dat geef ik nu liever aan iemand anders.”
Goede weerstand in 6 eenvoudige tips
Gun jezelf energie
Hoe meer energie, hoe minder last je hebt van je zwakke plek. Weinig slaap, stress of psychische problemen zijn energievreters. Beweging verhoogt juist de aanmaak van energie. Probeer het evenwicht te vinden tussen activiteit en niets doen. Juist die afwisseling werkt, omdat je lichaam dan geprikkeld blijft. Bovendien wordt door bewegen het proces van ontgiften geactiveerd, waardoor je je uiteindelijk fitter voelt.
Kies voor regelmaat
Van Dam: “Pubers kunnen een stukje van hun weerstand inleveren, omdat het groeien veel energie kost. Voor ouderen is een regelmatige levensstijl extra belangrijk om vitaal te blijven.”
Ontspan!
Door stress kan het immuunsysteem onder druk komen te staan en de afweer afnemen. Stress leidt tot meer adrenaline en cortisol in het lichaam. Deze hormonen kunnen de activiteit remmen van de witte bloedlichaampjes, die zo belangrijk zijn voor de afweer. Ook ondermijnt een teveel aan cortisol de thymus, een klier die een belangrijke rol speelt binnen het immuunsysteem.
Natuurlijk: eet gezond
Champignons en bessen bijvoorbeeld; daarvan is bekend dat ze het immuunsysteem stimuleren.
Denk aan je flora
Een gezonde darmflora bevordert het immuunsysteem. Je hebt van nature goede darmbacteriën die je lichaam beschermen tegen infecties. Die kun je zelf stimuleren door geregeld zuivel met goede melkzuurbacteriën te eten of te drinken.
Therapie
Met immunotherapie leert het afweersysteem wennen aan de stof waar je allergisch voor bent. Het doel is om minder allergisch te worden en dus ‘immuun’ voor stuifmeel. Geneesmiddelen die de klachten onderdrukken zijn dan overbodig.
De natuur in
Met natuurlijke (zelfzorg)producten kun je je weerstand verhogen. Een van de oudste middelen bij verkoudheid en griep is Echinacea purpurea ofwel de Rode Zonnehoed. Preparaten hiervan hebben een lange traditie in de Amerikaanse volksgeneeskunde.
1 op de 5
Van alle Nederlanders heeft één op de vijf hooikoorts. Door het veranderende klimaat, de opkomst van uitheemse plantensoorten als de ambrosia en een hoge mate van hygiëne neemt het aantal hooikoortspatiënten verder toe.
Deskundigen:
- Richard Oei is internist-allergoloog van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Hij onderzoekt en behandelt allergieën.
- Gerard Huige in natuurarts. Een natuurarts combineert verschillende natuurlijke therapieën om het lichaam tot zelfgenezing aan te zetten.
- Esther van Dam is homeopaat. Homeopathie is een geneesmethode die gebruik maakt van het zelfgenezende vermogen. Dit wordt gestimuleerd door homeopathische geneesmiddelen.